به گزارش صد آنلاین ،شیره خرما، این مایع طلایی و غلیظ، قرنهاست که به عنوان یک ماده غذایی مقوی و انرژیزا در سفره ایرانیان جایگاه ویژهای دارد. استخراج شده از عصاره طبیعی خرما، این شیره سرشار از ویتامینها، مواد معدنی، آنتیاکسیدانها و قندهای طبیعی است. از تقویت سیستم ایمنی و درمان کمخونی گرفته تا افزایش انرژی سریع، فواید آن بر کسی پوشیده نیست. اما همانند هر اکسیر قدرتمند دیگری، استفاده نابجا و بدون آگاهی از جنبههای دیگر آن، میتواند نتیجه معکوس داشته و به جای شفا، باعث بروز عوارض ناخوشایند شود. این مقاله نه برای ترساندن شما از این ماده مغذی، بلکه برای ارتقای آگاهی و مصرف هوشمندانه آن است. ما به طور عمیق به بررسی سه گروه اصلی که باید در مصرف شیره خرما احتیاط کنند، میپردازیم: افراد دیابتی، گرممزاجان و افراد چاق و کمتحرک.

مضرات شیره خرما
دیابت یک بیماری متابولیک است که با سطح قند خون (گلوکز) کنترلنشده شناخته میشود. درک رابطه شیره خرما با دیابت، نیازمند نگاهی به ساختار قندی آن است.
ترکیب قندی شیره خرما: عمده قند موجود در شیره خرما را گلوکز و فروکتوز تشکیل میدهد. این قندها اگرچه "طبیعی" هستند، اما زمانی که در فرآیند تولید، غلیظ میشوند، در نهایت به یک ماده با شاخص گلیسمی (GI) نسبتاً بالا تبدیل میگردند. شاخص گلیسمی معیاری است برای سنجش سرعت تاثیرگذاری یک ماده غذایی بر افزایش قند خون. مواد با شاخص گلیسمی بالا به سرعت هضم و جذب شده و باعث افزایش ناگهانی قند خون میشوند.
مصرف "کم" کلید است: عبارت "مصرف کم آن مشکلی ندارد" یک توصیه کلی است که باید با احتیاط فراوان تفسیر شود. "مقدار کم" برای هر فرد دیابتی بسته به شرایط بدنی، میزان فعالیت، داروهای مصرفی و شدت بیماری میتواند متفاوت باشد. یک قاشق چایخوری شیره خرما حاوی حدود ۵ گرم کربوهیدرات خالص است. یک فرد دیابتی که قند خونش به خوبی کنترل شده، ممکن است بتواند این مقدار را در یک برنامه غذایی حسابشده جای دهد.
توصیه عملی: بهترین راهکار برای افراد دیابتی، مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه است. آنان میتوانند میزان مجاز مصرف را تعیین کنند. علاوه بر این، مصرف شیره خرما باید همراه با منابعی باشد که سرعت جذب قند را کاهش میدهند، مانند مصرف آن به همراه مغزها (مانند بادام) یا ماست. هرگز نباید شیره خرما به تنهایی و در مقادیر زیاد مصرف شود. اندازهگیری قند خون قبل و بعد از مصرف برای اولین بار، میتواند به درک واکنش بدن کمک کند.
در طب سنتی، مواد غذایی بر اساس طبع (سردی، گرمی، تری و خشکی) دستهبندی میشوند. شیره خرما دارای طبعی گرم وتر است. این ویژگی برای افراد سردمزاج یا مبتلایان به بیماریهای ناشی از سردی بسیار مفید است. اما برای افراد با مزاج گرم و خشک، داستان کاملاً متفاوت است.
مکانیسم ایجاد عارضه: زمانی که یک فرد گرممزاج، ماده غذایی با طبع گرم (مانند شیره خرما) مصرف میکند، این گرمی اضافی وارد بدن او میشود. بدن برای مقابله با این گرمای اضافی، شروع به تولید صفرا میکند. مصرف مداوم و بیرویه شیره خرما میتواند منجر به "غلبه صفرا" شود. صفرای زیاد در بدن، یک ماده گرم و خشک محسوب میشود که میتواند به سمت بالا حرکت کند.
