مراقب گرمای مرگبار باشید/ این افراد در معرض گرمازدگی هستند

 هوا که گرم می‌شود، به دنبال سایه‌ای هستیم که خنک شویم. زیرا، بدن ما تاب و تحمل گرمای هوا را ندارد؛ مخصوصاً اگر به ۵۰ درجه سانتیگراد برسد. آن وقت است که بی حال می‌شویم و ممکن است به کُما برویم. درست مثل نوجوان آبادانی که چند روز قبل در حین بازی فوتبال، به خاطر گرما به کما می‌رود.

آرزو دهقانی دکترای تخصصی سلامت در بلایا و فوریت‌ها، گرمازدگی را یکی از موارد اورژانس پزشکی دانست و گفت: افرادی که به آب‌وهوای گرم عادت ندارند و یا مجبور به ورزش و فعالیت سخت به ویژه در هوای گرم هستند، مستعد ابتلاء به گرمازدگی خواهند بود.

وی افزود: کودکان و افراد سالمند و افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، قلبی، کلیوی، از دست رفتن آب بدن و…، و یا افرادی که از داروها و موادمخدر خاص مانند کوکائین، الکل، داروهای ادرارآور و داروهایی که تعریق را متوقف می‌کنند، استفاده می‌کنند در معرض این اتفاق بیش از دیگران خواهند بود.

دهقانی ادامه داد: عرق ریزی شدید، رنگ‌پریدگی، گرفتگی عضلات، خستگی یا ضعف، نبض سریعی که در ابتدا قوی است ولی ضعیف می‌شود، تنفس سریع عمیق که با پیشرفت آسیب کم‌عمق و ضعیف می‌شود، خونریزی از بینی، کاهش فشارخون، تغییر وضعیت هوشیاری، تهوع یا استفراغ و سردرد و سرگیجه از علائم گرمازدگی است.

وی تاکید کرد: در صورتی‌که پوست مرطوب و رنگ‌پریده باشد و یا پوست داغ که خشک یا مرطوب باشد، یک اورژانس طبی خطرناک تلقی می‌گردد.

پیشگیری از گرمازدگی

در صورت خروج از خانه لباس‌های آزاد طوری که خیلی سفت و محکم به بدن نچسبد و لباس‌هایی بارنگ روشن که اشعه آفتاب را منعکس و به تعریق بهتر کمک می‌کنند، بپوشید.

از کلاه‌های لبه‌دار استفاده کنید.

از تغییرات ناگهانی هوا مثل ورود سریع از ساختمانی که تهویه هوای سرد دارد به پیاده‌روی داغ خیابان اجتناب کنید.

غذا و نوشیدنی‌های خنک بخورید.

از رژیم غذایی متعادل و دارای نمک کافی استفاده کنید.

در هوای داغ به حد کافی آب بنوشید، حتی اگر تشنه نیستید.

از فعالیت در فضای باز در بین ساعت ۱۰ تا ۱۶ (در ساعات گرم روز) بپرهیزید.

اگر در گرما ورزش می‌کنید بعد از هر نیم ساعت در حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه استراحت کنید.

اگر رژیم غذایی بی‌نمک یا کم‌نمک دارید و یا مبتلابه یک بیماری مزمن مثل بیماری قلبی، فشارخون بالا، بیماری قند یا بیماری ریوی هستید، دمای بالا و رطوبت به‌شدت خطرناک است و باید قبل فعالیت در هوای داغ یا مرطوب با پزشک خود مشورت کنید.

اگر دچار سرگیجه‌، تهوع‌، خستگی بیش‌ازحد، سردرد، گرفتگی عضلانی و درد و سوزش معده شدید، باید تحت مراقبت پزشک قرار بگیرید.

کمک‌های اولیه در گرمازدگی

مهم‌ترین اقدام اورژانس، سرد کردن بدن است‌.

سرد کردن بدن بیمار را هرچه سریع‌تر شروع کنید.

بلافاصله بیمار را از معرض تابش آفتاب دور کنید.
لباس‌هایش را درآورید.

بدنش را کاملاً با آب سرد مرطوب کنید و سریعاً تهویه هوای سرد را برایش برقرار کنید.

بیمار را در ملحفه‌هایی که با آب سرد مرطوب شده‌اند بپیچید و او را انتقال دهید.

در حین انتقال مرتب بیمار را باد بزنید.

