در جامعه امروزی با رواج طب سنتی، تمایل مردم به استفاده از برخی مواد و دانههای طبیعی افزایش یافته است. یکی از این دانهها که بهحق، دارای فواید بسیار زیادی ست و توسط همه متخصصان تغذیه، مصرف آن توصیه میشود، دانه کنجد است. این دانههای کوچک و خوشبو که عطروبوی نان سنتی ایرانی را دوچندان میکند خواص بسیاری نیز دارد. در ادامه با مهمترین خواص کنجد آشنا میشویم.
دانه کنجد از مغذیترین دانههای روغنی بوده که وطن اصلی آن هندوستان است و منبعی غنی از پروتئین بوده و ارزش غذایی بالایی دارد، در ادامه به تعدادی از ویژگی ها و خواص کنجد اشاره می کنیم:
1- کنجد تأمین کننده نیاز روزانه بدن به کلسیم و اسید فولیک بوده و منبع آهن گیاهیست که برای رفع خستگی مفید است.
2- کمک به درمان کمخونی ناشی از فقر آهن: همچنین مصرف این دانه گیاهی برای افرادی که به کمخونی و فقر آهن مبتلا هستند بسیار مؤثر بوده و یکی از منابع بسیار مفید برای جذب آهن، روی و کلسیم به شمار میرود.
3- کمک به درمان پارکینسون: تحقیقات حاکی از آن است که مصرف کنجد در بهبود روند بیماری پارکینسون تاثیرگذار بوده و همچنین به رشد سلولهای عصبی مرکزی در نوزادان کمک میکند.
4- تقویت بینایی: مصرف کنجد باعث افزایش قدرت بینایی می شود.
5- ضد افسردگی: از آنجایی که کنجد سرشار از کلسیم است به جذب ویتامین B کمک کرده و به همین جهت با اضطراب و افسردگی مقابله کرده و همچنین به بهبود سوخت و ساز بدن کمک می کند.
6- تقویت استخوان و دندان: کلسیم موجود در این دانه مغذی برای داشتن استخوانها و دندانهایی سالم موثر بوده و در انعقاد خون، کاهش فشارخون و عملکرد عضلات تاثیر گذار است.
7- اثر ضد التهابی: کنجد آثار ضدالتهابی و آنتیاکسیدانی شناختهشده زیادی دارد و مصرف آن باعث کاهش میزان تریگلیسیرید، کلسترول بد LDL و قندخون و افزایش HDL یا همان کلسترول خوب می شود و تمام این موارد به کاهش خطر بروز بیماریهای قلبی عروقی کمک می کند.
8- کاهش دردهای ناشی از قاعدگی: مصرف کنجد باعث افزایش سطح ویتامین E در بافتها شده و چنانچه خانمی دچار دردهای شدید در دوران عادت ماهانه خود می شود، بهتر است بداند مصرف کنجد و فرآوردههای آن باعث کاهش التهاب و شدت انقباضهای رحمی و در نتیجه کاهش میزان درد در دوران قاعدگی نیز می شود.
9- بهبود سطح هورمونهای جنسی: کنجد همچنین در بهبود ترشح هورمونهای جنسی در زنان یائسه نقش به سزایی دارد.
10- کمک به کاهش وزن: کنجد و بیسکویتهای کنجدی را به عنوان میان وعدهی خود جایگزین کنید زیرا مصرف یک قاشق غذاخوری کنجد 45 کیلوکالری انرژی دارد و نه تنها موجب افزایش چربی خون نمیشود بلکه کلسترول بد خون را نیز کاهش میدهد.
11- خواص کنجد از منظر طب سنتی: ازنظر طب سنتی، کنجد گرم است و بسیار مغذیست. کنجد برای چاق شدن و تقویت نیروی جنسی مفید بوده و گرفتگی صدا را از بین میبرد و نرم کننده معده و روده است.
کنجد فشار خون بالار را کاهش می دهد و ضد رماتیسم و برای ناراحتی کیسه صفرا مفید است. مصرف کنجد به کاهش خطر سکته قلبی، پیشگیری از سرطان و درمان یبوست کمک میکند، همچنین برای افزایش توان جنسی در مردان مؤثر است.
