سهشنبه ۰۹ ارديبهشت ۱۴۰۴
بازدید:۲۷۲
صد آنلاین | مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا با نقش محوری عمان، به‌رغم قطع روابط رسمی دو کشور از ۱۹۸۰، در سه دور برگزار شد: دو دور در مسقط (پایتخت عمان) و یک دور در رم.به گزارش صد آنلاین، این مذاکرات با حضور سید عباس عراقچی (نماینده ایران) و استیو ویتکاف (نماینده آمریکا) و با اهداف متفاوتی از جمله کاهش تنش‌های امنیتی، احیای برجام، و رفع تحریم‌ها انجام گرفت. تحلیل این سه دور نشان می‌دهد که موقعیت مکانی، سطح هیئت‌ها، محورهای گفت‌وگو، و نقش عمان به‌طور معناداری بر روند دیپلماسی تأثیر گذاشته‌اند.
۱. موقعیت مکانی: رم و مسقط
مسقط (عمان):
نماد بی‌طرفی منطقه‌ای: برگزاری مذاکرات در مسقط، با توجه به سابقه عمان در میانجی‌گری (مانند مذاکرات برجام)، فضایی صمیمی و انعطاف‌پذیر ایجاد کرد. این انتخاب نشان‌دهنده اعتماد دو طرف به نقش سنتی عمان در کاهش تنش‌ها بود.
پیام امنیتی: نزدیکی جغرافیایی به مناطق بحرانی خاورمیانه (مانند تنگه هرمز و یمن) موضوعات امنیتی را در کانون گفت‌وگوها قرار داد.
رم (ایتالیا):
بی‌طرفی اروپایی: انتخاب رم به عنوان خاک ثالث اروپایی، تلاشی برای جلب حمایت دیپلماتیک اتحادیه اروپا و کاهش بار سیاسی مذاکرات بود. این محل، گفت‌وگوها را در چارچوب استانداردهای بین‌المللی قرار داد.
پیام اقتصادی: برگزاری مذاکرات در اروپا، به ویژه با توجه به نقش اتحادیه اروپا در برجام، امیدواری به احیای تعاملات اقتصادی را تقویت کرد.
۲. ترکیب هیئت‌ها و سطح مذاکرات
مسقط:
سطح بالای نمایندگان: حضور ویتکاف به عنوان نماینده شورای امنیت ملی آمریکا و عراقچی با جایگاهی فراتر از وزارت خارجه ایران، نشان‌دهنده تمرکز بر مسائل استراتژیک و امنیتی بود.
موضوعات کلان: مدیریت بحران‌های منطقه‌ای (مانند حملات نیابتی، امنیت دریای سرخ) و شفاف‌سازی روابط ایران با روسیه و چین در دستور کار قرار داشت.
رم:
تخصص فنی و دیپلماتیک: حضور چهره‌هایی مانند عراقچی (با سابقه مذاکرات هسته‌ای) و ویتکاف (متمرکز بر سیاست‌گذاری منطقه‌ای)، گفت‌وگوها را به سمت مسائل فنیتر مانند رفع تحریم‌ها، تبادل زندانیان، و سازوکارهای بازگشت به برجام سوق داد.
غیررسمی اما هدفمند: این دور با هدف تدوین چارچوبی برای حفظ مسیر دیپلماتیک، به‌ویژه با توجه به تغییرات سیاسی احتمالی (مانند انتخابات آمریکا) طراحی شد.
۳. محورهای گفت‌وگو
مسقط:
کاهش تنش‌های نظامی: کنترل عملیات گروه‌های نیابتی، ثبات در عراق و سوریه، و امنیت کشتیرانی در منطقه.
بازدارندگی: ایران بر حفظ موازنه قدرت در برابر تحریم‌ها و فشارهای خارجی تأکید کرد.
رم:
هسته‌ای و تحریم‌ها: تمرکز اصلی بر احیای برجام، لغو تحریم‌های یکجانبه آمریکا، و ایجاد مکانیسم‌های تضمین بازگشت پذیری توافق.
تبادل زندانیان: این موضوع به عنوان گام اعتمادساز در کنار مسائل فنی مطرح شد
۴. نقش عمان در تسهیل مذاکرات
در مسقط:
میانجی فعال: عمان با هماهنگی مستقیم، نظارت بر روند مذاکرات، و حتی ارائه پیشنهادهای عملیاتی (مانند برنامه‌های اقدام متقابل)، نقش سازنده‌ای ایفا کرد.
ایجاد فضای امن: میزبانی رسمی عمان، امکان گفت‌وگوی بی‌واسطه را فراهم آورد.
در رم:
میانجی پنهان: اگرچه مذاکرات در ایتالیا برگزار شد، عمان در پس‌زمینه به هماهنگی و انتقال پیام‌ها ادامه داد. این رویکرد، استفاده هوشمندانه از دیپلماسی چندلایه را نشان می‌دهد.
۵. بازتاب منطقه‌ای و بین‌المللی
مسقط:
کاهش تنش‌های نظامی: پس از این مذاکرات، کاهش محسوس در حملات نیابتی و آرامش نسبی در منطقه مشاهده شد.
کارکرد مدیریت بحران: این دور بیشتر به جلوگیری از تشدید درگیری‌ها پرداخت تا دستیابی به توافق نهایی.
رم:
امیدواری اقتصادی: انتشار خبر مذاکرات، تأثیر مثبت کوتاه‌مدتی بر قیمت نفت و بازار ارز ایران داشت، اما عدم نتیجه‌گیری عملی، این اثرات را تضعیف کرد.
انتقال پیام به اروپا: برگزاری مذاکرات در اروپا، تلاشی برای جلب حمایت دیپلماتیک اتحادیه اروپا در احیای برجام بود.
نتیجه‌گیری
تأثیر محل مذاکرات: مسقط با تمرکز بر امنیت منطقه‌ای و رم با جهت‌گیری به سمت مسائل فنی و بین‌المللی، نشان می‌دهند که ژئوپلیتیک محل گفت‌وگو می‌تواند محورهای مذاکره را تعیین کند.
سطح هیئت‌ها: حضور نمایندگان امنیتی در مسقط، نشانگر اهمیت راهبردی این دور بود، در حالی که مذاکرات رم با حضور دیپلمات‌های فنی، بر حل مسائل عملیاتی متمرکز شد.
نقش کلیدی عمان: این کشور با استفاده از روابط متوازن خود، هم به عنوان میزبان رسمی و هم میانجی پنهان، ثابت کرد که بازیگری غیرقابل جایگزین در دیپلماسی منطقه‌ای است./خبر آنلاین
برچسب ها :