شنبه ۱۴ مهر ۱۴۰۳
دُنبَلان اسمی است فارسی که در اصطلاح عامیانه به بیضه حیواناتی مثل گاو و گوسفند و مانند آن گفته می‌شود، و غده‌ای است سفید و پر چربی.
فرهنگ دهخدا، در توصیف آن می‌گوید: «(اصطلاح عامیانه ) تخم گوسپند. خایه ٔ گوسپند و بز و غیره. بیضه ٔ غنم. خصی المواشی. بیضه ٔ گوسپند که کباب کرده خورند.
و در معنی بیضه نیز گفته است: [ ب َ / ب ِ ض َ / ض ِ ] (از ع ، اِ) مأخوذ از بیضة تازی بمعنی خاگ و خایه ٔ حیوانات. (ناظم الاطباء )»؛
و نوعی از قارچ یا سماروغ که در جاهای مرطوب می‌روید (فرهنگ فارسی عمید ). در لغت نامه دهخدا آمده است: «دنبلان‌ها معمولاً دسته دسته در عمق 30 سانتیمتری در خاک و نزدیک به ریشه های گیاهان و درختها می رویند. کاشت آنها نتیجه ٔ مفید نداده است، ولی به حالت طبیعی در بسیاری از زمینهای معتدل دیده می شوند و آنها را به وسیله ٔ سگ یا خوک پیدا می کنند. (از دایرةالمعارف فارسی )».
جواز و حرمت خوردن دنبلان حیوانات حلال گوشت مانند گاو و گوسفند و بز، در کتب فقهی و فتوایی، در احکام خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها آمده است.
شیخ طوسی درکتاب " الخلاف" در حکم "الخصیتان" می‌گوید: «عندنا یحرم»
در ادامه می‌نویسد: و قال الشافعی: هو مباح، و هو قول باقی الفقهاء. دلیلنا: إجماع الفرقة، و أخبارهم، و طریقة الاحتیاط. (رجوع شود، ج6، مسألة 30، محرمات الذبیحة).
گرچه اهل تسنن همان‌گونه که شیخ تصریح کرده است، خوردن خصیتان را که در فارسی آن را دنبلان گویند، مباح می‌دانند؛ لیکن تعبیر شیخ طوسی به "عندنا" گویای نظر ایشان مبنی بر اجماعی بودن حرمت آن در نزد شیعه است.
صاحب جواهر نیز حرمت آن را اجماع شیعه دانسته و می‌فرماید:
«الثانی: المحرمات من الذبیحة التی لا أجد فیها خلافا معتد به کما اعترف به غیر واحد خمس بل الإجماع بقسمیه علیها، بل المحکی منهما مستفیض: الطحال و القضیب و الفرث و الدم و الأنثیان. ...» (جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام؛ کتاب الاطعمة و الاشربة، القسم الرابع فی الجامدات، الثانی: المحرمات من الذبیحة)
فتوای امام خمینی ره مبنی بر حرام بودن دنبلان است
دنبلان، در مسأله 2496 توضیح المسائل امام خمینى ره نیز یکی از اجزاى حیوانات حلال گوشت، که خوردن آن حرام می‌باشد، معرفی شده است.
در تحریر الوسیلة نیز فرموده‌اند: «یحرم من الحیوان المحلل أربعة عشر شیئا: الدم و الروث و الطحال و القضیب و الفرج ظاهره و باطنه، و الانثیان ...» (ج 2، کتاب الاطعمة و الاشربة، القول فی الحیوان، مسألة 27)
با این اوصاف تردیدی در حرام بودن بیضه (دنبلان ) حیواناتی مثل گوسفند و گاو و مانند آن، به فتوای امام خمینی ره نیست.
1211111111/ش