سهشنبه ۰۹ ارديبهشت ۱۴۰۴
بازدید:۱۶۳
صد آنلاین| کمبود پروتئین در بدن اغلب مشکل جدی‌ای نیست و با رژیم غذایی مناسب قابل جبران است. اما گاهی اوقات، این کمبود می‌تواند عوارضی جدی به همراه داشته باشد؛ از جمله تورم یا ادم ، که ناشی از تجمع مایعات در بافت‌هاست و ممکن است نیازمند مراجعه به پزشک باشد.به گزارش صد آنلاین، در این مقاله به بررسی نحوه ارتباط کمبود پروتئین با ادم و راهکارهای مقابله با آن می‌پردازیم.
نقش پروتئین در عدم تجمع مایعات بدنی
بسیاری فکر می‌کنند پروتئین فقط برای رشد عضلات لازم است، در حالی که این مواد مغذی نقش حیاتی در حفظ تعادل مایعات بدن نیز دارند. یکی از پروتئین‌های مهم موجود در خون، آلبومین است که توسط کبد ساخته می‌شود. این پروتئین به صورت طبیعی از نشت مایعات خون به داخل بافت‌ها جلوگیری می‌کند.
اما وقتی سطح آلبومین در بدن کاهش پیدا کند، مایعات از رگ‌ها خارج شده و در بافت‌های مختلف (معمولاً در پاها و شکم) جمع می‌شوند و باعث بروز ورم می‌شوند. این وضعیت به ادم هیپوپروتئینمیک معروف است.
علائم اولیه ادم ناشی از کمبود پروتئین
علائم این نوع ورم معمولاً به تدریج ظاهر می‌شوند و شامل:
- تورم در قوزک پاها که ممکن است به سمت بالاتنه گسترش یابد
- تشکیل فرورفتگی در محل تورم هنگام فشار انگشت (ادم گودگذار یا Pitting Edema)
- در موارد شدید، ورم در ناحیه شکم (ناشی از تجمع مایع در حفره شکمی یا آسیت)
همچنین در بیماران بستری، ممکن است تورم در ناحیه کمر یا باسن (ادم ساکرال) نیز دیده شود.
چرا سطح پروتئین خون پایین می‌آید؟
کاهش سطح پروتئین و به خصوص آلبومین می‌تواند ناشی از علل مختلفی باشد:
- سوءجذب یا سوءتغذیه : اختلالات گوارشی مانند سلیاک، التهاب معده و روده
- افزایش دفع پروتئین : مانند بیماری‌های کلیوی که باعث دفع زیاد پروتئین از ادرار می‌شوند
- نارسایی عضوی مانند کبد یا قلب : مثلاً سیروز کبدی یا نارسایی قلبی
- بیماری‌های تیروئیدی و سایر اختلالات هورمونی
دکتر مانیش ایتولیکار، متخصص داخلی در بیمارستان فورتیس، توضیح می‌دهد: «درمان اصلی این وضعیت، رفع کمبود پروتئین است.»
او ادامه می‌دهد: «افزایش مصرف پروتئین از طریق رژیم غذایی می‌تواند به مرور زمان وضعیت را بهبود دهد، ولی باید توجه داشت که سنتز مجدد پروتئین‌ها در بدن حدود ۲ تا ۳ هفته زمان می‌برد. بنابراین، نیاز است در کنار تغذیه مناسب، علت اصلی کمبود پروتئین نیز شناسایی و درمان شود.»
منابع غذایی پروتئینی
- منابع حیوانی : گوشت قرمز، مرغ، ماهی، تخم‌مرغ، لبنیات
- منابع گیاهی : حبوبات، عدس، ماش، شبدر، دانه‌های کامل و ماست‌های گیاهی با افزودنی پروتئین
خبیث‌ترین منابع غذایی از نظر جذب، تخم‌مرغ و شیر هستند که تمام اسیدهای آمینه ضروری را فراهم می‌کنند.
مکمل‌های پروتئینی
در مواردی که فرد نتواند از طریق رژیم به اندازه کافی پروتئین دریافت کند، مصرف پودرهای پروتئینی یا تزریق پروتئین (در مواقع بحرانی) ممکن است پیشنهاد شود.
ادم می‌تواند ناشی از عوامل دیگری مانند بیماری‌های قلبی، کلیوی یا لنفاوی نیز باشد. بنابراین، اگر تورم بی‌دلیل و پایدار است، بهتر است تحت بررسی پزشکی قرار گیرید. همچنین علائم دیگری مثل ریزش مو، گرسنگی بیش از حد، خستگی مداوم یا بروز عفونت‌های تکراری نیز می‌توانند نشانه‌هایی از کمبود پروتئین یا سایر اختلالات تغذیه‌ای باشند.
کمبود پروتئین، به خصوص در موارد شدید، می‌تواند منجر به ورم یا ادم شود. این ورم اغلب در پاها، دست‌ها و گاهی شکم ظاهر می‌شود. با وجود اینکه مصرف مناسب پروتئین در رژیم غذایی می‌تواند به بهبود این وضعیت کمک کند، اما شناسایی و درمان علت اصلی آن اهمیت بیشتری دارد.
بهترین راه پیشگیری، توجه به تغذیه متعادل و شناخت به موقع علائم هشداردهنده است. در صورت وجود شک، مشاوره با پزشک و تغذیه‌دان گامی اساسی در راه بهبودی است.
اگر می‌خواهید سبک مطلب را ساده‌تر، علمی‌تر یا مخصوص گروه سنی خاصی کنیم، می‌توانم آن را هم تغییر دهم./ انتخاب