ایلان ماسک خبرساز شد

به گزارش صد آنلاین ، هفته گذشته خبری منتشر شد که براساس آن شرکت‌های ایرباس، تالس و لئوناردو فعالیت‌های ماهواره‌ای خود را با یکدیگر ادغام می‌کنند تا بتوانند اینترنت ماهواره‌ای ارائه دهند. این شرکت جدید ۲۵ هزار نفر را به کار خواهد گرفت و ۶/۵ میلیارد یورو درآمد سالانه خواهد داشت.

براساس این گزارش‌ها سهم اولیه ایرباس ۳۵ درصد و تالس و لئوناردو هر کدام ۳۲/۵ درصد است.

این پروژه، بلندپروازانه‌ترین اتحاد میان دارایی‌های هوافضایی اروپا از زمان تأسیس شرکت موشک‌سازی MBDA در سال ۲۰۰۱ تاکنون است. بر اساس این توافق، سه شرکت ایرباس (فرانسه)، تالس (فرانسه) و لئوناردو (ایتالیا) شرکتی جدید با دفتر مرکزی در تولوز فرانسه ایجاد خواهند کرد که از سال ۲۰۲۷ فعالیت خود را آغاز می‌کند. رولان لسکور، وزیر دارایی فرانسه، گفت این توافق اولیه در شرایط رقابت شدید جهانی، حاکمیت اروپا را تقویت خواهد کرد. آدولفو اورسو، وزیر صنعت ایتالیا، نیز افزود که دولت رم از ایجاد «قهرمانان صنعتی اروپایی» برای رقابت جهانی حمایت می‌کند.

مذاکرات میان این سه گروه، که با اسم رمز «پروژه برومو» شناخته می‌شود، از سال گذشته آغاز شده بود. به گفته این سه شرکت، انتظار می‌رود هم‌افزایی میان آن‌ها پس از حدود پنج سال، صدها میلیون یورو صرفه‌جویی و سودآوری اضافی ایجاد کند.

پروژه استارلینک پروژه‌ای است از شرکت اسپیس‌ایکس، تحت هدایت ایلان ماسک، که از یک صورت فلکی از ماهواره‌های کم ارتفاع یا LEO به منظور ارائه اینترنت باند پهن با تأخیر کم برای سرتاسر جهان بهره می‌برد. هدف آن برخلاف بسیاری از سرویس‌های سنتی ماهواره‌ای است که در مدار زمین‌ایستا یا GEO (جایی در حدود ۳۶ هزار کیلومتری بالاتر از سطح زمین) قرار دارند.

پروژه رسمی استارلینک ابتدا در ژانویه ۲۰۱۵ به ‌صورت عمومی اعلام و توسعه فنی و طراحی ماهواره‌ها در سال‌های بعد از آن آغاز شد و نخستین ماهواره‌های آزمایشی آن در سال ۲۰۱۸ پرتاب شدند. پرتاب‌های بعدی آن در سال ۲۰۱۹ انجام شد و تا میانه دهه ۲۰۲۰ به مقیاس بزرگ‌تر رسید.

گزارش‌ها حاکی از آن است که تاکنون بیش از ۱۰ هزار ماهواره برای ارائه اینترنت توسط اسپیس‌ایکس پرتاب شده و تعداد چند هزار تای آن هم‌اکنون فعال هستند.

گفته می‌شود که سرویس استارلینک هم‌اکنون برای ۱۱۰ کشور در سرتاسر جهان در دسترس است. همچنین تا اوایل ۲۰۲۵، سرعت دانلود اینترنت استارلینک بین ۵۰ تا ۲۰۰ مگابیت بر ثانیه و تأخیر آن بین حدود ۲۵ تا ۵۰ میلی‌ثانیه برای کاربران آمریکایی است.

فاجعه‌ای که استارلینک درست کرده

شرکت‌های بزرگ اروپایی مدت‌ها در زمینه ساخت ماهواره‌های پیچیده در مدار زمین‌ایستا یا GEO با یکدیگر رقابت می‌کردند، اما ظهور ماهواره‌های کوچک و ارزان در مدار پایین زمین یا LEO به‌ویژه شبکه استارلینک صنعت آن‌ها را با چالش جدی روبه‌رو کرده است.

پاسکال بوشیا، مدیر مالی شرکت تالس، هنگام اعلام فروش‌های فصلی که شامل نخستین قرارداد توسعه برای پروژه IRIS² (شبکه ماهواره‌ای ایمن اروپایی) بود، از این ادغام استقبال کرد، اما هشدار داد که رقابت پیشِ‌رو همچنان دشوار است.

