دوشنبه ۰۱ بهمن ۱۴۰۳
اگرچه جراحی ممکن است گزینه‌ای مؤثر برای برداشتن سنگ‌های کلیه باشد، اما حفظ هیدراتاسیون کافی می‌تواند به طور طبیعی به مدیریت این وضعیت کمک کند. در اینجا به مقدار آبی که باید برای دفع سنگ کلیه بنوشید، بر اساس نظر یک پزشک، اشاره شده است.
سنگ کلیه چیست؟
به گزارش انتخاب و به نقل از انلی مای هلث؛ سنگ کلیه یک مشکل شایع است که شیوع آن بین 1 تا 15 درصد جمعیت جهان تخمین زده شده است. سنگ‌های کلیه رسوبات سختی هستند که از مواد معدنی و نمک‌ها تشکیل شده و در کلیه‌ها تشکیل می‌شوند. این سنگ‌ها معمولاً وقتی آشکار می‌شوند که باعث درد یا سایر مشکلات ادراری شوند.
سنگ‌های کلیه ممکن است از انواع مختلفی باشند، از جمله سنگ‌های کلسیمی، سنگ‌های استروویت، سنگ‌های اسید اوریکی، و سنگ‌های سیستینی. علت دقیق تشکیل سنگ کلیه همیشه مشخص نیست. اما بیشتر مواقع زمانی تشکیل می‌شوند که میزان مواد کریستال‌ساز (مانند کلسیم، اگزالات و اسید اوریک) در ادرار بیشتر از توانایی ادرار برای رقیق کردن آنها باشد. به همین دلیل، نوشیدن مقدار زیادی آب توصیه می‌شود، زیرا این کار نه تنها به رقیق کردن ادرار کمک می‌کند، بلکه از ایجاد سنگ‌ها جلوگیری می‌کند.
نقش هیدراتاسیون در دفع سنگ‌های کلیه
علم پشت ماجرا چیست؟
در گفت‌وگو با تیم OnlyMyHealth، دکتر سانتوش گاوالی (متخصص اورولوژی و جراحی پیوند در بیمارستان و مرکز تحقیقات Jaslok در بمبئی) تأکید می‌کند که حفظ هیدراتاسیون کافی می‌تواند خطر ابتلا به بیماری سنگ کلیه را به طور چشمگیری کاهش دهد.
دکتر گاوالی با استفاده از یک مثال ساده توضیح می‌دهد که چگونه آب می‌تواند به دفع سنگ کلیه کمک کند. او می‌گوید: "تصور کنید که می‌خواهید شکر را در آب حل کنید. اگر آب کم باشد، شربت غلیظی تشکیل می‌شود. اما اگر آب زیاد باشد، محلول رقیق‌تری خواهید داشت." مشابه این حالت، بدن ما نیز به آب برای کمک به دفع مواد زائد نیاز دارد، و افزایش میزان آب می‌تواند به کوچک‌تر شدن و حل سنگ‌ها کمک کند.
آیا فقط آب مفید است؟
طبق گفته مؤسسه ملی دیابت و بیماری‌های گوارشی و کلیوی (NIDDKD)، اگرچه آب بهترین راه‌حل برای سنگ کلیه است، اما برخی نوشیدنی‌های دیگر مثل نوشیدنی‌های حاوی مرکبات نیز می‌توانند به جلوگیری از تشکیل سنگ کمک کنند.
مطالعات نشان داده‌اند که نوشیدنی‌هایی مانند لیموناد و آب پرتقال به دلیل داشتن سیترات می‌توانند از تبدیل کریستال‌ها به سنگ جلوگیری کنند.
موارد استثنا در هیدراتاسیون
با این حال، دکتر گاوالی می‌گوید: در برخی شرایط پزشکی خاص مانند پرکاری پاراتیروئید یا سطح بالای اسید اوریک در بدن، بدن ممکن است مقدار بسیار بیشتری مواد زائد تولید کند. در چنین مواردی، فقط نوشیدن آب کافی نیست و درمان‌های دیگری نیز ممکن است مورد نیاز باشد.
چقدر آب باید بنوشید تا سنگ کلیه دفع شود؟
مقدار مناسب مصرف روزانه آب
دکتر گاوالی تأکید می‌کند که میزان مصرف آب باید به اندازه‌ای باشد که خروج ادرار روزانه به حدود 2.5 لیتر برسد.
ایشان توضیح می‌دهد: به دلیل از دست دادن آب از طریق تعریق و تنفس (حدود 800 میلی‌لیتر)، میزان مصرف آب روزانه باید تقریباً بین 3 تا 3.5 لیتر باشد.
افرادی که بیش از حد تعریق دارند (مانند کسانی که ورزش‌های سنگین انجام می‌دهند یا در محیط‌های گرم و مرطوب زندگی می‌کنند) باید مصرف آب خود را افزایش دهند.
طبق توصیه‌های NIDDKD، باید حدود 6–8 لیوان مایعات در روز بنوشید، مگر اینکه مشکل کلیوی خاصی مانند نارسایی کلیه داشته باشید. اگر سابقه سنگ‌های سیستینی دارید، حتی ممکن است نیاز به مصرف مایعات بیشتری نیز داشته باشید.
چه افرادی باید از مصرف بیش از حد آب پرهیز کنند؟
اگرچه نوشیدن آب بهترین راه برای کمک به دفع سنگ‌های کلیه است، اما برای همه مناسب نیست و برخی افراد نباید مقادیر زیادی آب بنوشند.
افرادی که باید احتیاط کنند شامل بیماران قلبی، افراد مبتلا به مشکلات کلیوی مزمن و بیماران کبدی هستند.
عوارض نوشیدن بیش از حد آب
دکتر گاوالی هشدار می‌دهد که مصرف بیش از حد آب (بیشتر از 4-5 لیتر در روز) می‌تواند تأثیرات منفی بلندمدتی روی کلیه‌ها داشته باشد؛ حتی در افراد سالم!
دلیل این اتفاق چیست؟
کلیه‌ها به طور طبیعی توانایی تنظیم غلظت ادرار را دارند. اما مصرف مداوم مقادیر زیاد مایعات می‌تواند توانایی کلیه‌ها برای حفظ تعادل مایعات و الکترولیت‌های بدن را کاهش دهد. این وضعیت می‌تواند باعث اختلال در تمرکز ادرار شود و در طولانی‌مدت باعث ناهماهنگی در سطح آب و الکترولیت‌های بدن شود.
نتیجه‌گیری: تعادل کلید موفقیت است
اگرچه هیدراتاسیون کافی برای پیشگیری و دفع سنگ کلیه بسیار مهم است، اما زیاده‌روی در مصرف مایعات هم می‌تواند مضر باشد. برای افرادی که مستعد تشکیل سنگ کلیه هستند:
مصرف 3–3.5 لیتر آب در روز توصیه می‌شود.
درمان مکمل ممکن است در شرایط خاص مورد نیاز باشد.
همچنین نوشیدنی‌های حاوی سیترات (مانند آب لیمو یا پرتقال) می‌توانند به جلوگیری از تشکیل سنگ‌های جدید کمک کنند.
و در نهایت، افرادی که بیماری‌های پیش‌زمینه‌ای دارند باید حتماً قبل از تغییر عادات تغذیه‌ای خود با پزشک مشورت کنند.