بمب ساعتی داعش

 سال‌ها پس از اعلام نابودی گروه تروریستی «داعش»، نگرانی‌ بین‌المللی از قدرت گرفتن مجدد این گروه در سوریه بعد از سقوط غیرمنتظره نظام بشار اسد به دست گروه‌های مسلح مخالف، افزایش یافته است.

گزارش‌های منابع امنیتی حاکی است گروه تروریستی داعش قصد دارد از شرایط امنیتی و سیاسی جدید در سوریه پس از سقوط نظام اسد، برای بازسازی صفوف خود بهره‌برداری کند. از زندان‌های پر از جنگجویان داعش تا اردوگاه‌هایی که خانواده‌های آنان را در خود جای داده‌اند، چالش‌های امنیتی در میان چند دستگی‌های داخلی در سوریه و فشارهای منطقه‌ای و بین‌المللی در حال افزایش است.

هرچند جغرافیای مناطق تحت سیطره نیروهای داعش بسیار محدود شده است ولی فرماندهی مرکزی امریکا در خاورمیانه از وجود حدود 2500 نیروی فعال داعش در عراق و سوریه و حضور هزاران زندانی عضو این گروه در زندان‌ها و اردوگاه‌های شمال شرق سوریه خبر داد.

«سرمد البیاتی» کارشناس امنیتی و مسئول نظامی سابق عراقی گفت: داعش توانایی سیطره بر روستاها یا مناطق مسکونی را ندارد ولی می‌تواند از طریق هسته‌های خفته خود که در مناطق صعب العبور و بیابانی فعال هستند، به نیروهای امنیتی آسیب برساند.

فعالیت اصلی داعش در استان‌هایی مثل الحسکه، دیرالزور و حمص متمرکز است و این گروه از نابسامانی‌های امنیتی در برخی مناطق سوء استفاده می‌کند. همچنین داعش به دنبال بازسازی ساختار خود از طریق جذب نیروهای جدید با بهره برداری از کشمکش‌های منطقه‌ای است تا حضور خود در صحنه را اثبات کند.

زندان‌هایی که زیر نظر نیروهای سوریه دموکراتیک (قسد) در شمال شرق سوریه قرار دارند، یک نقطه ضعف آشکار محسوب می‌شوند. در این زندان‌ها بیش از 9 هزار نفر از نیروهای داعش حضور دارند و هزاران نفر دیگر در اردوگاه‌های تحت محاصره مثل اردوگاه «الهول» زندگی می‌کنند.

البیاتی با اشاره به خطرناک بودن این وضع افزود: اوضاع در داخل اردوگاه‌ها خطرناک است و نیروهای «قسد» کنترل کاملی بر آنچه در این اردوگاه‌ها روی می‌دهد ندارند. به همین علت هرگونه خلأ امنیتی می‌تواند به فاجعه‌ای در عراق و سوریه تبدیل شود.

نگرانی‌ها در این زمینه با افزایش تهدیدات ترکیه علیه مناطق تحت سیطره «قسد»، تشدید شده است. اکنون «قسد» با فشارهایی از چند جهت مواجه است چرا که از یک سو باید با حملات گروه‌های مسلح مورد حمایت آنکارا مقابله کند و از سوی دیگر امنیت اردوگاه‌ها و زندان‌هایی را تامین کند که نیروهای داعش در آنجا به سر می‌برند.

اخیرا فرانسه با اجرای حملات هوایی به مواضع مرتبط با گروه داعش در سوریه، به میدان مبارزه با داعش بازگشته است. «سباستین لکورنو» وزیر دفاع فرانسه اعلام کرد این حملات در چارچوب ائتلاف بین‌المللی و با هدف جلوگیری از بازسازی صفوف داعش و بهره برداری آن از هرگونه حفره امنیتی، اجرا شده است.

علاوه بر این، کشورهای همسایه سوریه مثل عراق، تدابیری پیشگیرانه به منظور تقویت امنیت مرزها و جلوگیری از نفوذ عناصر تروریستی اتخاذ کرده‌اند.

البیاتی در این باره گفت: عراق ضمن اجرای بررسی‌های امنیتی همه‌جانبه، تجهیز اردوگاه‌هایی را با هدف اسکان دادن خانواده‌های آواره که از اردوگاه الهول خارج می‌شوند، آغاز کرده است زیرا هرگونه نفوذ عناصر داعش به عراق می‌تواند بحران را به خانه اول بازگرداند.

اما ترکیه از دولت جدید سوریه خواسته است مسئولیت اداره زندان‌ها و اردوگاه‌هایی را که اکنون در کنترل «قسد» است برعهده بگیرد و بر ضرورت تحویل دادن بازداشت شدگان به کشورهای متبوعشان تاکید دارد.

به رغم تحرکات نظامی و دیپلماتیک، برخی تحلیلگران معتقدند سخن گفتن از احتمال «بازگشت» داعش ممکن است به عنوان اهرم فشار برای تحمیل برنامه‌های بین المللی مورد استفاده قرار گیرد.

با این حال، البیاتی درباره دست کم گرفتن خطر داعش هشدار داد و خاطرنشان کرد تهدید داعش فقط به داخل سوریه محدود نیست بلکه به دیگر کشورها مثل مصر و تونس امتداد می‌یابد که تدابیری پیشگیرانه برای جلوگیری از بازگشت جنگجویان خارجی از سوریه از مسیر ترکیه اتخاذ کرده‌اند.

در هنگامه بحث و جدل بر سر داعش، برخی کارشناسان، قدرت‌های بین‌المللی را به بزرگنمایی خطر داعش به منظور تحقق بخشیدن به اهداف راهبردی متهم می‌کنند. با این حال البیاتی معتقد است گروه داعش همچنان توانایی دست زدن به حملات تأثیرگذار را دارد و همین توانایی، این گروه را به ابزار تبلیغاتی برای مداخله‌های خارجی تبدیل می‌کند.

این کارشناس امنیتی عراقی در پایان گفت: داعش ممکن است اکنون مترسکی در دست برخی طرف‌ها باشد با این حال همچنان می‌تواند از هر فرصتی برای بازگشت بهره‌برداری کند به ویژه که مناقشه‌ها ادامه دارد و ثبات سیاسی و امنیتی در سوریه دیده نمی‌شود.

منبع: اسکای نیوز