12- خواص کنجد در درمان اضافه وزن: ترکیبات دانه کنجد باعث میشود کبد آنزیمهای چربیسوز بیشتری ترشح کند و در نتیجه بدن چربی بیشتری بسوزاند، اما برای کاهش وزن، افزودن کنجد به غذا بهتنهایی به شما کمک نمی کند، بلکه باید آن را جایگزین غذاهای پرکالریتر کنید. به جای کره از حلوا ارده و به جای سس چرب برای سالادهای خود از سس کنجد استفاده کنید. همچنین روغن کنجد به گونهایست که برای سرخ کردن، پختوپز و سالاد قابل استفاده است و البته از تزئین کیک، شیرینی و نان با دانهکنجد غافل نشوید.
13- پیشگیری از سرطان روده با کنجد: کنجد، منبعی غنی از اسیدهای آمینه بوده و رشد تومورها را متوقف می کند. همچنین از سلول های روده در مقابل مواد شیمیایی سرطان زا محافظت میکند.
14- کنجد از حملات و سردردهای میگرنی پیشگیری می کند: حجم بالای منیزیم در کنجد به کاهش گرفتگی راه های هوایی در بیماری آسم و پیشگیری از گرفتگی نوعی از رگهای خونی که در پیدایش حملات میگرن نقش دارد، کمک کرده و کلسیم موجود در کنجد نیز از سردردهای میگرنی جلوگیری می کند.
15- تقویت حافظه با کنجد: تقریباً ۲۸ درصد مغز انسان از لسیتین تشکیل شده و همین ماده باعث پیشرفت بشر است. کنجد سرشار از لسیتین بوده و در نتیجه کسانی که کارهای فکری زیاد انجام می دهند و زیاد مطالعه میکنند باید کنجد را در برنامه غذایی خود قرار دهند و همیشه مقداری کنجد بوداده همراه داشته و برای کسانی که میخواهند حافظه شان تقویت شود، ۴۰ روز هر صبح یک قاشق غذاخوری کنجد توصیه می شود.
16- محافظت از سلامت استخوانها: کنجد به دلیل دارا بودن میزان زیاد روی و تاثیر فلز روی در غلظت املاح معدنی استخوان، به عنوان غذایی مناسب برای سالمندان یا کسانی که مبتلا به پوکی استخوان هستند، توصیه می شود. افرادی که به هر دلیلی نمی توانند شیر مصرف کنند میتوانند از کنجد برای تأمین کلسیم، آهن و روی مورد نیاز بدن خود استفاده کنند.
17- کنجد و سلامتی و تقویت پوست، مو و ناخن: یکی از ویژگی های برتر کنجد جلوگیری از ایجاد چین و چروک بر روی پوست بوده، بدین صورت که روغن موجود در دانه های کنجد از آسیب اشعه ماورا بنفش پیش گیری می کند و همچنین میزان بالای روی در کنجد به تولید کلاژن نیز کمک شایانی کرده و کلاژن هم موجب ایجاد الاستیسیته و ترمیم بافت های آسیب دیده می شود.
مورد دیگر اینکه میزان زیاد روی در کنجد، آکنه را کمتر و از نازک شدن موها جلوگیری می کند، مانع از ریزش موها بخصوص در خانمها می شود و در ضمن به دلیل همراه شدن این ماده مغذی با ویتامین E این اثرات چند برابر شده و می توان از خواص ضدچروک و سفیدکنندگی و ضدلک بودن این ویتامین استفاده کرد. اگر خوردن کنجد را در برنامه غذایی خود جای دهید، موهایی پرپشت و مقاوم تر خواهید داشت.
18- دانه کنجد و مصرف آن در دوران بارداری: ویتامین های موجود در دانه کنجد (B1 و B2 و اسید فولیک ) برای تکامل جنین و ارتقاء سلامتی مادر باردار بسیار مفید بوده و گزینه خوبی برای زنان باردار جهت تأمین میزان پروتئین مورد نیاز خود و جنین می باشد. در سه ماههی سوم دوران بارداری، سیستم عصبی جنین در حال تکمیل است، در این مرحله باید پیامهای عصبی از طریق مغز ارسال شود. برای اینکه مغز سالم شکل گیرد به املاح و ویتامینهای متعددی نیاز دارد که یکی از آنها کلسیم می باشد. در ۳۰ گرم از دانه کنجد حدود ۲۵ درصد کلسیم وجود دارد که معادل یک سوم لیوان شیر است.
