جمعه ۲۸ دی ۱۴۰۳
بازدید:۴۶۷
زعفر جنی یکی از شخصیت‌هایی است که در فرهنگ عامیانه برخی مناطق ایران مطرح شده و در مراسم‌های مذهبی مانند تعزیه به تصویر کشیده می‌شود. این شخصیت در برخی نقاشی‌ها و آثار هنری نیز به نمایش درآمده است، از جمله کاشی‌کاری تکیه معاون الملک در کرمانشاه.به گزارش صدآنلاین، با این حال، هیچ‌گونه اشاره‌ای به وجود شخصیتی به نام "زعفر جنی" در کتب معتبر اولیه تاریخی یا روایی نشده است. اما در برخی منابع روایی، از ملاقات امام حسین (ع) با جنیان و اعلام آمادگی آنان برای یاری امام در کربلا صحبت شده است. در این منابع آمده که امام حسین (ع) از کمک جنیان استقبال نکردند تا جنگ به‌صورت طبیعی و بدون مداخله نیروهای فراطبیعی پیش رود، چرا که امام قصد داشتند بر گمراهان اتمام حجت کنند و افراد با تفکر و استدلال به او بپیوندند نه از ترس قدرت‌های خارق‌العاده.
یکی از نقل‌ها از رینهولد لوفلر به روایت محمود امیدسالار چنین است: «پس از شروع نبرد کربلا، زعفر، شاه جنیان، نزد امام حسین (ع) آمد و پیشنهاد کرد که نیروهایش در خدمت امام باشند. امام حسین (ع) این پیشنهاد را به‌دلیل اینکه جنیان قادر به پنهان شدن از دید دشمن بودند، رد کردند. سپس زعفر خواست که نیروهایش به شکل انسان درآیند، ولی امام حسین (ع) همچنان مخالف بود.»
سند ماجرای زعفر جنی
ماجرای زعفر جنی در هیچ‌یک از منابع معتبر تاریخی شیعه و اسلام ذکر نشده است. تنها نقل موجود درباره ارتباط امام حسین (ع) با جنیان در کتاب "بحارالانوار" آمده که در آن، امام حسین (ع) در هنگام خروج از مدینه با گروهی از جنیان ملاقات می‌کنند که پیشنهاد یاری امام را می‌دهند، ولی امام این پیشنهاد را رد می‌کنند. اما در این روایت، نه نام خاصی از زعفر جنی آمده و نه به کربلا اشاره‌ای شده است.
برخی از محققان مانند مرتضی مطهری و میرزا حسین نوری، داستان زعفر جنی را جزء خرافات و تحریفات وارد شده در تاریخ عاشورا می‌دانند. کتاب "روضة الشهدا" به نقل از زعفر جنی اشاره کرده و او را یکی از شخصیت‌های حضور در کربلا می‌داند، اما بسیاری از محققان این داستان را غیرمعتبر می‌دانند و معتقدند که نویسنده این کتاب، اولین کسی است که این داستان را نقل کرده است.
رابطه زعفر جنی با آیت‌الله بروجردی
در میان برخی افراد، شایعاتی درباره رابطه آیت‌الله بروجردی با زعفر جنی مطرح شده است، به‌ویژه در ارتباط با مرگ زعفر و برگزاری مراسم ختم او توسط این مرجع تقلید. تحقیقات نشان داده که این مطالب هیچ‌گونه سند و مدرک معتبری ندارند و در کتاب‌ها و خاطرات مرتبط با زندگی آیت‌الله بروجردی، هیچ‌گونه اشاره‌ای به زعفر جنی وجود ندارد.
به نظر می‌رسد اشتباهی میان آیت‌الله بروجردی و سید علی‌اصغر شفیع جابلقی بروجردی (عالِم بروجردی) رخ داده است. در کتاب "طرائف المقال" اثر سید علی‌اصغر شفیع جابلقی، به زعفر جنی اشاره شده و برخی مطالب مربوط به حضور او در کربلا نقل شده است.