اگر بدنتان بی دلیل کبود می شود به پزشک مراجعه کنید

به گزارش صد آنلاین ، آیا تا به حال پیش آمده که از خواب بیدار شوید و ببینید روی بدنتان کبودی ایجاد شده، آن هم بدون این‌که به یاد بیاورید ضربه‌ای خورده باشید؟ مثلاً لکه‌های سیاه و آبی روی بازوها یا ساق پایتان؟ اگر چنین تجربه‌ای دارید، تنها نیستید. کبودی بدون علت مشخص، هرچند بسیار شایع نیست، اما پدیده‌ای نسبتاً رایج محسوب می‌شود. در یک مقاله‌ی پژوهشی منتشرشده در UpToDate به بررسی یک نظرسنجی در آمریکا از ۵۰۰ فرد سالم اشاره شده است که در آن ۱۸ درصد از شرکت‌کنندگان از «کبودی آسان» خبر داده‌اند. جالب اینجاست که زنان بیش از مردان دچار چنین وضعیتی می‌شوند.

چرا کبودی‌ها ایجاد می‌شوند؟

کبودی‌ها، که با نام علمی «کانتوزیون» (contusion) شناخته می‌شوند، زمانی رخ می‌دهند که رگ‌های خونی کوچک زیر پوست آسیب می‌بینند و خون به بافت‌های اطراف نشت می‌کند. این فرآیند باعث تغییر رنگ پوست می‌شود. معمولاً چنین اتفاقی بر اثر ضربه یا فشار به بدن رخ می‌دهد، اما افزایش سن، مصرف برخی داروها و بعضی بیماری‌ها می‌توانند احتمال بروز کبودی را بیشتر کنند.

آیا کمبود مواد مغذی مقصر است؟ به گفته‌ی دکتر باگهِل، کبودی‌های خودبه‌خودی می‌توانند نشانه‌ای از مشکلات پنهان سلامتی، به‌ویژه کمبود مواد مغذی باشند. • کمبود ویتامین K یکی از اصلی‌ترین دلایل کبودی آسان است. این ویتامین برای فرآیند لخته‌شدن خون ضروری است و نبود آن می‌تواند به افزایش خونریزی و کبودی منجر شود. نشانه‌های آن شامل خونریزی بیش‌ازحد از بریدگی‌های کوچک، خون‌دماغ، خونریزی لثه و وجود خون در ادرار یا مدفوع است.

• کم‌خونی فقر آهن نیز یکی از علل رایج کبودی آسان به شمار می‌رود. آهن برای تولید هموگلوبین (پروتئین حمل‌کننده‌ی اکسیژن در گلبول‌های قرمز) ضروری است. کمبود آهن می‌تواند باعث کاهش گلبول‌های قرمز یا کاهش تعداد پلاکت‌ها شود. از آنجا که پلاکت‌ها نقش کلیدی در لخته‌شدن خون دارند، کمبود آن‌ها احتمال خونریزی و کبودی را افزایش می‌دهد.

طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت (WHO)، کم‌خونی به‌ویژه در کودکان خردسال، دختران نوجوان در دوران قاعدگی، زنان باردار و زنانی که به‌تازگی زایمان کرده‌اند شایع است. بر اساس آمار WHO، حدود ۴۰ درصد کودکان ۶ تا ۵۹ ماهه، ۳۷ درصد زنان باردار و ۳۰ درصد زنان ۱۵ تا ۴۹ ساله در جهان دچار کم‌خونی هستند.

• همچنین دکتر باگهِل تأکید می‌کند که کمبود ویتامین C (اسکوربوت) نیز می‌تواند باعث کبودی بی‌دلیل شود، چرا که این ویتامین در استحکام دیواره‌ی رگ‌های خونی نقش دارد و کمبود آن به شکنندگی رگ‌ها منجر می‌شود.

بیماری‌های زمینه‌ای که می‌توانند کبودی ایجاد کنند

دکتر باگهِل توضیح می‌دهد: «اختلالات خونریزی و لخته‌شدن خون و نیز کمبود فاکتورهای انعقادی (مانند فاکتورهای ۸، ۹ یا ۱۰) می‌توانند موجب کبودی‌های بی‌دلیل و حتی تورم مفاصل شوند.»

او اضافه می‌کند که کبودی‌های کوچک و گاه‌به‌گاه معمولاً بی‌ضررند، اما کبودی‌های مکرر بدون ضربه‌ی مشخص، کبودی‌های بزرگ یا چندگانه، یا کبودی‌هایی که همراه با درد و تورم مفصل باشند، باید جدی گرفته شوند؛ چرا که می‌توانند نشانه‌ی اختلالات انعقادی باشند و نیاز به ارزیابی فوری پزشکی دارند.

آیا افزایش سن یا مصرف داروها می‌تواند دلیل کبودی باشد؟

بله، هر دو عامل می‌توانند نقش داشته باشند.

• افزایش سن باعث نازک‌تر شدن پوست و از دست رفتن لایه‌ی محافظ چربی می‌شود. در نتیجه، رگ‌های خونی بیشتر در معرض آسیب قرار می‌گیرند و حتی فشار یا ضربه‌های کوچک می‌تواند کبودی ایجاد کند.

• برخی داروها، به‌ویژه داروهایی که بر لخته‌شدن خون اثر می‌گذارند (مانند داروهای ضدانعقاد یا ضدپلاکت)، نیز احتمال بروز کبودی را افزایش می‌دهند؛ حتی اگر آسیب یا ضربه‌ی خفیف باشد.

چگونه می‌توان خطر کبودی شدید را کاهش داد؟

به گفته‌ی دکتر باگهِل، مهم‌ترین گام، شناسایی علت زمینه‌ای است. او توصیه می‌کند:

• اگر دارویی باعث کبودی می‌شود، پزشک ممکن است تغییر دوز یا قطع آن را پیشنهاد دهد.

• برطرف کردن کمبود ویتامین‌ها یا فاکتورهای انعقادی اهمیت زیادی دارد.

• مصرف یک رژیم غذایی متعادل و سرشار از میوه‌ها و سبزیجات تازه می‌تواند از بروز مشکلات تغذیه‌ای جلوگیری کند.

• معاینات پزشکی منظم و درمان به‌موقع، خطر کبودی‌های شدید یا مکرر را کاهش می‌دهند.

جمع‌بندی

اگر شما هم دچار کبودی‌های مکرر بدون ضربه‌ی مشخص می‌شوید، این موضوع می‌تواند ناشی از عواملی مانند کمبود فاکتورهای انعقادی، اختلالات خونریزی یا لخته‌شدن، افزایش سن یا مصرف برخی داروها باشد. اما فارغ از علت، مشاوره با پزشک برای کنترل وضعیت و پیشگیری از کبودی‌های شدید اهمیت حیاتی دارد./انتخاب