مسئله نشاط، شادابی و مبارزه با تنبلی از نگاه اسلام جایگاهی ویژه دارد. در روایات و ادعیه، اذکار و دستوراتی توصیه شده است که به تقویت اراده، رفع بیحوصلگی و غلبه بر سستی بدن کمک میکند. اگر فردی احساس کند توان انجام عبادت یا کارهای روزمره را ندارد، این دعاها و ذکرها میتوانند نیرویی تازه در جان او بدمند.
دعاها و دستورالعملهای مؤثر برای رفع تنبلی و کسلی
۱. ذکر روزانه برای تقویت اراده:
به مدت ۱۴ روز، هر روز پس از نماز صبح ۱۱۰ مرتبه بگویید:
«یا مُرید، یا فعّال، یا قوی»
(تکرار هر سه نام الهی در کنار هم یک مرتبه محسوب میشود.)
این ذکر سبب افزایش اراده، تحرک و انرژی در زندگی فرد خواهد شد.
۲. تلاوت سوره یاسین:
خواندن سوره یاسین هر صبح بهویژه پس از نماز صبح، نیت تسهیل امور و رفع تنبلی را محقق میکند و از مجربترین راهها برای افزایش نشاط و برکت در کارهاست.
۳. دعای امام سجاد (ع) برای پناه از سستی:
امام سجاد (ع) در دعایی ارزشمند از خداوند چنین پناه میبرد:
«اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِکَ مِنَ الْکَسَلِ وَ الْفَشَلِ وَ الْهَمِّ وَ الْجُبْنِ وَ الْبُخْلِ وَ الْغَفْلَهِ...»
ترجمه:
خدایا، به تو پناه میبرم از تنبلی، سستی، اندوه، ترس، بخل، غفلت، سنگدلی، فقر و هر بلایی آشکار و پنهان؛ و از نفسی که قانع نمیشود، شکمی که سیر نمیگردد، قلبی که خشوع ندارد و دعایی که مستجاب نمیشود.
۴. دعای امام علی (ع) در روز چهارشنبه:
«اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِکَ مِنَ النِّسْیَانِ وَ الْکَسَلِ وَ التَّوَانِی فِی طَاعَتِکَ وَ الْفَشَلِ»
خدایا به تو پناه میبرم از فراموشی، تنبلی، سستی در طاعت و شکست در انجام وظیفه.
۵. مناجات پیامبر (ص):
«وَ امْنُنْ عَلَیْنَا بِالنَّشَاطِ وَ أَعِذْنَا مِنَ الْفَشَلِ وَ الْکَسَلِ»
خدایا بر ما منت گذار و نشاط و شادابی عطا فرما و ما را از سستی و بیحالی دور بدار.
۶. برای رفع خوابآلودگی و چرت:
تلاوت آیه ۱۴۳ سوره اعراف از «وَ لَمَّا جاءَ مُوسى لِميقاتِنا...» تا «أَنَا أَوَّلُ الْمُؤْمِنينَ» بر آب، سپس مسح سر، صورت و دستان با آن آب توصیه شده است.
۷. برای رفع کاهلی در دین و دنیا:
در کتاب خواصالسور آمده است که دو آیه پایانی سوره طور:
«وَاصْبِرْ لِحُکْمِ رَبِّکَ فَاِنَّکَ بِاَعْیُنِناٰ ...»
را با زعفران و آب سیب بر ظرف بلور بنویسید، سپس با گلاب بشویید، کمی سرکه انگور به آن بیفزایید و پیش از خواب بنوشید. استمرار این عمل تا سه شب موجب رفع سستی و تقویت نشاط میشود.