دوشنبه ۱۳ اسفند ۱۴۰۳
بازدید:۳۰۸
صد آنلاین | سنگ کلیه، یکی از مشکلات شایع دستگاه ادراری است که به تشکیل توده‌ای سخت از مواد معدنی و نمک‌ها در کلیه‌ها اشاره دارد. این سنگ‌ها می‌توانند به اندازه‌ای کوچک باشند که در ادرار دفع شوند یا آن‌قدر بزرگ شوند که نیاز به درمان پزشکی داشته باشند.به گزارش صد آنلاین، درمان سنگ کلیه، به طور عمده به اندازه، محل و جنس سنگ بستگی دارد. سنگ‌های کوچک معمولاً با درمان‌های غیرتهاجمی مانند مصرف دارو و افزایش مصرف مایعات دفع می‌شوند. اما سنگ‌های بزرگتر یا آن‌هایی که در قسمت‌های خاصی از سیستم ادراری قرار دارند، ممکن است نیاز به روشهای درمانی پیشرفته‌تر از جمله جراحی داشته باشند.
روش های دفع سنگ کلیه به دو دسته درمان‌های غیرتهاجمی و کم‌تهاجمی تقسیم می‌شوند. از روشهای ساده و خانگی تا تکنیک‌های پیشرفته مانند جراحی با لیزر، بسته به نوع سنگ، درمان مناسب انتخاب میشود. در ادامه، هر کدام از روشهای تشخیص و درمان بررسی میشود.
روش های تشخیصی سنگ کلیه
برای تشخیص سنگ کلیه، از روشهای مختلفی استفاده میشود که به پزشکان کمک می‌کند تا محل و اندازه سنگ را شناسایی کنند. آزمایش ادرار می‌تواند خون یا کریستال‌های سنگ را نشان دهد. سونوگرافی و عکس‌برداری X-ray معمولاً برای شناسایی سنگ‌های بزرگتر کاربرد دارند.
در مواردی که سنگ‌ها کوچک یا نامرئی هستند، سی‌تی اسکن دقیق‌تر است. پس از دفع سنگ، آنالیز آن می‌تواند جنس و ترکیب سنگ را مشخص کند و در انتخاب روش درمانی موثر باشد. در ادامه، هر کدام از این روش‌ها بیشتر مورد بررسی قرار می‌گیرند.
1_ آزمایش ادرار (بررسی خون یا کریستال‌های سنگ)
یکی از ساده‌ترین روش‌ها برای تشخیص سنگ کلیه، انجام آزمایش ادرار است. در این آزمایش، ممکن است خون یا کریستال‌هایی که از مواد سنگ کلیه تشکیل شده‌اند، مشاهده شود.
2_ سونوگرافی و عکس‌برداری X-ray
سونوگرافی یکی از روشهای غیرتهاجمی است که می‌تواند به تشخیص سنگ‌های کلیه کمک کند. همچنین عکس‌برداری با اشعه X نیز می‌تواند به شناسایی سنگ‌ها در قسمت‌های مختلف کلیه و حالب کمک کند.
3_ سی‌تی اسکن (CT Scan) برای سنگ‌های کوچک و نامرئی
برای تشخیص سنگ‌های کوچک یا آن‌هایی که در سونوگرافی قابل مشاهده نیستند، سی‌تی اسکن می‌تواند ابزاری دقیق برای شناسایی سنگ‌ها باشد.
4_ تست آنالیز سنگ پس از دفع برای تشخیص جنس سنگ
پس از دفع سنگ کلیه، آنالیز سنگ می‌تواند جنس و ترکیب آن را مشخص کند، که در انتخاب روش درمان مؤثر است.
طبق آمار، سنگ کلیه در ایران یکی از شایع‌ترین مشکلات اورولوژیک است و بسیاری از افراد در طول عمر خود با این مشکل روبرو می‌شوند. عوامل مختلفی از جمله تغذیه، وراثت، کم‌آبی بدن و بیماری‌های زمینه‌ای می‌توانند در بروز این مشکل تاثیرگذار باشند.
