دوهان: زنان اولین نخستین بخش که تحت تاثیر تحریم ها قرار می گیرند

 روابط عمومی موسسه صیانت از حقوق زنان همزمان با برگزاری مجمع اجتماعی سازمان ملل، پنل سهم علم و فناوری در ترویج حقوق بشر را برگزار کرد. در این نشست به همت موسسه صیانت از حقوق زنان و دو سمن دیگر ایرانی روز جمعه ۳ نوامبر برابر با ۱۲ آبان ماه  برگزار شد، آقای دکتر دهقانی فیروزآبادی، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور بعنوان سخنرانی اصلی حضور داشتند.  پرفسور النا دوهان، گزارشگر ویژه تاثیر تحریم های یکجانبه بر بهره مندی از حقوق بشر، پرفسور پیتر لارسن، استاد دانشگاه ژنو و دکتر امیر بی پروا، استاد دانشگاه علوم قضایی از دیگر سخنرانان این پنل بودند.

این پنل، همزمان با پانزدهمین نشست مجمع اجتماعی شورای حقوق بشر سازمان ملل برگزار شد، نشست امسال، «نقش علم، فن‌آوری و نوآوری در ارتقای حقوق بشر به‌ویژه در دوره بازیابی از همه‌گیری کرونا» مورد بررسی قرار گیرد. گفتنی است ریاست مجمع سال جاری، بر عهده ریاست جمهوری اسلامی ایران بود.

خانم صفری، مدیر موسسه صیانت از حقوق زنان، در ابتدای جلسه  نگرانی خود را در مورد حملات متعدد به غزه و نقض قوانین بین‌المللی بشردوستانه ابراز‌ کرد و خواستار مداخله فوری بین‌المللی برای حمایت از مردم فلسطین شد و اظهار داشت  وضعیت غزه، یک بحران انسانی است، وضعیتی که می توان آن را با نسل کشی برابر دانست. وی اظهار داشت پیوندهای زیادی بین علم، فناوری و نوآوری و حقوق بشر وجود دارد و دسترسی به حقوقی مانند حق دسترسی به شرایط استاندارد زندگی، حق برخورداری از سلامت، آموزش، آزادی بیان، مذهب و غیره را تسهیل می‌کند. در همین حال، برخی از حقوق مانند، حق حریم خصوصی در بستر فناوری نقض می شوند. لذا جنبه‌های مختلفی وجود دارد، برخی بر روی مزایا و برخی بر چالش‌ها تمرکز می کنند. اما ما باید واقع بین باشیم، توسعه علم و فناوری در جریان است و جامعه بین‌المللی باید قاعده‌مند کردن آن را در دستور کار قرار دهد.  علم و فناوری برای دستیابی به اهداف توسعه مورد توافق بین المللی، مانند ریشه کنی فقر، تضمین امنیت غذایی، مبارزه با بیماری ها، بهبود آموزش و پرداختن به چالش های تغییرات آب و هوایی حیاتی هستند و ثابت کرده اند که ابزار مهمی برای کشورها برای بهبود بهره وری و رقابت و ایجاد مشاغل مناسب هستند.

دکتر دهقانی فیروزآبادی، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور: علم و فناوری زبان مشترک همه ملت‌ها و دولت‌هاست

ایشان ضمن اشاره به جایگاه علم و علم آموزی در اسلام، بیان داشت در آموزه‌های اسلام مقام دانشمندان از مقام عبادت کنندگان بالاتر است. این آموزه‌ها موجب ظهور دانشمندان بزرگی مانند زکریای رازی و ابوریحان بیرونی در سال‌های ابتدایی اسلام، شده است. ایران نیز از سالیان دور، رویکرد حمایتی نسبت به دانشمندان و ارزش گذاری به علم داشته است. امروز هم در ایران، علم و علم آموزی و دسترسی به فناوری‌های پیشرفته، یکی از مهمترین اهداف دولت به شمار می‌رود. امروز در ایران، قریب به شصت درصد از دانشجویان دانشگاه‌ها، دختران هستند. همچنین ده هزار شرکت فناوری در ایران فعال هستند که به صورت مردمی و خصوصی تشکیل شده اند. حدود یک چهارم از این شرکت‌ها توسط خانم‌ها مدیریت می شود و نزدیک به پنجاه درصد از کارمندان این شرکت‌ها، خانم‌ها هستند. بنابراین می توانیم ادعا کنیم که اسلام و ایران، به علم و احترام به زنان در حوزه علم آموزی، بسیار توجه دارد. باتوجه به رویکرد سیاسی در دنیا، بعضاً رسانه‌ها تصاویری ایران و اسلام منتشر می‌کنند، که با واقعیت فاصله زیادی دارد، بنده  معتقدم علم و فناوری می‌تواند بهترین گفتمان برای نزدیک شدن دولت‌ها و ملت ها به همدیگر و اسلام  باشد. شعار دسترسی همه به علم و فناوری، می تواند محور خوبی برای اتحاد ملت‌های جهان باشد. متاسفانه برخی از محدودیت‌ها و  تحریم‌های یکجانبه باعث محرومیت زنان و دانشمندان ایرانی از بسیاری از امکانات و همکاری‌های بین‌المللی شده است. ما از جامعه جهانی انتظار داریم که برای احترام به علم و فناوری، و برای به اشتراک گذاشتن دستاوردهای علمی  و فناوری بین همه ملت ها، با همین زبان مشترکی که بدان اعتقاد داریم، در این زمینه با همه تحریم‌ها و محدودیت ها مقابله کنیم. در واقع دلیلی وجود ندارد که این محدودیت‌ها موجب کند شدن مسیر پیشرفت و دسترسی به علم و فناوری که یک موهبت الهی است، گردد. هر کدام از این محدودیت ها برای ایران و اسلام نیست و در واقع، موجب محدودیت دسترسی همه دنیا می گردد. بنابراین ضروری است به سمت جهانی پیش برویم که برای گسترش همکاری های علمی و فناوری هیچ محدودیتی از ملیت، سیاست و دین قائل نباشد. از همه شما می‌خواهم که برای رفع این محدودیت ها تلاش کنیم، برای رسیدن به جهانی که بتوانیم برای خودمان، فرزندانمان و سرزمین‌مان آینده بهتری بسازیم.

