در این ساعت از شبانه روز فشار خون شما به اوج خود می رسد

به گزارش صد آنلاین ،  فشار خون از حدود ساعت ۶ صبح شروع به افزایش می‌کند و حدود ساعت ۱۰ صبح به اوج خود می‌رسد.این نوسانات طبیعی هستند و عمدتاً توسط ریتم شبانه‌روزی بدن (ساعت بیولوژیکی) تنظیم می‌شوند. افزایش یا کاهش غیرطبیعی فشار خون در صبح می‌تواند با خطر جدی بیماری‌های قلبی و عروقی همراه باشد.

چه چیزی باعث نوسان فشار خون می‌شود؟

فشار خون در طول روز نوسان دارد و این تغییرات اغلب توسط ساعت بیولوژیکی بدن کنترل می‌شوند که چرخه خواب و بیداری را تنظیم می‌کند. نور طبیعی نقش کلیدی در این روند دارد:

کاهش نور در شب باعث ترشح هورمون ملاتونین (که خواب را تحریک می‌کند) می‌شود.

افزایش نور هنگام صبح باعث ترشح هورمون کورتیزول (که بیداری و هوشیاری را افزایش می‌دهد) می‌گردد.

در این چرخه، مغز بین دو شاخه اصلی از سیستم عصبی خودکار (ANS) جابه‌جا می‌شود:

سیستم پاراسمپاتیک: در شب فعال‌تر است و با ترشح ملاتونین باعث گشاد شدن رگ‌ها (اتساع عروقی) و در نتیجه کاهش ۱۰ تا ۲۰ درصدی فشار خون می‌شود.

سیستم سمپاتیک: در صبح فعال‌تر است، کورتیزول ترشح می‌کند و با تنگ شدن رگ‌ها (انقباض عروقی) باعث افزایش فشار خون می‌شود.

چه عواملی بر این نوسانات تأثیر می‌گذارند؟

عوامل مختلفی می‌توانند شدت افزایش فشار خون در صبح را بیشتر کنند، از جمله:

افزایش سن: سفتی عروق و تغییرات در سیستم عصبی باعث تشدید جهش صبحگاهی فشار خون در سالمندان می‌شود.

فشار خون بالا (هایپرتنشن): سیستم سمپاتیک بیش‌فعال شده و افزایش شدیدتری در صبح ایجاد می‌شود.

دیابت: قند خون بالا، سیستم سمپاتیک را تحریک کرده و باعث افزایش فشار خون می‌شود.

بیماری مزمن کلیه (CKD): باعث احتباس مایعات و افزایش فشار خون می‌شود.

الکل: مصرف زیاد در شب، صبح روز بعد باعث افزایش فشار خون می‌شود.

استرس و اضطراب: کورتیزول ناشی از استرس باعث افزایش فشار خون در صبح می‌شود.

اختلالات خواب: مانند بی‌خوابی، آپنه خواب و اختلال در کار شیفتی می‌تواند ریتم شبانه‌روزی را بر هم زده و سفتی عروقی را افزایش دهد.

دما: هوای سرد صبحگاهی (خصوصاً در زمستان) می‌تواند باعث انقباض رگ‌ها و افزایش فشار خون شود.

چه زمانی این افزایش صبحگاهی خطرناک است؟

در افراد سالم، این افزایش موقتی طبیعی است. اما اگر فشار خون در صبح به‌طور مداوم بالا باشد، می‌تواند نشانه‌ای از خطر جدی مانند:

پرفشاری خون پنهان (Masked Hypertension): یعنی فشار خون در مطب پزشک طبیعی (زیر ۱۲۰/۸۰) است، اما در خانه (به‌خصوص در صبح) بالای ۱۳۰/۸۰ ثبت می‌شود.این نوع پرفشاری خون حدود ۱ نفر از هر ۸ بزرگسال را در آمریکا درگیر می‌کند. مطالعات نشان داده‌اند که خطر سکته یا حمله قلبی در این افراد تقریباً به اندازه افرادی با فشار خون دائماً بالا است.در بیماران مبتلا به فشار خون بالا، یک افزایش ۱۰ میلی‌متر جیوه‌ای در فشار سیستولیک صبحگاهی می‌تواند خطر را به شکل قابل توجهی افزایش دهد:

۱۷۷٪ افزایش خطر بستری شدن به علت نارسایی قلبی

۱۹۲٪ افزایش خطر سکته قلبی

۱۹۴٪ افزایش خطر فیبریلاسیون دهلیزی

۲۳۲٪ افزایش خطر سکته مغزی

۲۷۰٪ افزایش خطر مرگ ناشی از بیماری قلبی عروقی

آیا همه افراد جهش صبحگاهی دارند؟

خیر. برخی افراد، به‌ویژه کسانی با الگوی "دیپینگ معکوس (Reverse Dipping)"، در صبح دچار کاهش فشار خون می‌شوند و فشار آن‌ها در شب بالا می‌ماند.

حدود ۱۳٪ بزرگسالان به این وضعیت دچار هستند که می‌تواند به مرور زمان منجر به آسیب اعضای حیاتی بدن شود.

خطرات دیپینگ معکوس:

بیماری قلبی: دو برابر افزایش خطر

بیماری قلبی دیابتی: سه برابر افزایش خطر نوروپاتی قلبی و دو برابر افزایش خطر مرگ

زوال عقل: افزایش خطر زوال عقل به میزان ۱.۶۴ برابر و آلزایمر به میزان ۱.۶۷ برابر در مردان مسن

آسیب کلیه: سه برابر افزایش خطر مشکلات شدید کلیوی و پنج برابر افزایش خطر مرگ

چه کاری می‌توانید انجام دهید؟

اگر جهش فشار خون در صبح دارید، می‌توانید با اقدامات زیر آن را کاهش دهید:

پیروی از رژیم غذایی سالم و کم‌نمک

خواب کافی (۷ تا ۹ ساعت خواب با کیفیت در شب)

ورزش منظم (حداقل ۱۵۰ دقیقه ورزش هوازی در هفته)

کاهش مصرف الکل

مدیریت استرس از طریق مدیتیشن، یوگا یا تنفس عمیق

همچنین می‌توانید با پزشک خود مشورت کنید تا:

داروهای شما تنظیم شود

بیماری‌های زمینه‌ای احتمالی بررسی گردد

در صورت نیاز، مانیتور فشار خون ۲۴ ساعته برای ارزیابی دقیق‌تر تجویز شود

اگر فشار خون دارید، بهتر است فشار را در زمان‌های مختلف روز اندازه‌گیری کنید، نه فقط صبح. زیرا در دیپینگ معکوس ممکن است خوانش صبحگاهی پایین، به‌اشتباه کنترل بودن فشار خون را نشان دهد./سلامت نیوز