انواع روش های موثر برای دفع سنگ کلیه
دفع سنگ کلیه بسته به اندازه و نوع سنگ‌ها متفاوت است. برای سنگ‌های کوچک، درمان‌های خانگی مانند مصرف مایعات زیاد و داروهای شل‌کننده عضلات مجاری ادراری مفید هستند. برای سنگ‌های متوسط، از روشهای غیرتهاجمی مانند لیتوتریپسی با امواج شوک (ESWL) یا لیتولیز شیمیایی استفاده میشود.
سنگ‌های بزرگتر یا مقاوم ممکن است نیاز به درمان‌های کم‌تهاجمی مانند یورتروسکوپی (URS) یا جراحی با لیزر (RIRS) داشته باشند. در مواردی که سایر روش‌ها مؤثر نباشند، جراحی باز آخرین گزینه درمانی است. این روش‌ها در ادامه بیشتر توضیح داده می‌شوند. به طور کلی روش های زیر برای درمان سنگ کلیه مورد انتظار است.
1_ مصرف مایعات زیاد (آب و آبلیمو برای حل شدن سنگ‌ها)
مصرف مایعات به مقدار زیاد می‌تواند به شستن سنگ‌های کوچک کمک کند. آبلیمو نیز به دلیل اسیدی بودن می‌تواند به حل شدن سنگ‌ها کمک کند.
2_ داروهای شل‌کننده عضلات مجاری ادراری (مثل تامسولوسین)
این داروها می‌توانند به شل شدن عضلات مجاری ادراری کمک کنند و باعث راحت‌تر دفع شدن سنگ‌های کوچک شوند.
3_ مصرف داروهای حل‌کننده سنگ (مثل سیترات پتاسیم)
داروهای حل‌کننده سنگ به طور خاص برای درمان سنگ‌های اسیداوریکی تجویز می‌شوند و می‌توانند به کاهش اندازه سنگ‌ها کمک کنند.
4_ لیتوتریپسی با امواج شوک (ESWL)
در این روش، از امواج صوتی پرقدرت برای شکستن سنگ‌ها استفاده میشود. این روش معمولاً برای سنگ‌های کمتر از ۲ سانتی‌متر مناسب است و نیازی به جراحی یا بستری شدن ندارد.
5_ لیتولیز شیمیایی
در این روش، داروهای خاص برای حل کردن سنگ‌های اسیداوریکی تجویز میشود. این روش بیشتر برای سنگ‌های ادراری اسیدی مؤثر است.
6_ یورتروسکوپی (URS)
در این روش، دستگاه آندوسکوپیک وارد مثانه و حالب شده و سنگ‌ها را شکسته و از طریق مجاری ادراری خارج می‌کند. این روش بدون برش جراحی انجام میشود.
7_ جراحی سنگ کلیه با لیزر (RIRS)
استفاده از لیزر هولمیوم برای خرد کردن سنگ‌ها یکی از جدیدترین و کم‌تهاجمی‌ترین روش‌ها است که با کمترین آسیب انجام میشود.
8_ جراحی از طریق پوست (PCNL)
لیزر سنگ کلیه یا (PCNL) برای سنگ‌های بزرگتر از ۲ سانتی‌متر، این روش مناسب است. در این روش، از طریق یک سوراخ کوچک در پوست دستگاه به کلیه وارد میشود و سنگ‌ها خارج می‌شوند.
9_ جراحی باز (در موارد خاص)
این روش فقط در صورتی که سایر روش‌ها موفق نباشند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش، یک برش بزرگ در پوست ایجاد میشود.
نتیجه گیری
در پایان، باید بگوییم که درمان سنگ کلیه باید با توجه به نوع و اندازه سنگ انتخاب شود. از آنجا که هر کدام از این روش‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارند، مشاوره با پزشک متخصص برای انتخاب بهترین روش درمانی ضروری است./ خبرنگاران جوان