به گزارش صدآنلاین، این چهار نفر که از معتبرترین شخصیتهای شیعه بودند، در دوران غیبت صغری (از سال ۲۶۰ تا ۳۲۹ هجری قمری) که حدود ۷۰ سال به طول انجامید، نمایندگی امام را عهدهدار شدند.
۱. ابو عمرو عثمان بن سعید عمری
۲. ابو جعفر محمد بن عثمان بن سعید
۳. ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی
۴. ابوالحسن علی بن محمد سمری
این چهار نفر، که هر یک در دوره خاص خود، وظیفه نیابت امام مهدی (علیهالسلام) را بر عهده داشتند، رابطین مستقیم بین امام و شیعیان در دوران غیبت بودند. علاوه بر این افراد، وکلای دیگری در مناطق مختلف نیز به نمایندگی از این نواب فعالیت میکردند.
عثمان بن سعید عمری
عثمان بن سعید عمری نخستین نایب خاص امام مهدی (علیهالسلام) بود که از سال ۲۶۰ هجری قمری تا زمان وفاتش در حدود ۲۶۷ هجری قمری، نیابت امام را بر عهده داشت. امام عسگری (علیهالسلام) در دیدار با اصحاب خود، عثمان بن سعید را به عنوان نایب امام مهدی معرفی کرده بود.
محمد بن عثمان بن سعید عمری
پس از وفات پدرش، محمد بن عثمان به نیابت امام مهدی منصوب شد. امام مهدی (علیهالسلام) پس از مرگ پدرش، نامهای برای محمد بن عثمان نوشت و وی را به عنوان جانشین خود معرفی کرد. محمد بن عثمان بیش از ۴۰ سال به نمایندگی از امام مهدی فعالیت کرد.
حسین بن روح نوبختی
حسین بن روح، سومین نایب امام مهدی (علیهالسلام) بود که در سال ۳۲۶ هجری قمری به نیابت امام منصوب شد. او به مدت ۲۱ سال نیابت امام را بر عهده داشت و در این مدت با مشکلات و فشارهای حکومت عباسی روبهرو بود.
علی بن محمد سمری
علی بن محمد سمری آخرین نایب خاص امام مهدی بود که در سال ۳۲۶ هجری قمری به این مقام منصوب شد. دوره نیابت او با سختگیریهای شدید حکومت عباسی همراه بود و او از فعالیتهای گسترده جلوگیری میشد. در نهایت امام مهدی (علیهالسلام) توقیعی به علی بن محمد سمری ارسال کرد که اعلام کرد دوره نیابت خاصه پایان یافته و آغاز غیبت کبری است.
در کنار نواب اربعه، وکلای دیگری نیز در شهرهای مختلف فعالیت میکردند و نمایندگی این نواب را بر عهده داشتند. این وکلا که در شهرهایی مانند بغداد، کوفه، قم، همدان و سایر مناطق بودند، از سوی امام مهدی (علیهالسلام) مأموریت داشتند تا مسائل مردم را به امام گزارش دهند. بعضی از این وکلا در موارد خاص، نیابت امام را بر عهده داشتند.