جمعه ۰۲ آذر ۱۴۰۳
بازدید:۱۱۸۵
صد آنلاین | آغاز فصل تابستان برای سیستانی‌ها با گرد و غبار شدید همراه شده است. این چند روز است که طوفان شن مهمان ناخوانده سیستانی‌ها شده است و گرد و غبار در آسمان این شهر و استان جولان می‌دهد. جوری که زندگی سیستانی‌ها را مختل کرده و آنان را از ابتدایی‌ترین حق که همان نفس کشیدن است، محروم کرده است.
به گزارش صد آنلاین ، بی‌آبی رودخانه هیرمند و خشک بودن تالاب بین‌المللی هامون که دالان تولید گرد و غبار در شمال سیستان و بلوچستان است، با بادهای معروف ۱۲۰روزه سیستان همدست شده است و بر شدت غبار در منطقه افزوده است. براساس گزارش‌ها، طوفان با بیش از ۱۰۰ کیلومتر سرعت و حرکت ریزگردها چند روزی است که در منطقه سیستان آغاز شده است.
بنا به اعلام اداره کل هواشناسی سیستان و بلوچستان وزش باد شدید تا بیشینه ۱۰۱ کیلومتر بر ساعت از بامداد روز شنبه (۳ تیر) آغاز و دیروز دوشنبه (۵ تیر) بر شدت آن افزوده شده است، به حدی که روز گذشته کاهش شعاع دید افقی و غلظت گردوغبار را به همراه داشت. همچنین در اطلاعیه‌ای که از سوی اداره کل هواشناسی استان صادر شده، گردوخاک گاهی طوفان گردوخاک همراه با کاهش دید افقی و کاهش کیفیت هوا پیش‌بینی شده از روز سه شنبه (۶ تیر) با کاهش همراه خواهد بود، اما از روز چهارشنبه مجددأ وزش باد شدید و گردوخاک که گاهی در قالب طوفان خواهد بود، رخ می‌دهد. طوفان شن در در کنار کم‌آبی و قطعی برق مشکلات زیادی برای مردم این خطه ایجاد کرده است.
حال ناخوش سیستان و بلوچستان ساکنان این استان را نیز بیمار کرده است. در این مدت فقط بیش از 700 نفر از اهالی سیستان به مراکز درمانی رفته‌اند. روز گذشته مجید محبی مدیر کل ستاد بحران استان سیستان و بلوچستان گفت: وقوع توفان گرد و خاک و پراکنده شدن ریزگرد در سیستان شامل پنج شهرستان زابل، زهک، هامون، هیرمند و نیمروز واقع در شمال سیستان و بلوچستان از یکم تیر تاکنون ۷۶۴ نفر از مردم منطقه را راهی بیمارستان و مراکز درمانی کرده است.وی خاطرنشان کرد: در مجموع تا روز گذشته ۶۴۹ نفر به صورت سرپایی از خدمات درمانی بهره‌مند و از بیمارستان مرخص شدند و ۱۱۵ نفر همچنان بستری هستند.
البته این همه مصدومان گردوغبار نیست، بلکه از ابتدای بادهای امسال در سیستان و بلوچستان، بیش از هزار نفر به دلیل مشکلات قلبی، چشمی و ریوی راهی بیمارستان شده‌اند.لازم به یادآوری است سیستان و بلوچستان در چند سال اخیر رکورددار بیماری سل در کشور بوده است و به گواه آمارها و سخنان مسئولان شیوع بیماری سل در این استان سه برابر کشوری است. اما با این حال هنوز بیمارستان تخصصی سل این استان برای بازگشایی چشم انتظار کمک خیرین یا بودجه دولتی است.