علائم غلبه صفرا (عوارض مصرف برای گرممزاجان):
جوش صورت و بدن: شایعترین علامت است. گرمای زیاد بدن از طریق پوست تخلیه شده و باعث التهاب فولیکولهای مو و بروز آکنه، کهیر یا جوشهای چرکی میشود.
خارش پوست: احساس گرمای داخلی میتواند خود را به صورت خارش در نواحی مختلف بدن نشان دهد.
تشنگی بیش از حد و خشکی دهان: به دلیل ماهیت گرم و خشک صفرای اضافی.
تحریکپذیری و بیقراری: گرمی بیش از حد میتواند بر سیستم عصبی نیز تاثیر گذاشته و باعث عصبانیت و کاهش تحمل شود.
سردردهای گرم: احساس سوزش یا فشار در سر.
راهکار تعادل: گرممزاجان در صورت تمایل به مصرف شیره خرما، حتماً باید آن را با مصلحات (اصلاحکنندگان) آن مصرف کنند. مصلحات شیره خرما شامل مواد غذایی با طبع سرد هستند، مانند:
ماست یا کشک (مصرف شیره خرما به عنوان شیرین کننده ماست)
آب لیمو ترش تازه (چکاندن آبلیمو روی شیره خرما)
خاکشیر
تمبر هندی
مصرف متعادل و همراه با این مصلحات، میتواند از عوارض گرمی آن بکاهد.

خواص شیره خرما برای چاقی
شیره خرما یک ماده غذایی بسیار پرانرژی است. هر ۱۰۰ گرم از آن میتواند حدود ۳۰۰ تا ۳۵۰ کیلوکالری انرژی داشته باشد. این ویژگی برای ورزشکاران، افراد لاغر یا کسانی که فعالیت بدنی سنگین دارند، یک موهبت است. اما برای افراد کمتحرک یا در شرف چاقی، یک تهدید جدی محسوب میشود.
معادله ساده انرژی: قانون اول thermodynamics در بدن میگوید: اگر انرژی دریافتی (از طریق غذا) بیشتر از انرژی مصرفی (از طریق متابولیسم پایه و فعالیت بدنی) باشد، مازاد این انرژی به صورت چربی در بدن ذخیره میشود. یک قاشق غذاخوری شیره خرما میتواند حدود ۶۰ کالری داشته باشد. اگر فردی پشت میزنشین باشد و در طول روز تنها سه قاشق از آن را به چای خود اضافه کند یا با نان مصرف کند، بدون اینکه متوجه باشد، ۱۸۰ کالری خالص و فوری دریافت کرده است.
چاقی، تنها آغاز ماجرا است: عوارض ناشی از مصرف بیرویه شیره خرما برای این گروه، فراتر از عدد روی ترازو است:
کبد چرب: فروکتوز بالای موجود در شیره خرما، مستقیماً به کبد رفته و در آنجا متابولیزه میشود. مصرف زیاد فروکتوز میتواند باعث افزایش سنتز چربی در کبد و در نهایت منجر به بیماری کبد چرب غیرالکلی شود.
افزایش تریگلیسیرید خون: کالری و قند اضافی، سطح تریگلیسیرید خون را که یکی از عوامل خطر بیماریهای قلبی-عروقی است، افزایش میدهد.
تشکیل حلقه بازخورد معیوب: چاقی ناشی از کمتحرک و پرخوری، خود منجر به کمتحرکی بیشتر، مقاومت به انسولین و افزایش تمایل به مصرف قند میشود.
راهکار مدیریت مصرف: اگر فرد کمتحرکی علاقهمند به مصرف شیره خرما است، باید آن را به عنوان جایگزین سایر منابع قندی در نظر بگیرد، نه یک مکمل اضافی. برای مثال، اگر قرار است از شیره خرما استفاده کند، باید مصرف شکر، مربا و سایر شیرینیها را به طور کامل قطع کند. همچنین، مصرف آن باید به مقادیر بسیار کم و در وعده صبحانه محدود شود تا انرژی دریافتی در طول روز سوزانده شود. بهترین راهکار، گنجاندن حتی حداقل فعالیت بدنی مانند ۳۰ دقیقه پیادهروی روزانه است تا تعادل انرژی در بدن برقرار گردد.
اختصاصی صد آنلاین