جمعه ۰۲ آذر ۱۴۰۳
با توافق ایران و عربستان سعودی در عادی سازی روابط دیپلماتیک از طریق میانجیگری چین، تنش در خاورمیانه به طور گسترده کاهش یافته است. در جنگ داخلی یمن، دولت موقت تحت حمایت عربستان سعودی و گروه مسلح حوثی که ایران از آنان حمایت می کند، اسرا را مبادله کردند. همچنین سوریه که تحت حمایت ایران قرار دارد و از طرف کشورهای عرب منزوی شده بود، به اتحادیه عرب برگشته است. اما با این حال، ایجاد نظم در خاورمیانه به رهبری چین، بدون شک خطر بی ثباتی این منطقه را در میان مدت یا بلند مدت به همراه خواهد داشت. بنابراین بهتر است که ژاپن، آمریکا و اروپا تعامل راهبردی خود را در خاورمیانه تضعیف نکنند.
دیپلماسی برای چین به مفهوم دلالی برای تضمین مسیر خرید نفت در خاورمیانه است. چین با پیش بینی یک رویارویی طولانی مدت با آمریکا، در نظر دارد که استفاده از یوان (واحد پول چین) به عنوان ارز تسویه حساب نفتی را ترویج کند. چنانچه ایران و عربستان سعودی بتوانند در مبارزه با افراط گرایی اسلامی و تغییرات آب و هوایی همکاری کنند، گامی رو به جلو در حل چالش های جهانی بر خواهند داشت. اما با این حال شعله های آتش درگیری میان اسرائیل و ایران خاموش نخواهد شد. به این ترتیب می توان گفت که خطرات ژئوپلیتیکی در خاورمیانه همچنان به قوت خود باقی خواهد ماند.
جامعه بین الملل از جمله ژاپن، آمریکا و اروپا موظفند که به جنگ داخلی و طولانی مدت سوریه پایان دهند و بستری مناسب برای بازسازی این کشور فراهم کنند. آمریکا که در گذشته قدرت نفوذ زیادی در خاورمیانه داشت، به طور ناگهانی مداخله در این منطقه را کاهش داده است. البته چنین رویکردی از طرف آمریکا تا حدی قابل درک است. آمریکا از طریق انقلاب شیل به استقلال در زمینه انرژی دست یافته و به همین علت منابع دیپلماتیک خود را برای مقابله با چین و روسیه که در پی هژمونی منطقه هستند، اختصاص داده است. این در حالی است که چین همچنان سعی دارد که تحت محدودیت های آزادی سیاسی، توسعه اقتصادی را دنبال می کند. بنابراین چنانچه کشورهای تولید کننده نفت خام تحت حکومت خانواده های سلطنتی به چین نزدیک شوند، این خطر وجود دارد که کشورهای خاورمیانه به مراتب بیشتر به سمت حکومت های استبدادی گرایش پیدا کنند.
توسعه نظام های دموکراتیک مانند قوه قضاییه مستقل، آزادی مطبوعات و حمایت از حقوق زنان و اقلیت ها برای کشورهای تولید کننده نفت خام در دوران پس از نفت لازم و ضروی است. کشورهای مختلف خاورمیانه در حالی که روند کربن زدایی جریان دارد، همچنان در توسعه نفت خام و گاز سرمایه گذاری می کنند. فومیو کیشیدا، نخشت وزیر ژاپن، به کشورهای آسیایی و آفریقا سفر کرده است. اما با این حال لازم است که هر چه زودتر به کشورهای تولید کننده نفت خام در خاورمیانه هم سفر کند. ژاپن باید کاهش نفوذ آمریکا در خاورمیانه را جبران و به طور پیوسته و منسجم با کشورهای مختلف خاورمیانه همکاری کند.