یکی از مسائلی که زنان باردار با آن مواجه میشوند، کمبود آهن است و نیاز به مصرف آهن در دوران بارداری به شدت افزایش میابد، ،حجم خون در این دوران تقریباً دو برابر شده و سلولهای خونی جنین و جریان خون آن در حال شکلگیریست. مصرف ۳۰ گرم روزانه از کنجد، یک پنجم نیاز آهن را تأمین می کند.
خلاصه کنجد غذای کسانیست که می خواهند عمر زیاد همراه با سلامتی داشته باشند، بهترین وسیله راحتی و بیمه کننده جوانی شماست و برای زن، مرد، بزرگ و کوچک مفید بوده و اثر آن در تعویض سلولهای کهنه بدن بسیار سریع است و در زندگی جدید بشری که فکر آن بیشتر از سایر اعضای بدنش به کار می رود از نان واجبتر است.
مصرف کنجد بوداده و خام در کدام رژیمهای غذایی مجاز است؟
امروزه اغلب ما به دلایل مختلفی مانند کاهش وزن، زندگی سالمتر و... از انواع رژیمهای غذایی استفاده میکنیم. اکنون که با فواید کنجد آشنا شدید و احتمالا قصد دارید این خوراکی پرخاصیت را به رژیم غذاییتان اضافه کنید بیایید نگاهی به جایگاه کنجد در رژیمهای غذایی بیندازیم.
در رژیم پالئو (رژیم غارنشینی) تاکید بسیار زیادی به استفاده از دانههای روغنی شده است. از اینرو کسانی که از این رژیم استفاده میکنند، مصرف کنجد را در برنامه غذایی خود قرار دادهاند تا از فواید کنجد بهرهمند شوند. همچنین در رژیم وگان و رژیم گیاهخواری که خوردن هر گونه گوشت حیوانی منع شده، کنجد به عنوان مادهای مقوی گزینهای مطلوب محسوب میشود.
یکی دیگر از رژیمهای محبوب، رژیم دوکان است. در این روش؛ میزان مصرف پروتئین بالا میرود و کربوهیداتها کمتر استفاده خواهند شد. از آنجا که کنجد سرشار از انواع پروتئینهاست، میتوان در این نوع از رژیم غذایی نیز از این ماده مقوی استفاده کرد.
رژیم غذایی کتوژنیک یکی از محبوبترین رژیمهای لاغری است که در آن حجم غذا تغییر چندانی ندارد، بلکه نوع آن تغییر میکند. به این صورت که مقدار کربوهیدرات به کمترین حد میرسد و میزان پروتئین در وعدههای غذایی افزایش پیدا میکند. از آنجا که کنجد روغنهای غیراشباع دارد که به سلامتی آسیبی نمیرسانند میتوانید این ماده خوراکی را در رژیم کتوژنیک جای داده و از خواص کنجد بهرهمند شوید.
موارد منع مصرف کنجد
اگرچه این دانههای خوشگل و خوشمزه خواص زیادی دارند، اما مانند تمام مغزیجات میتواند عوارضی هم داشته باشد. کنجد برای افرادی که معده ضعیفی دارند مناسب نیست، چون هضم آن سنگین است و ممکن است در افراد بسیار معدودی باعث ایجاد حساسیت شود و در بعضی مواقع مصرف زیاد کنجد خارش پوستی ایجاد میکند. همچنین افرادی که فشارخون بالایی دارند بهتر است کنجد کمتر بخورند و دیگر اینکه زیادخوردن کنجد احتمالا باعث بدبویی دهان میشود.
برای مثال برخی از افراد به کنجد حساسیت دارند و مصرف بیش از حد آن ممکن است با واکنشهای آلرژیک برای این افراد همراه باشد. بهعلاوه دانههای سبوسدار کنجد دارای کلسیم اگزالات هستند، مصرف زیاد این نوع کلسیم بیماریهایی مانند نقرس را تشدید میکند. بنابراین علیرغم خواص کنجد نباید در مصرف این خوراکی خوشمزه زیادهروی کنیم. همچنین افرادی که مشکل تجمع مس در کبد را دارند، نباید کنجد مصرف کنند. زیرا دانههای کنجد حاوی مقادیری مس هستند که برای این افراد مضر است.