حکم تلاوت قرآن به غلط چیست؟

آفرینش ملائک با هر حرف قرآن
حجت الاسلام رمضانی با استناد به روایتی از پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند: یا سَلْمَانُ، اَلْمُؤْمِنُ إِذَا قَرَأَ اَلْقُرْآنَ فَتَحَ اَللَّهُ عَلَیْهِ أَبْوَابَ اَلرَّحْمَةِ وَ خَلَقَ اَللَّهُ بِکُلِّ حَرْفٍ یَخْرُجُ مِنْ فِیهِ مَلَکاً یُسَبِّحُ لَهُ إِلَى یَوْمِ اَلْقِیَامَةِ. وی این روایت را به این معنا تفسیر کرد که هر مؤمنی که قرآن بخواند، خداوند درهای رحمت خود را به روی او می‌گشاید و به ازای هر حرفی که از دهانش خارج می‌شود، فرشته‌ای خلق می‌کند که تا روز قیامت برای او تسبیح می‌گوید. وی تأکید کرد که نباید قدرت خوندن قرآن را دست کم گرفت.

اهمیت تداوم قرائت قرآن
این کارشناس مذهبی در ادامه، به روایتی دیگر اشاره کرد که بر اساس آن، کسی که در هر شب ده آیه از قرآن بخواند، از زمره غافلان خارج می‌شود و کسی که پنجاه آیه بخواند، در زمره ذاکران خدا قرار می‌گیرد و هر کس صد آیه بخواند، در زمره خاشعان و قانتان به درگاه الهی محسوب می‌شود. این روایات نشان‌دهنده اهمیت تداوم قرائت قرآن و آثار معنوی آن در زندگی فردی و اجتماعی است.

اهمیت یادگیری صحیح قرآن
حجت الاسلام رمضانی در بخشی دیگر از سخنان خود به مسئله غلط خوانی قرآن پرداخت و گفت اگرچه غلط خوانی قرآن نیز دارای ثواب است و از رحمت الهی برخوردار می‌شود، اما شایسته مسلمان نیست که قرآن را غلط بخواند. وی با اشاره به نظر مقام معظم رهبری، تأکید کرد که در کل ایران نباید کسی باشد که قرآن را غلط بخواند و همگان باید بتوانند روخوانی قرآن را به درستی انجام دهند.

وی در عین حال تصریح کرد که اگر مادربزرگ یا پدربزرگی که سواد کافی ندارند، کلمه‌ای را اشتباه بخوانند، اشکالی ندارد و روایت مربوط به ثواب قرائت قرآن، شامل حال آنها نیز می‌شود. با این حال، وی از جوانان خواست که تنبلی نکنند و قرآن را یاد بگیرند تا بتوانند آن را به درستی تلاوت کنند.

حجت الاسلام رمضانی در ادامه برنامه سحرنشین، به این نکته مهم اشاره کرد که حتی اگر کسی قرآن را به صورت غلط تلاوت کند، ملائکه آن را به صورت صحیح به آسمان می‌برند و قرآن غلط‌خوانده شده به آسمان راه پیدا می‌کند.

تفسیر روایات مربوط به قرائت قرآن به زبان غیر عربی و غلط
وی با استناد به روایتی، این موضوع را تبیین کرد "إنّ الرّجُلَ الأعجَمیَّ مِن اُمَّتی لَیَقرأُ القرآنَ بعَجَمیَّةٍ ، فتَرفَعُهُ المَلائکَةُ على عَرَبیَّةٍ". به این معنا که اگر فردی غیر عرب‌زبان قرآن را با لهجه و زبان غیر عربی تلاوت کند، ملائکه آن را به صورت عربی فصیح به بالا می‌برند. همچنین، وی به روایتی اشاره کرد که حتی اگر کسی قرآن را به گونه‌ای غلط بخواند که معنای عربی آن را نرساند، باز هم ملائکه آن را به همان شکلی که نازل شده است، می‌نویسند "کتبه الملک کما انزل". این روایات به معنای تشویق به غلط‌خوانی قرآن نیست. افرادی که کم‌سواد هستند یا نمی‌توانند قرآن را به خوبی بخوانند، باید تلاش کنند تا قرائت صحیح را یاد بگیرند. اما در عین حال، نباید از قرائت قرآن به صورت غلط دلسرد شوند، چرا که قرآن غلط نیز حکم قرآن را دارد و از رحمت الهی برخوردار است.

تأسف از عدم توازن بین رشد سواد عمومی و سواد قرآنی
این کارشناس مذهبی با ابراز تاسف از اینکه در گذشته پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها با وجود بی‌سوادی، می‌توانستند قرآن را باز کنند و از روی آن بخوانند، اما امروزه با وجود افزایش سطح سواد جامعه، بسیاری از افراد قادر به قرائت قرآن نیستند، گفت "زشته که قرآن خواندن را بلد نباشیم".