او گفت: این نخستین قرارداد توسعه برای IRIS² به ‌معنای آن نیست که چالش‌هایی که صنعت فضایی اروپا با آن روبه‌روست، از بین رفته‌اند.

این در حالی است که ایلان ماسک اکنون دو سوم از کل ماهواره‌های فعال جهان را در اختیار دارد و به گزارش «ایندیپندنت»، پس از پرتاب ده هزارمین ماهواره استارلینک در این هفته، رقبا در تلاشند تا خود را به او برسانند؛ در حالی‌که انتظار می‌رود شمار ماهواره‌ها در مدار پایین زمین طی پنج سال آینده ۱۰ برابر شود. همه آن‌ها وعده دسترسی جهانی به اینترنت را می‌دهند، اما به چه قیمتی؟

در اواخر اوت ۲۰۱۹، دانشمندان آژانس فضایی اروپا (ESA) هشدار دریافت کردند که یکی از ماهواره‌های اصلی این آژانس در آستانه برخورد با یکی از ماهواره‌های تازه ‌پرتاب‌ شده ایلان ماسک قرار دارد. ایمیل‌هایی به شرکت اسپیس‌اکس فرستاده شد، اما تیم این شرکت اعلام کرد برنامه‌ای برای اقدام ندارد.

با افزایش احتمال برخورد، ارتباط بین ۲ اپراتور ماهواره‌ای قطع شد. اسپیس‌اکس بعدها این مشکل را به یک «باگ نرم‌افزاری» نسبت داد و آژانس فضایی اروپا ناچار شد برای نخستین بار در تاریخ خود مانور اجتناب از برخورد را انجام دهد. ماهواره Aeolus که اندازه‌ای در حد یک خودرو داشت، موتورهای رانش خود را روشن کرد و با تنها نیم مدار باقی‌مانده تا برخورد، از فاجعه جلوگیری شد.

اگر این ۲ جسم با هم برخورد می‌کردند، صدها هزار تکه آوار فضایی می‌توانستند ابری از زباله‌ها تشکیل دهند که زنجیره‌ای از برخوردهای پی‌درپی را به‌ وجود می‌آورد؛ پدیده‌ای که به آن «سندرم کسلر» گفته می‌شود. در چنین حالتی، یک برخورد، برخوردهای بیشتر و بیشتر ایجاد می‌کند تا مدار پایین زمین به یک گورستان چرخان زباله تبدیل شود تا حدی که اتباطات حیاتی از بین می‌رفت و فعالیت‌های فضایی برای نسل‌ها غیرممکن می‌شد.

در آن زمان، کمتر از سه هزار ماهواره فعال در مدار وجود داشت. این هفته، اسپیس‌اکس ده هزارمین ماهواره استارلینک خود را پرتاب کرد و اکنون حدود هشت هزار و ۵۰۰ ماهواره فعال در مدار زمین قرار دارند — یعنی تقریباً دو سوم از کل ماهواره‌های فعال جهان.

بر اساس برآوردهای آژانس فضایی اروپا، مجموع ماهواره‌های در حال گردش به دور زمین تا سال ۲۰۳۰ به ۱۰۰ هزار عدد خواهد رسید. بیشتر آن‌ها شبکه‌های اینترنت ماهواره‌ای خواهند بود که وعده دسترسی جهانی به اینترنت را در هر مترمربع از سطح قابل سکونت زمین می‌دهند، اما این فناوری خطرات عمیقی نیز برای بشریت در بر دارد.

فضا در انحصار ماسک

پرتاب اخیر استارلینک به این معناست که ایلان ماسک اکنون کنترل دو سوم از ماهواره‌های فعال را در اختیار دارد. ثروتمندترین مرد زمین، حالا قدرتمندترین فرد در فضا نیز هست؛ زیرا اسپیس‌اکس مسئول اکثریت قریب‌به‌اتفاق پرتاب‌های فضایی جهان در سال جاری است.

انتظار می‌رود شرکت خصوصی او در سال ۲۰۲۵، ۹۰ درصد از کل جرم محموله‌های پرتاب‌شده به فضا را تحویل دهد و رکورد پیشین خود یعنی ۱۳۸ پرتاب در یک سال را هفته آینده بشکند. یکی از دنبال‌کنندگانش در شبکه ایکس (توییتر سابق) نوشت که اسپیس‌اکس «در اصل همان برنامه فضایی ایالات متحده است»، و ماسک پاسخ داد: در واقع، برنامه فضایی کل زمین است.

