علائم دندان قروچه + عوارض آن

دندان قروچه چیست؟

دندان قروچه که به آن براکسیسم نیز می‌گویند، فشردن یا ساییدن دندان‌ها به صورت غیرارادی است که می‌تواند باعث مشکلات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) و ساییدگی و شکاف در سطح دندان شود. این بیماری ممکن است هم در طول روز و هم در طول شب اتفاق بیفتد، اما در هنگام خواب که به سختی می‌توان آن را کنترل کرد شایع‌تر است.

علت دندان قروچه

علل دندان قروچه اغلب به استرس بیش از حد و برخی از تیپ‌های شخصیتی برمی‌گردد. این عارضه اغلب در افراد مبتلا به تنش‌های عصبی مانند عصبانیت، درد یا ناامیدی اتفاق می‌افتاد. هم‌چنین، افرادی که دارای تمایلات تهاجمی، عجولانه یا بیش از حد رقابتی هستند نیز ممکن است دچار این عارضه شوند. شواهدی نیز وجود دارد که نشان می‌دهد براکسیسم در برخی از افراد به دلیل عدم تعادل در انتقال دهنده‌های عصبی مغز ایجاد می‌شود. در ضمن، این امکان هم وجود دارد که برخی از افراد به دلیل مصرف داروهای ضد افسردگی مانند فلوکستین و پاروکستین دچار عارضه ساییدگی دندان شوند. 

علائم دندان قروچه

براکسیسم می‌تواند علائم و نشانه‌های متفاوتی داشته باشد که عبارتند از:

• ساییده شدن دندان‌ها
• ترک خوردن یا شکستن دندان‌ها
• بیش از حساس شدن دندان‌ها
• منقبض شدن عضلات فک و صورت
• درد گرفتن صورت
• سردرد

عوارض براکسیسم چیست؟

عوارض براکسیسم نیز می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• دررفتگی فک
• قفل شدن فک
• ساییدگی مینای دندان و نمایان شدن داخل آن (عاج زیرین)
• کلیک در مفصل گیجگاهی فکی 
• ایجاد تورفتگی در زبان
• آسیب دیدن داخل گونه

روش تشخیص براکسیسم

قطعی‌ترین راه برای تشخیص ساییدگی دندان در خواب، روشی به نام پلی سومنوگرافی است. در این روش، شما باید یک شب را در کلینیک خواب سپری کنید تا پزشک بتواند براکسیسم شما را تشخیص دهد. با این حال، این روش می‌تواند زمان‌بر و پرهزینه باشد و حتی ممکن است در برخی موارد، الزامی به انجام آن احساس نشود.  
در واقع، بسیاری از افراد ساییدگی دندان‌های خود را از روی همان علائمی که در بالا گفتیم، تشخیص می‌دهند و با شرح آن‌ها پیش یک متخصص اطمینان پیدا می‌کنند. وجود علائمی مانند آسیب دندان و درد فک می‌توانند از علائم هشدار دهنده جدی باشند که باید برای بررسی بیشتر آن‌ها به یک پزشک خوب مراجعه کنید.

درمان دندان قروچه

هیچ درمانی وجود ندارد که بتواند براکسیسم را به طور کامل از بین ببرد، اما چندین روش وجود دارد که می‌تواند آسیب به فک و دندان‌ها را محدود کند. این روش‌ها عبارتند از:

کاهش استرس

تلاش برای کاهش و مدیریت استرس ممکن است به طور طبیعی به کاهش براکسیسم نیز کمک کند.

همان‌طور که گفتیم، سطوح بالای استرس در هنگام بیداری و خواب باعث ساییدن دندان‌ها می‌شوند. بنابراین، تلاش برای کاهش و مدیریت استرس ممکن است به طور طبیعی به کاهش براکسیسم نیز کمک کند. البته حذف کامل استرس غیرممکن است، اما می‌توانید سعی کنید که کمتر خودتان را در موقعیت‌های استرس زا قرار دهید. 
یکی از روش‌های قالب ‌بندی مجدد افکار منفی، درمان شناختی رفتاری برای بی‌خوابی (CBT-I) است که می‌تواند اضطراب و استرس را نیز برطرف کند. تکنیک‌های آرام سازی دیگری نیز وجود دارند که با کمک آن‌ها می‌توانید ذهن خود را ریلکس نگه دارید و راحت‌تر به خواب بروید. 

دارو درمانی

دارو درمانی به برخی از افراد در کاهش ساییدن دندان‌ها در خواب کمک می‌کند. بیشتر این داروها کارشان را با تغییر مواد شیمیایی مغز برای کاهش فعالیت ماهیچه‌ای درگیر در براکسیسم انجام می‌دهند. علاوه بر این، تزریق بوتاکس نیز روش دیگری برای محدود کردن حرکت عضلات است که در موارد شدیدتر این بیماری استفاده می‌شود. 
داروها ممکن است عوارض جانبی داشته باشند. به همین دلیل برای برخی از بیماران و به طور کلی، استفاده طولانی‌مدت مناسب نیستند. پس مهم است که قبل از مصرف هر دارویی، با پزشک خود صحبت کنید تا به بهترین شکل از مزایای بالقوه و عوارض جانبی آن مطلع شوید.

دهان گیر

اسپلینت‌های دندانی می‌توانند دندان‌ها را بپوشانند تا در برابر اثرات مضر ساییدن مانع ایجاد کنند.

انواع مختلفی از دهان‌گیرها و محافظ‌های دهان که گاهی اوقات محافظ‌های شب نامیده نیز می‌شوند، وجود دارد که برای کاهش آسیب دهان و دندان‌ها به هنگام دندان قروچه در شب استفاده می‌شوند. 
اسپلینت‌های دندانی می‌توانند دندان‌ها را بپوشانند تا در برابر اثرات مضر ساییدن مانع ایجاد کنند. آتل‌هایی نیز اغلب توسط دندانپزشک و مخصوص دهان بیمار طراحی می‌شوند که می‌توانند کمک کننده باشند. این آتل‌ها ممکن است یا فقط بخشی از دندان‌ها را بپوشانند یا ناحیه وسیع‌تری مانند کل ردیف‌های بالایی یا پایینی دندان‌ها را پوشش دهند. 

مراقبت‌های خانگی

یکی دیگر از اجزای درمان، مراقبت‌های خانگی است. به عنوان مثال، پرهیز از آدامس جویدن و مصرف غذاهای سفت می‌تواند حرکات دردناک فک را کاهش دهد. قرار دادن کمپرس داغ یا کیسه یخ روی فک نیز می‌تواند به تسکین موقت درد کمک کند. 
علاوه بر این، ورزش‌ها یا تمرینات صورت به برخی از افراد کمک می‌کند تا درد فک یا گردن خود را کاهش دهند. ماساژ ناحیه سر و گردن نیز می‌تواند تنش عضلانی را کم کند. 

کلام آخر

دندان قروچه یک بیماری شایع است که دلایل احتمالی زیادی دارد و مهم‌ترین آن می‌تواند مربوط به اعصاب و استرس باشد. به هر حال، درمان زودهنگام این بیماری برای جلوگیری از عوارض دندانی در آینده مهم است. پس اگر علائم براکسیسم را در خود مشاهده می‌کنید، باید در اسرع وقت پیش یک دندانپزشک بروید و تحت تشخیص حرفه‌ای و درمان قرار بگیرید.