وی با تأکید بر اینکه نباید بین نفهمیدن و نخواندن قرآن ارتباط برقرار کرد، افزود: کلمات قرآن، کلماتی الهی هستند و تأثیرات فراوانی بر فرد، خانه و زندگی او دارند. بنابراین، باید قرآن را تلاوت کرد و از برکات آن بهره‌مند شد، حتی اگر معنای آن را به طور کامل نفهمیم.

حجت الاسلام رمضانی با اشاره به اهمیت بیان خواص سوره‌ها و آیات قرآن در ایجاد انگیزه برای قرائت، از طلبه‌ها خواست تا این روایات را برای مردم بازگو کنند.

فضیلت سوره عادیات و همنشینی با امیرالمومنین (ع) در قیامت
وی به عنوان نمونه، روایتی از امیرالمومنین علیه‌السلام را ذکر کرد "مَنْ قَرَأَ سُورَةَ الْعَادِیَاتِ وَ أَدْمَنَ قِرَاءَتَهَا بَعَثَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مَعَ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ". به این معنا که هر کس سوره عادیات را بخواند و بر آن مداومت کند، خداوند در روز قیامت او را با امیرالمومومنین علیه‌السلام محشور می‌کند و در کنار وی خواهد بود. حجت الاسلام رمضانی با اشاره به اینکه سوره عادیات تنها 11 آیه کوتاه دارد، از مردم خواست تا با قرائت این سوره، خود را در زمره همنشینان امیرالمومنین علیه‌السلام قرار دهند.

وی همچنین به روایت دیگری اشاره کرد که سوره عادیات را برای ادای قرض بسیار مؤثر می‌داند و با تأکید بر تجربه شخصی خود، از کسانی که بدهکار هستند خواست تا این سوره را قرائت کنند.

تأثیر کلمات الهی حتی با قرائت غلط
حجت الاسلام رمضانی با تاکید بر اینکه کلمات الهی حتی با قرائت غلط نیز تاثیرگذار هستند، از مردم خواست تا از تلاوت قرآن خجالت نکشند و با قرائت آیات و سوره‌های قرآن، از برکات آن بهره‌مند شوند. وی همچنین از مردم خواست تا تلاش کنند قرائت صحیح را یاد بگیرند، اما در عین حال، از قرائت غلط نیز نگران نباشند و به تلاوت قرآن ادامه دهند.

ذکر خواص آیات و سوره‌ها، راهی برای ارتباط‌گیری با قرآن
حجت الاسلام رمضانی با اشاره به اینکه ذکر خواص آیات و سوره‌ها، راهی برای ارتباط‌گیری با قرآن است، گفت: یکی از آداب قرآن که مهجور مانده، ذکر خواص سوره‌هاست و همین امر، یکی از عوامل مهجوریت قرآن در جامعه محسوب می‌شود. وی بر اهمیت تلاوت قرآن، ذکر فضائل و مدح قرآن تاکید کرد و از مردم خواست تا با قرائت آیات و سوره‌های قرآن و آگاهی از خواص آنها، ارتباط خود را با این کتاب آسمانی بیشتر کنند.

لزوم برقراری ارتباط عاطفی با قرآن گریه و تَباکی در هنگام تلاوت
حجت الاسلام رمضانی در ادامه بحث خود، یکی دیگر از دلایل مهجوریت قرآن را عدم برقراری ارتباط عاطفی با تلاوت قرآن دانست و  گفت که متاسفانه بسیاری از قاریان قرآن، به صورت خشک و بی‌روح به تلاوت می‌پردازند و هیچ‌گونه عکس‌العمل عاطفی نسبت به آیات الهی نشان نمی‌دهند.

حزن در قرآن مفهومی متفاوت با غم و اندوه
وی با اشاره به اینکه نباید "حزن" در قرآن را با غم و اندوه اشتباه گرفت، تصریح کرد اگر کسی قرآن‌خوان شود یا جامعه‌ای قرآن‌خوان شود، لزوماً محزون، غمگین، ناراحت و افسرده نمی‌شود. بلکه "حزن" در قرآن، مفهومی متفاوت دارد که باید به درستی تبیین شود.

اهمیت گریه و تَباکی در هنگام تلاوت قرآن
حجت الاسلام رمضانی با تاکید بر اینکه یکی از آداب قرآن خواندن، گریه کردن است، گفت قاری قرآن باید با آیات الهی ارتباط عاطفی برقرار کند و در هنگام تلاوت، اشک بریزد. وی با اشاره به اینکه اگر کسی نتواند گریه کند، باید ادای گریه را درآورد (تَباکی کند)، افزود "تَباکی" جزو آداب قرآن خواندن است./ تسنیم