ماهم این هفته برون رفت و به چشمم سالیست+تفسیر

 برای گرفتن فال حافظ و تعبیر و تفسیر آن باید علم و سواد کافی داشت. به همین دلیل تصمیم گرفته‌ایم تا هر روز تفسیری یکی از غزل های حافظ شیرازی را برایتان بگذاریم. امروز ۱۹ مهر غزل شماره ۶۸ می‌پردازیم:

ماهم این هفته برون رفت و به چشمم سالیست /  حالِ هجران تو چه دانی که چه مشکل حالیست
مردم دیده ز لطف رخِ او در رخِ او / عکسِ خود دید گمان برد که مشکین خالیست

می چکد شیر هنوز از لبِ همچون شِکرش / گرچه در شیوه گری هر مزه اش قتالیست
ای که انگشت نمایی به کرم در همه شهر  / وه که در کارِ غریبان عجبت اهمالیست

بعد از اینم نبود شائبه در جوهر فرد / که دهان تو در این نکته خوش استدلالیست
مژده دادند که بر ما گذری خواهی کرد / نیّتِ خیر مگردان که مبارک فالیست

کوهِ اندوهِ فراقت به چه حالت بکشد / حافظِ خسته که از ناله تنش چون نالیست

شرح و تفسیر غزل شماره ۶۸ دیوان حافظ شیرازی

شرح و تفسیر بیت یکم

 ماهم این هفته برون رفت و به چشمم سالیست /  حالِ هجران تو چه دانی که چه مشکل حالیست

جانان در این هفته از شهر رفت . لیکن این یک هفته به نظر من یک سال می آید . [ ماه ام = در اینجا به معنی جانان است / شد = در اینجا یعنی رفت ]

شرح و تفسیر بیت دوم

مردم دیده ز لطف رخِ او در رخِ او / عکسِ خود دید گمان برد که مشکین خالیست

مردمک چشم در اثر لطافت و ظرافتِ رخ جانان ، در رخِ او نظیر خود را دید و گمان برد که مشکین خالی است . یعنی مردمک چشم در روی چون آیینۀ جانان عکس خود را دید و گمان برد که آن عکس خالِ مشکین است . [ مردم دیده = مردمک چشم / لطف = در اینجا یعنی لطافت / رخ = گونه ، گاهی به معنی صورت به کار می رود ]

شرح و تفسیر بیت سوم

می چکد شیر هنوز از لبِ همچون شِکرش / گرچه در شیوه گری هر مزه اش قتالیست

از لب همچون شکر لذیذ آن جانان هنوز شیرِ مادر می چکد . اگر چه در شیوه گری و ناز هر مزه اش برای هلاک کردن عشاق یک قتال است . [ می چکد = قطره قطره می ریزد / هنوز = الان / شیوه = ناز ]

شرح و تفسیر بیت چهارم

ای که انگشت نمایی به کرم در همه شهر  / وه که در کارِ غریبان عجبت اهمالیست

ای جانانی که در همۀ شهر در کرم انگشت نمایی . یعنی به کرم مشهوری . واه که اهمال عجیبی در کارِ غریبان داری . حاصل اینکه نسبت به همه کس با احسان و لطف هستی اما نسبت به غریبان اهمال می ورزی. خواجه خود را از غربا می داند .

شرح و تفسیر بیت پنجم

بعد از اینم نبود شائبه در جوهر فرد / که دهان تو در این نکته خوش استدلالیست

از این به بعد دیگر در وجود جوهر فرد شک نخواهم داشت. یعنی طبق عقیده متکلّمین عقیده دارم که جوهر فرد وجود دارد . زیرا دهان تو برای اثبات این نکته استدلال خوبی است . حاصل اینکه ، دهان تو برای اثبات وجودِ جوهرِ فرد دلیلی روشن است زیرا در کوچکی مانند جزء غیر قابل تجزیه می باشد . [ شائبه = شک / جوهر فرد = جزیی است غیر قابل تجزیه ، متکلّمین قائل به وجود جوهر فرد هستند و گویند تمام اشیاء از این اجزاء مترکبند . اما حکما به وجود جوهر فرد قائل نشده اند و گویند تمام اشیاء از هیولا و صورت ترکیب یافته اند . ]

شرح و تفسیر بیت ششم

مژده دادند که بر ما گذری خواهی کرد / نیّتِ خیر مگردان که مبارک فالیست

مژده دادند که از نزدِ ما گذر خواهی کرد یعنی عبور خواهی کرد . این خود یک نیّت خیر است . پس دیگر نیّت خیر را تغییر مده که فال مبارکی است . یعنی نیّت کرده ای که از نزدِ ما بگذری و این نیّت مبارکی است و آن را تغییر مده. [ مژده = نوید / گذر = عبور کردن / نیّت = قصد ]

شرح و تفسیر بیت هفتم

کوهِ اندوهِ فراقت به چه حالت بکشد / حافظِ خسته که از ناله تنش چون نالیست

کوهِ غم هجرانِ تو را حافظ با چه فن و تدبیر بکشد که از ناله ، تنش مثل نال ضعیف گشته . یعنی کوهِ بارِ هجران را چگونه تحمل نماید که از دردِ عشق و محبت چون نال ضعیف و نحیف شده . [ ناله = گریه و زاری ]

21111ظ