چهارشنبه ۰۳ ارديبهشت ۱۴۰۴
امروزه تقریباً همه چیز، از آب بطری‌شده گرفته تا آب پرتقال، به مقدار زیادی ویتامین و مواد معدنی غنی شده‌اند. این موضوع ممکن است راهی برای جبران کمبودهای تغذیه‌ای به نظر برسد، به‌ویژه اگر رژیم غذایی‌تان چندان سالم نباشد. اما دریافت بیش از حد معمول ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند به بدن آسیب بزند.
برای مثال، مقدار زیاد ویتامین C یا روی (زینک) می‌تواند موجب تهوع، اسهال و درد معده شود. مصرف بیش از حد سلنیوم ممکن است به ریزش مو، مشکلات گوارشی، خستگی و آسیب‌های عصبی خفیف منجر شود.
اگرچه اکثر مردم دوزهای بسیار بالا دریافت نمی‌کنند، اما اگر صبحانه‌تان را با غلات غنی‌شده شروع کنید، میان‌وعده‌تان یک بار انرژی‌زا باشد، شام پاستای غنی‌شده بخورید و روزانه یک مکمل هم مصرف کنید، به‌راحتی ممکن است بیش از مقدار توصیه‌شده روزانه از چندین ماده مغذی دریافت کنید.
به‌گفته‌ی یوهانا دوایر، کارشناس تغذیه و پژوهشگر ارشد در دفتر مکمل‌های غذایی مؤسسه ملی سلامت آمریکا، مصرف بیش از حد یک ماده از طریق غذاهای غیر غنی‌شده کار دشواری است. بنابراین باید بیشتر نگران مکمل‌هایی باشید که مصرف می‌کنید یا خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های غنی‌شده.
او می‌گوید: «بیشتر مردم نمی‌دانند که دریافت مقدار بیش از نیاز از ویتامین‌ها و مواد معدنی نه‌تنها مزیتی ندارد، بلکه ممکن است مضر هم باشد.»«اگر از مکمل استفاده می‌کنید، مطمئن شوید که دوز آن بیشتر از مقدار توصیه‌شده روزانه (Daily Value) نباشد.»
بهتر است در مورد مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید، از جمله مقدار دوزشان، با پزشک مشورت کنید تا بتواند به شما کمک کند که میزان آن‌ها در محدوده‌ی ایمن باقی بماند.
اندرو شائو، نایب‌رئیس علمی و مقرراتی شورای مسئولیت‌پذیری در تغذیه (CRN) می‌گوید: «مولتی‌ویتامین‌ها حاشیه‌ی ایمنی وسیعی دارند. حتی اگر با غذاهای غنی‌شده ترکیب شوند، احتمال اینکه آسیبی وارد کنند، بسیار کم است.»
دکتر دیوید کتز، مدیر مرکز پیشگیری دانشگاه ییل، می‌گوید: «به ندرت پیش می‌آید که فردی با دوز سمی ویتامین A یا D مراجعه کند. چیزی که بیشتر می‌بینم، مصرف دوزهایی بالاتر از مقدار بهینه است.»
او توضیح می‌دهد که هنوز دانشمندان مطمئن نیستند آیا دریافت کمی بیشتر از مقدار توصیه‌شده (و نه دوز بالا) برای مدت طولانی می‌تواند مشکل‌ساز باشد یا نه.«نشانه‌های نگرانی ممکن است خیلی ظریف باشند.»
علائمی مانند مشکل در خواب یا تمرکز، مشکلات عصبی مثل بی‌حسی یا گزگز، یا تحریک‌پذیری بیشتر ممکن است از نشانه‌های زیاده‌روی در برخی ویتامین‌ها یا مواد معدنی باشند.
کتز می‌گوید: «مشکل بزرگ‌تر این است که در حال تزئین و اشباع مواد غذایی با مواد مغذی هستیم.»
او می‌افزاید که تمرکز تولیدکنندگان از حذف چربی، شکر یا نمک، به افزودن ویتامین D، پروبیوتیک‌ها یا اسیدهای چرب امگا ۳ تغییر کرده است – هر ماده‌ای که در آن زمان محبوب باشد.
«با افزایش مواد غذایی تقویت‌شده، مصرف‌کنندگان نمی‌دانند در طول روز چقدر از هر ماده دریافت می‌کنند. این موضوع ممکن است باعث ایجاد عدم تعادل‌های جدید تغذیه‌ای شود.»
یوهانا دوایر می‌گوید سه ماده‌ای که افراد بیشتر احتمال دارد از حد مجاز آن‌ها عبور کنند عبارت‌اند از: ویتامین D، کلسیم و اسید فولیک.
اگر به‌طور مرتب بیش از ۴۰۰۰ واحد بین‌المللی (IU) ویتامین D در روز مصرف کنید، ممکن است با مشکلات جدی قلبی مواجه شوید.
اسید فولیک به غلات غنی‌شده – مانند آرد سفید، پاستا، برنج، نان و غلات صبحانه – افزوده می‌شود تا از نقص‌های مادرزادی جلوگیری شود. اما مصرف بیش از ۱۰۰۰ میکروگرم در روز ممکن است علائم کمبود ویتامین B12 را در سالمندان پنهان کند؛ مشکلی که اگر درمان نشود، ممکن است منجر به آسیب دائمی عصبی شود.
دوایر می‌گوید: «اکثر مردم اکنون می‌توانند مقدار کافی از اسید فولیک را از طریق غذا دریافت کنند، بدون نیاز به مکمل‌ها.»
در پایان، او تأکید می‌کند: «اگر دریافت ویتامین‌ها و مواد معدنی را از غذا شروع کنید، معمولاً مشکلی برای‌تان پیش نمی‌آید. این سالم‌ترین و ایمن‌ترین راه دریافت مواد مغذی است.»