جمعه ۰۲ آذر ۱۴۰۳
نویسنده: فاطمه یاسین
آمارها شمار زیاد جنب و جوش‌های نظامی برای هدف قرار دادن حکومت‌ها در آفریقا را تایید می‌کند. در این راستا 14 کودتا یا تلاش برای کودتا از ماه اوت 2020 تاکنون رخ داده؛ یعنی هر صد روز تقریبا یک کودتا صورت گرفته است. این امر ناآرامی اجتماعی، سیاسی و اقتصادی شدید در منطقه‌ای را نشان می‌دهد که افراط گرایی در آن فعال است. اختلاف نژادی در این منطقه نقش اصلی در ترغیب فرماندهان نظامی برای رهبری کودتاها یا مشارکت در آن‌ها را ایفا می‌کند.
اگرچه این عوامل در روند شکل سیاسی برخی از کشورهای آفریقایی در سواحل غربی و مرکزی تعیین‌کننده هستند؛ اما دخالت روسیه احتمالا عامل جدید دیگری در این تغییرات باشد. به این ترتیب که حضور روس‌ها از طریق گروه واگنر به شدت احساس شده است.
واگنر از دروازه ارائه مشاوره امنیتی و پشتیبانی از طریق شبه نظامیان وارد آفریقا شد. پوتین واگنر را مسئول انجام تمام امور قرار داد تا این گونه به نظر برسد که مسکو از این فعالیت به دور است بدون این‌که قادر باشد کاملا خود را پنهان کند؛ زیرا نشانه‌های زیادی حتی قبل از شروع جنگ روسیه در اوکراین ظاهر شد.
با کودتای اخیر در نیجر، زمانی که شورای نظامی که محمد بازوم، رئیس جمهور نیجر را سرنگون کرد، پافشاری کرد قدرت را به دست بگیرد و پرچم های روسیه در نخستین در روزهای کودتا دیده شد، مرحله جدیدی از مراحل نفوذ روسیه در آفریقا آشکار شد. پس از آن فرانسه نخستین کشور اروپایی بود که سریعا اتباع خود را از نیجر خارج کرد و این مسئله علی رغم روابط ویژه‌اش با این کشور بود؛ یعنی کشوری بخشی از برنامه‌های مکرون برای کشورهای میانی و ساحل غربی آفریقا بود و بازوم دو هفته قبل به فرانسه سفر کرده بود.
شورای نظامی نیز به سرعت از فرانسه انتقاد کرد و چند روز پیش تعدادی از قراردادهای نظامی منعقد شده با این کشور را لغو کرد و سفیر خود را از پاریس خارج کرد. به نظر می‌رسد که گویی نیروهای جدید در نیجر می خواهند حضور شدید فرانسه را با حضور روسیه جایگزین کنند. این امر این مسئله را القا می‌کند که موضوع به مثابه یک بیماری همه گیر است که کشورهای ساحل و مرکز آفریقا را درگیر می‌کند.
روسیه تمایل دارد رویارویی را گسترش دهد یا آن را به آفریقا منتقل کند در حالی که می‌داند غرب به آسانی تسلیم نخواهد شد به ویژه این‌که فضای سیاسی در آفریقا بسیار متغیر است و کودتاها سریعا به صورت پی در پی رخ می‌دهند. این امر به فرانسه فرصتی را برای بازپس گرفتن دوباره جایگاه خود اعطا می‌کند علی رغم این‌که وضعیت کنونی ناشی از سقوط جمعی و سریع گروهی از کشورهای آفریقایی است که اکنون توسط شوراهای نظامی اداره می‌شوند و این سیستمی است که روسیه خواهان آن است و برخورد با آن را تا کودتای بعدی به خوبی بلد است.
منبع: العربی الجدید