جمعه ۰۲ آذر ۱۴۰۳
عطاءالله رفیعی آتانی، رئیس مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران و مشاور شهردار پایتخت در نخستین همایش «شهروند و اداره شهر» که صبح امروز در تالار فردوسی تهران برگزار شد، گفت: از وقتی که دکتر زاکانی، آماده نامزدی شهرداری تهران می‌شد، به این فکر کردیم که باید در دوره جدید مدیریت شهری، برنامه متفاوتی را ارائه دهیم و بر همین اساس، مدیریت مشارکتی شهر، به عنوان کانونی‌ترین بحث در برنامه مقدماتی ارائه‌شده توسط آقای زاکانی به شورای شهر تهران مطرح شد که تا امروز هم به عنوان استراتژی اصلی در شهرداری تهران دنبال می‌شود.
وی افزود: در حال حاضر دیگر مانند گذشته منظور از حکمرانی این نیست که مردم مخدوم هستند و ما خدمتگزار آنها، یا این که مردم الزاما باید توسط مسئولان مورد اهتمام قرار بگیرند. بلکه منظور این است که مردم باید در فرآیند تصمیم‌گیری، سیاست‌گذاری اداره شهر مشارکت داشته باشند و باید شرایط به نحوی تسهیل شود که مردم بتوانند خودشان شهر را اداره کنند.
مشاور شهردار تهران تاکید کرد: هر نظریه‌ای درباره نقش دولت و حکومت و چگونگی اعمال حکمرانی، بسته به این که در آن نظریه چه نگاهی به انسان شده است، تعریف می‌شود؛ به نحوی که در دیدگاه‌های لیبرالیستی که برای فردگرایی ارزش قائل هستند، جامعه صرفا جمع جبری افراد است و عمدتا به رویکردهای فردمحور در حکمرانی توجه می‌شود، اما در دیدگاه‌های چپ، جامعه ارجحیت بیشتری نسبت به فرد دارد و به همین دلیل، وظایف حکومت در قالب جامعه و مفاهیم اجتماعی مثل عدالت تعریف می‌شود.
رفیعی آتانی درباره رابطه بین انسان و حکومت در نظریات اسلامی نیز توضیح داد: در دستگاه فلسفه اسلامی، مهمترین خصوصیتی که برای انسان در نظر گرفته می‌شود، تحول است و انسان می‌تواند در بازه منهای بینهایت تا مثبت بینهایت متحول شود. عامل اصلی این تحول نیز علم است، چون از نظر فلسفه اسلامی، انسان چیزی جز آگاهی نیست. بنابراین در فلسفه اسلامی، کسب آگاهی تمام مقصد، مسیر، بستر و دستاوردهای انسان تلقی می‌شود و باید مدار و محور پیشرفت جامعه علم باشد.
رئیس مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران خاطرنشان کرد: در عرصه حیات اجتماعی اگر بخواهیم علم‌مداری را محور قرار دهیم، باید همه جامعه به مدرسه تبدیل شود. در چنین شرایطی است که می‌توانیم مدیریت مشارکتی را در سطح شهرهای کشور پیاده کنیم، چراکه علم‌محور بودن جامعه، شهر را به عرصه یاددادن‌‌ها و یادگرفتن‌ها تبدیل می‌کند که قدرت علم را در جامعه نسبت به همه قدرت‌ها بالاتر می‌برد و خواهیم توانست که شهر را براساس نوعی علم برآمده از تجارب اجتماعی و به صورت مشارکتی اداره کنیم.
این مقام مسئول در شهرداری تهران اظهار داشت: وقتی بتوانیم جامعه را به صورت علمی و مشارکتی اداره کنیم، با نوعی از جهان اجتماعی علم‌محور روبه‌رو خواهیم شد که شرایط را برای تحول انسان‌ها فراهم می‌کند. همان‌طور که وقتی در زمان دفاع مقدس، جبهه‌ها به دانشگاه تبدیل شد، به موفقیت رسیدیم و مشاهده کردیم که رزمندگان همزمان با دفاع و مجاهدتی که داشتند، به دنبال تحول انسانی خود برمبنای علم و آگاهی بودند.
وی در ادامه گفت: در گام دوم انقلاب اسلامی، نباید مردم را صرفا به عنوان افرادی ببینیم که قرار است هر چهار سال یک بار در انتخابات‌ها رای بدهند، بلکه باید شرایطی را فراهم کنیم که مردم در تمام تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌گذاری‌ها مشارکت کنند. بهترین بستر در این زمینه نیز مدیریت‌های محلی از جمله شهرداری‌ها هستند که نسبت به جلب مشارکت مردم در سایر دستگاه‌های حاکمیتی و حکمروایی ملی کم‌هزینه‌تر است.
رفیعی آتانی همچنین عنوان کرد: هدف از گسترش حکمروایی مشارکتی در حوزه شهری این است که شورای شهر در سطح جامعه گسترش پیدا کند و آحاد شهروندان به نوعی عضو شورای شهر باشند و بتوانند در تصمیم‌گیری‌ها و نظارت بر عملکرد شهرداری، البته با محوریت اعضای رسمی شورا، نقش داشته باشند.
وی در پایان تصریح کرد: مساله جلب مشارکت شهروندان در اداره شهر را در تمام مباحث مربوط به حکمروایی شهری پیگیری می‌کنیم و همایش امروز و پنل‌های تخصصی مربوط به آن و «همایش بین‌المللی حکمرانی مشارکتی» که در آینده برگزار می‌کنیم، با همین هدف دنبال می‌شود.
انتهای پیام/2111/ش