پرفسور دوهان، گزارشگر ویژه تاثیر اقدامات قهری یکجانبه بر بهره مندی از حقوق بشر، دیگر سخنران این پنل بود.

ایشان ضمن اظهار تأسف از اینکه در مجمع اجتماعی، هیچ پنلی به بحث تاثیر تحریم‌ها اختصاص نیافته اظهار داشت معتقدم دامنه بحث بسیار گسترده است که قابلیت برگزاری چندین رویداد و چندین کنفرانس بزرگ در مورد تأثیر تحریم علم و فناوری بر زنان، وجود دارد. متأسفانه واقعیت این است که زنان اولین نفر هستند تحت تأثیر قرار می گیرند. ایشان ضمن اشاره به دستاوردهای بازدیدهای کشوری، اذعان داشت در بازدید از زیمباوه، دریافت که از دست دادن درآمد دولت و تأثیر تجمعی اقدامات بیش از حد تبعیت، مستقیماً بر ارائه آموزش با کیفیت تأثیر گذاشته است. شهادت‌های متعدد حکایت از چالش‌های پیش روی معلمان و کارکنان مدرسه را در ارتباط با گزارش به محل کار، به دلیل هزینه‌های حمل و نقل و اسکان، که به نرخ بالای جای خالی در این بخش کمک می‌کند، دارد. کمبود بودجه و موانع مختلف برای خرید وسایل مدرسه، لباس‌های فرم، رایانه و سایر فناوری‌ها به دلیل سیاست‌های ریسک صفر توسط شرکت‌ها، مانع دستیابی به هدف توسعه پایدار ۴ در آموزش با کیفیت شده است که در این میان، همانطور که اشاره شد، اول دختران و زنان هستند که تحت تاثیر قرار می گیرند. آنچه در حوزه تحریم مهم است، بایستی تاکید شود اولین گروهی که در اثر اعمال تحریم ها آسیب می بینند، مردم هستند و نه دولت‌ها.

پرفسور پیتر لارسن، جهان در حال ساکت کردن حق بر دسترسی به علم است.

پروفسور پیتر لارسن، استاد دانشگاه ژنو بیان داشت زمان آن فرا رسیده است که از «حق مشارکت در زندگی علمی» بسیار اساسی‌تر صحبت کنیم و آن را جزئی از حق مشارکت در زندگی فرهنگی بدانیم. این حق همه افراد را قادر می سازد تا به توسعه علم دسترسی داشته باشند و در آن مشارکت داشته باشند و روحیه انتقادی و علمی خود را در زندگی روزمره اعمال کنند. “حق علم به مسائلی که در محل تلاقی علم و جامعه قرار دارند، ابعاد هنجاری و قضایی می‌افزاید.

دکتر امیر بی‌پروا، نیز به عنوان سخنران دیگر این پنل، به طرح مبحث تاثیر تحریم بر حق بر دانش برای پناهندگان به صورت کلی و زنان پناهنده پرداخت. وی ضمن اشاره به اسناد بالادستی حقوق بشری، اظهار داشت حق دسترسی به دانش زنان پناهنده حق بر آموزش و دسترسی به اطلاعات برای همگان به موجب‌ میثاق حقوق مدنی سیاسی و میثاق حقوق اقتصادی اجتماعی و فرهنگی و کنوانسیون پناهندگان ۱۹۵۱ مورد شناسایی قرار گرفته است. تحریم ها به صورت مستقیم و غیر مستقیم حق دسترسی به دانش، حق بر آموزش و دسترسی به اطلاعات را نقض می‌کنند.

نقض مستقیم حق دسترسی به اطلاعات و حق بر آموزش شامل، مسدود شدن پلاتفرم های آموزشی، عدم امکان خرید کتاب و مقاله به صورت آنلاین، عدم امکان ارسال مقاله به نشریات، عدم دسترسی به کتابخانه های دیجیتال، و حتی مسدود بودن سایت بعضی سازمان‌های بین المللی در کشور های تحت تحریم است. وی در ادامه افزود برای نمونه امکان دسترسی به نرم افزار زوم، ثبت تقاضا در وب سایت دیوان بین المللی کیفری از کشور های تحت تحریم و امکان خرید کتاب در سایت آمازون وجود ندارد. تاثیر غیر مستقیم مربوط به تحریم های اقتصادی است که محدودیت تراکنش‌های بانکی باعث عدم پرداخت هزینه ها می گردد وحتی تورم منجر به کاهش کیفیت آموزش  و کاهش بودجه دولت بر آموزش می‌گردد.