کیسه‌های آب سرد را زیردست، دور گردن و اطراف قوزک‌های پای بیمار بگذارید تا عروق بزرگ سطحی را خنک کند.

در حین سرد کردن بدن بیمار سر و شانه‌های کمی بالا ببرید و مطمئن شوید که بیمار آرامش دارد.

تا وقتی دمای بدن بیمار به زیر ۳۷.۸ درجه سانتی گراد نرسیده عمل سرد کردن را ادامه دهید.

مجید شجاعی متخصص طب اورژانس، گرمازدگی را دارای چهار مرحله برشمرد که شامل مراحل استرس گرمایی، خستگی گرمایی، گرمازدگی و سکته گرمایی هستند.

وی با اشاره به اینکه هر یک از این مراحل علائم خاصی دارند، گفت: در مرحله استرس گرمایی فرد علائمی مانند سرگیجه، ضعف، حالت تهوع، تشنگی و سردرد را احساس می‌کند. در مرحله خستگی گرمایی نیز با علائمی نظیر عرق کردن شدید، خستگی، قرمز شدن پوست، گرگرفتگی یا اسپاسم عضلات به همراه درد، سردرد یا سرگیجه خفیف و حالت تهوع همراه است.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی خاطرنشان کرد: مرحله گرمازدگی با علائمی نظیر رنگ پریدگی، عرق شدید، تهوع، اسهال و استفراغ، جوش‌های ریز گرمازدگی مشخص می‌شود و از دیگر علائم گرمازدگی نیز می‌توان به سردرد، گرفتگی عضلات، خستگی، ضعف، تشنگی شدید، سرگیجه، تکرر ادرار و ادرار تیره رنگ، از دست دادن تمرکز، ادم یا تورم خفیف پا، مچ پا یا انگشتان دست و از دست دادن هوشیاری اشاره کرد. گاهی نیز سلول‌های سطحی پوست آسیب دیده، عرق زیر پوست جمع شده و فرد دچار جوش زیر پوستی یا به اصطلاح عرق سوز می‌شود.

به گفته این متخصص طب اورژانس، مرحله سکته گرمایی نیز با ضربان ضعیف، تنفس سریع، کاهش تعریق، پوست داغ و خشک و قرمز، حالت تهوع، سردرد و سرگیجه، تاری دید، تحریک پذیری و یا تغییرات خلقی، عدم هماهنگی و از دست دادن هوشیاری همراه است. اگر این مرحله شدید باشد می‌تواند به نارسایی ارگان‌های بدن، کما و مرگ منجر شود. وضعیت دیگری که ممکن است با سکته گرمایی شدید رخ دهد، رابدومیولیز است، این بیماری باعث تخریب سلول‌های عضلانی و در نتیجه نارسایی کلیه می‌شود.

شجاعی برای پیشگیری از بروز گرمازدگی در ایام گرم تابستان به هموطنان تاکید کرد حداقل ۸ لیوان آب در روز بنوشید.

وی افزود: بدن شما به ازای هر کیلوگرم وزن ۳۰ میلی‌لیتر آب در روز نیازمند است. ولی مصرف مایعات در آب و هوای گرم باید افزایش یابد. اگر نمی‌توانید مقدار زیادی آب بنوشید یک نوشیدنی بدون گاز مثل آب میوه یا دوغ جانشین مناسبی است. از مصرف زیاد نوشیدنی‌های کافئین دار مانند کولا، قهوه و چای اجتناب کنید، زیرا کافئین ادرارآور است و باعث دفع آب از بدن می‌شود.

شجاعی گفت: تغییر رژیم غذایی: از مصرف غذاهای چرب و داغ اجتناب کرده و بهتر است غذایتان کمی نمک داشته باشد. در صورت اجبار برای فعالیت بدنی در مناطق گرم و مرطوب، فعالیت بدنی را به تدریج طی سه تا چهار هفته برای عادت کردن بدن به گرما افزایش دهید.

وی افزود: از افراد آسیب‌پذیر در گرمای تابستان مراقبت مخصوص کنید. کودکان و سالمندان مستعد گرمازدگی هستند.

آنچه مسلم است، گرمازدگی جدی ترین شکل آسیب گرمایی است که عارضه خفیفی به شمار می‌رود اما عدم رسیدگی به آن می‌تواند حتی موجب مرگ شود.