این انحصار فضایی نگرانی‌هایی درباره وابستگی بیش‌ازحد و خطر سوءاستفاده از قدرت به‌ وجود آورده است.

یکی از چشمگیرترین نمونه‌های نفوذ ماسک در اوکراین دیده شد، جایی که استارلینک طبق گفته نیروهای اوکراینی، «ستون فقرات حیاتی ارتباطات» در میدان نبرد محسوب می‌شود. این شبکه به ارتش امکان کنترل پهپادها، هماهنگی حملات توپخانه‌ای دوربرد و برقراری ارتباط سربازان با خانواده‌هایشان را می‌دهد.

اما در روزهای نخست تهاجم روسیه، ماسک درخواست مقامات اوکراینی برای فعال‌سازی اینترنت ماهواره‌ای در نزدیکی کریمه را رد کرد. او بعدها گفت این تصمیم برای جلوگیری از تشدید جنگ بوده است، اما یکی از مشاوران ارشد ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، او را به «ارتکاب شرارت» متهم کرد.

میخایلو پودولیاک در شبکه ایکس نوشت که تصمیم ماسک باعث کشته ‌شدن غیرنظامیان و کودکان در حملات روسیه خواهد شد و این است بهای ترکیبی از نادانی و خودبزرگ‌بینی.

رفتار ماسک نشان داد که او می‌تواند تنها با یک تصمیم، نفوذی تعیین‌کننده بر زیرساخت‌های حیاتی و حتی ژئوپلیتیک جهانی داشته باشد؛ صرفاً با این انتخاب که آیا «کلید» ارتباطات را روشن کند یا نه. این نخستین بار بود که یک فرد خصوصی می‌توانست در ارتباطات نظامی زمان جنگ دخالت کرده و بر نتیجه نبرد تأثیر واقعی بگذارد.

اوایل امسال، مدیر شرکت تالس-یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان ماهواره در اروپا- نسبت به وابستگی به فردی که «منطق اقتصادی و انگیزه سیاسی را با هم قاطی می‌کند» هشدار داد؛ اشاره‌ای مستقیم به ماسک و استارلینک.

پاتریس کِن، مدیرعامل تالس، در یک نشست خبری در ماه مارس گفت: بازیگران دولتی نیازمند قابلیت اتکا، شفافیت و ثبات هستند. وقتی ارتباطات دولتی را مدیریت می‌کنید، نمی‌خواهید به یک فرد بیرونی، هر که باشد، وابسته شوید.

ماهواره‌هایی که از آسمان می‌افتند

سلطه ماسک در این حوزه، رقبا را وادار کرده تا پروژه‌های مشابهی به راه اندازند؛ از جمله «پروژه کایپر» جف بزوس و همچنین شبکه‌های دولتی چین که شمار ماهواره‌هایشان به ده‌ها هزار می‌رسد. کارشناسان درباره فقدان مقررات و نظارت مؤثر در این فضا هشدار داده‌اند.

علاوه بر خطر سندرم کسلر، پژوهشگران آمریکایی هشدار داده‌اند که تعداد عظیم ماهواره‌ها ممکن است هنگام سوختن در جو زمین، مواد شیمیایی مضری آزاد کنند. طول عمر هر ماهواره استارلینک حدود پنج سال است، و طبق برآوردهای اخیر، روزانه یک تا ۲ ماهواره ماسک به سمت زمین سقوط می‌کنند.

مطالعه‌ای که با حمایت اداره ملی اقیانوسی و جوی ایالات متحده (NOAA) انجام شده نشان می‌دهد که ذرات حاصل از سوختن ماهواره‌های فرسوده می‌توانند لایه‌های بالایی جو را تا ۱٫۵ درجه گرم‌تر کنند. برخی دیگر هشدار داده‌اند که ورود مکرر این اجسام می‌تواند حتی برای انسان‌ها روی زمین خطرناک باشد.

نکته جالب اینجاست که با ورود بازیگران بیشتر به این عرصه، خطر وقوع سندرم کسلر افزایش خواهد یافت. و این در حالی است که ماسک بارها گفته که امیدوار است در مریخ بمیرد و از استارلینک برای تأمین مالی رؤیای نهایی‌اش یعنی ایجاد کلونی دائمی انسان در سیاره سرخ استفاده کند. اما اگر سندرم کسلر رخ دهد، او برای همیشه در زمین گرفتار خواهد شد!/ایسکانیوز