داستان خشکسالی و هجوم شن‌های روان به سروچشم و منازل اهالی سیستان و بلوچستان قصه دیروز و امروز نیست، بیش از 20 سال است که اغلب ماه‌های سال در معرض گردوغبار شدید هستند و و روزهای‌شان خاکستری است. همین روزهای خاکستری سیستان بود که که چند سال پیش اشک فرماندار زابل را نیز جاری کرد. چند سال پیش که باز غول خاکستری در سیستان بیدار شده بود«هوش ناظری»، فرماندار زابل به حال بچه‌های سیستان و بلوچستان و نابودی ریه‌های‌شان در طوفان شن و ریزگردها، جلوی دوربین صدا و سیما به تلخی گریست و گفت: «این بچه‌ها ریه‌های آهنین ندارند، اینها هم حق زندگی دارند.»
منطقه سیستان دربرگیرنده شهرستان‌های زابل، هیرمند، هامون، نیمروز و زهک است. این منطقه سال‌هاست با بحران‌های آبی روبه‌روست و از زمان خشک شدن دریاچه هامون بحران آن بیشتر شده است. خشکسالی و بی‌آبی باعث شده است که مدت وزش بادهای 120روزه سیستان نیز کش بیاید. تا قبل از خشک شدن هامون و زمانی که هنوز رطوبت در این استان به اندازه کافی وجود داشت، بادهای 120 روزه که از اواخر بهار آغاز می‌شد تا اواخر مرداد ماه ادامه داشت، اما چند سالی است که این روند افزایش پیدا کرده است و مدت وزیدن طوفان شن آخر شهریور و گاهی حتی تا آخر مهرماه طول می‌کشد.
جالب است بدانیم بادهای ۱۲۰ روزه که اکنون طوفان شن را خلق کرده است، در گذشته‌های نه چندان دور، نعمت بزرگی برای مردم این منطقه و شهرها و روستاهای مرکزی استان به ویژه زاهدان محسوب می‌شد و هوای منطقه را در بهار و تابستان دلپذیر و خنک می کرد، اما اکنون به خاطر خشکسالی و ضعف مسئولان در تامین آب هیرمند و هامون، مردم سیستان را بی‌نفس کرده است.
آنچه پیدا و آشکار است این است که امروزه منطقه سیستان با تغییرات اقلیمی شگرفی مواجه است و ممکن است تنگ نظری طبعیت و سیاست‌های ناکارآمد دولت‌ها در کنار ضعف دیپلماسی و گروگان‌گیری آب توسط طالبان افغانستان، این منطقه وسیع را به کویری لم‌یزرع و برهوتی بی‌مردم تبدیل کند.
در چنین شرایطی آمار کوچ مردم از منطقه سیستان به حاشیه شهرهای استان به‌ویژه زاهدان روز به روز در حال افزایش است و به‌عبارتی بخش قابل‌توجهی از مردمی که امکان مهاجرت داشته‌اند تاکنون خانه و کاشانه خود را رها کرده و به‌نوعی به مهاجرت ناخواسته و اجباری تن داده‌اند. کسانی نیز که از سرزمین مادری به دلیل تنگدستی یا دلایل دیگر دل نکندند با انواع بیماری‌های چشمی و تنفسی و مشکلات معیشتی دست و پنجه نرم می‌کنند.
در حالی چند دهه است طوفان شن و گردوغبار نفس شرقی‌ترین استان کشور را به شماره انداخته است که سالیان دور سیستان را انبار غله ایران می‌گفتند و در تاریخ آمده که این دشت خشکیده امروز، روزی جنگلی سرسبز بوده است.لازم به ذکر است سیستان و بلوچستان به سبب گستردگی زیاد (11.5درصد گستره کشور) و موقعیت جغرافیایی و آب و هوایی از جمله استان‌هایی است که احتمال وقوع چندین مخاطره طبیعی به‌طور همزمان در آن وجود دارد، در شمال این استان تندبادها و گرد و غبار شدید و خشکسالی، در مرکز سیل و زلزله و در جنوب نیز احتمال وقوع سونامی و دمای زیاد هوا بعضا تا بیش از 50درجه و ریزش باران‌های فصلی و جاری شدن سیل‌های مقطعی وجود دارد.