به گزارش صد آنلاین ، با افزایش نگرانیها درباره بیماریهای قلبی-عروقی که یکی از عوامل اصلی مرگومیر در جهان محسوب میشوند، توجه به عوامل تغذیهای پیشگیرانه بیش از پیش اهمیت یافته است. کلسترول بالا، به ویژه سطح بالای کلسترول LDL (کلسترول بد)، یکی از مهمترین عوامل خطر قابل اصلاح برای تصلب شرایین و بیماریهای قلبی است. در این میان، تحقیقات علمی نشان میدهند که گنجاندن منظم مرکباتی مانند پرتقال در رژیم غذایی میتواند استراتژی موثری برای کمک به مدیریت سطح کلسترول خون باشد.
ترکیبات فعال پرتقال
اگرچه پرتقال به دلیل محتوای بالای ویتامین C شهرت دارد، اما قدرت واقعی آن در مدیریت کلسترول، به ترکیبی پیچیده از فیبرهای خاص، فلاونوئیدها و سایر فیتوکمیکالها بازمیگردد:
پکتین: یک نوع فیبر محلول که مانند یک اسفنج در دستگاه گوارش عمل کرده و به کلسترول متصل میشود و از جذب مجدد آن جلوگیری میکند.
هسپریدین: فلاونوئید اصلی موجود در پرتقال که مطالعات، اثرات کاهندگی کلسترول و تقویتکنندگی عروق خونی را به آن نسبت میدهند.
فولات و پتاسیم: این مواد مغذی به تنظیم فشار خون و حفظ سلامت قلبی-عروقی کمک میکنند.
لیمونن: ترکیبی که در پوست پرتقال یافت میشود و دارای خواص آنتیاکسیدانی است.
مکانیسمهای کاهش کلسترول توسط پرتقال: شواهد علمی
۱. نقش فیبر محلول (پکتین)
پکتین موجود در پرتقال، یک فیبر محلول است که در روده کوچک تشکیل ژل میدهد. این ژل به اسیدهای صفراوی (که از کلسترول ساخته میشوند) متصل شده و مانع از جذب مجدد آنها میشود. در نتیجه، کبد برای تولید اسیدهای صفراوی جدید، مجبور به استفاده از کلسترول موجود در خون میشود که این فرآیند منجر به کاهش سطح کلسترول LDL میگردد. مطالعات نشان میدهند که مصرف روزانه ۵ تا ۱۰ گرم فیبر محلول میتواند کلسترول LDL را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. یک پرتقال متوسط حاوی حدود ۳ گرم فیبر است که بخش عمدهای از آن پکتین میباشد.
۲. فعالیت فلاونوئیدها (به ویژه هسپریدین)
هسپریدین، فلاونوئید اصلی موجود در پرتقال و به ویژه در پوست و قسمتهای سفید داخلی آن، دارای خواص آنتیاکسیدانی و ضدالتهابی قدرتمندی است. تحقیقات نشان میدهند که هسپریدین میتواند:
آنزیمهای تولیدکننده کلسترول در کبد (مانند HMG-CoA reductase) را مهار کند.
افزایش برداشت LDL توسط کبد را تقویت نماید.
از اکسیداسیون کلسترول LDL جلوگیری کند (اکسیداسیون LDL گام کلیدی در تشکیل پلاک عروقی است).
به بهبود عملکرد اندوتلیال (لایه داخلی رگهای خونی) کمک کند.
۳. مرور مطالعه کلیدی: کاهش ۱۰ درصدی در چهار هفته
یکی از مطالعات قابل توجه در این زمینه، تحقیق منتشر شده در مجله «Journal of Nutrition» است. در این مطالعه، شرکتکنندگان مبتلا به کلسترول بالا، به مدت چهار هفته روزانه آب پرتقال طبیعی یا میوه کامل مصرف کردند. نتایج نشان داد که سطح کلسترول LDL به طور متوسط بیش از ۱۰ درصد کاهش یافت، در حالی که سطح کلسترول HDL (کلسترول خوب) حفظ یا حتی کمی افزایش یافت. محققان این اثر را عمدتاً به ترکیب سینرژیستی (همافزایی) پکتین، هسپریدین و سایر آنتیاکسیدانهای موجود در پرتقال نسبت دادند. این مطالعه بر اهمیت مصرف میوه کامل یا آبمیوههای ۱۰۰٪ طبیعی و بدون شکر افزوده تأکید کرد، زیرا فرآیندهای صنعتی ممکن است بخشی از فیبر و ترکیبات زیستفعال را از بین ببرد.

فواید قلبی-عروقی پرتقال
کاهش فشار خون: پتاسیم بالای پرتقال به مقابله با اثرات سدیم و شل شدن دیواره عروق خونی کمک میکند.
کاهش التهاب: التهاب سیستمیک یک عامل خطر برای بیماریهای قلبی است. آنتیاکسیدانهای پرتقال به کاهش شاخصهای التهابی کمک میکنند.
بهبود حساسیت به انسولین: که به طور غیرمستقیم با کاهش خطر سندرم متابولیک و بیماریهای قلبی مرتبط است.
نحوه مصرف بهینه برای کنترل کلسترول
میوه کامل بهتر از آبمیوه است: میوه کامل تمام فیبر خود را حفظ میکند. در صورت مصرف آب پرتقال، نوع ۱۰۰٪ طبیعی و غلیظنشده را انتخاب کنید.
قسمتهای سفید را دور نریزید: بخش سفید رنگ داخل پرتقال (آلبیدو) غنیترین منبع پکتین و فلاونوئیدهاست.
مصرف روزانه: مصرف یک تا دو عدد پرتقال متوسط در روز میتواند مفید باشد. تنوع بخشی با سایر مرکبات مانند گریپفروت (با احتیاط در صورت مصرف دارو) و نارنگی نیز توصیه میشود.
ترکیب با سایر غذاهای کاهنده کلسترول: پرتقال را میتوان در کنار منابع چربی سالم (مانند آجیل)، جو دوسر و ماهی مصرف کرد تا اثر سینرژیستی قویتری ایجاد کند.
هشدار مهم: پرتقال جایگزین داروهای کاهنده کلسترول نیست. افراد تحت درمان باید هر تغییر عمده در رژیم غذایی را با پزشک خود در میان بگذارند، به ویژه اگر از داروهای استاتین استفاده میکنند.
پرتقال، این میوه آفتابی و پرانرژی، با ترکیب منحصربهفرد خود از فیبر محلول، فلاونوئیدها و آنتیاکسیدانها، یک دوست قدرتمند برای قلب محسوب میشود. شواهد علمی، از جمله مطالعه معروفی که کاهش بیش از ۱۰ درصدی کلسترول بد را تنها در چهار هفته نشان میدهد، گواهی بر این ادعاست. با این حال، کلید موفقیت در الگوی غذایی کلی است. پرتقال باید بخشی از یک رژیم غذایی سالم، کمچرب اشباع و ترانس، همراه با فعالیت بدنی منظم باشد. با گنجاندن این میوه خوشمزه و مقوی در برنامه روزانه، نه تنها از طعم آن لذت میبریم، بلکه گامی مؤثر برای حفظ سلامت قلب و عروق و مدیریت بهتر کلسترول خون برمیداریم. به یاد داشته باشیم که پیشگیری، همیشه آسانتر و مؤثرتر از درمان است./اختصاصی صد آنلاین