جمعه ۲۳ آذر ۱۴۰۳
بازدید:۴۹۱
در یکی از روایت‌های گرانبها که در کتاب بحارالأنوار نقل شده است، امام کاظم (علیه السلام) به فرزندشان فرمودند:«ای پسرم! بپرهیز از این که خداوند تو را در حال انجام گناه و معصیتی ببیند که تو را از آن نهی کرده است. و بپرهیز از این که خداوند تو را در کاری که به آن امر کرده، نیابد. و بر تو باد به این که همیشه در عبادت و طاعت خداوند، تلاش و کوشش فراوان داشته باشی و هیچ‌گاه گمان مبر که در عبادت خدا کوتاهی نکرده‌ای، چرا که خداوند آن‌طور که سزاوار پرستش است، عبادت نشده است.»
شرح حدیث به زبان آیت الله آقا مجتبی تهرانی
آیت الله آقا مجتبی تهرانی در درس‌های خود به شرح این حدیث پرداخته و نکات عمیقی را بیان کرده‌اند که می‌تواند برای هر فردی که در مسیر بندگی و تقوا حرکت می‌کند، بسیار آموزنده باشد.
-
پرهیز از گناه در حضور خداوند
امام کاظم (علیه السلام) نخستین توصیه را به فرزند خود این‌گونه می‌کنند که از انجام گناه در مقابل خداوند پرهیز کند. این نکته بسیار مهم است که انسان باید مراقب باشد در لحظاتی که در حضور خداوند قرار دارد، دچار معصیت نشود. در واقع، ترک معصیت باید در اولویت قرار گیرد. -
عدم غفلت از واجبات الهی
امام کاظم (علیه السلام) سپس از این نکته یاد می‌کنند که از انجام واجبات و دستورات الهی غفلت نکنید. آن‌چه در این قسمت از حدیث برجسته است، این است که خداوند از انسان می‌خواهد که در انجام واجبات دقیق و جدی باشد و از بی‌توجهی در برابر دستورات الهی بپرهیزد. این مورد به معنای "فرصت از دست رفته" است که انسان باید در انجام دستورات الهی کوتاهی نکند. -
کوشش و جدیت در عبادت
امام (علیه السلام) از فرزند خود می‌خواهند که همواره در عبادت و طاعت خداوند تلاش و کوشش فراوان داشته باشد. این بخش از حدیث به اهمیت کوشش در انجام عبادات و تقرب به خداوند اشاره دارد. حتی اگر کسی در انجام واجبات موفق باشد، نباید گمان کند که به پایان رسیده است. -
عدم تبرئه خود از کوتاهی‌ها
امام کاظم (علیه السلام) به فرزند خود می‌فرمایند که هیچ‌گاه نباید خود را از کوتاهی در عبادت و طاعت خداوند تبرئه کند. حتی اگر فرد در ظاهر واجبات را انجام دهد، نباید خود را در انجام عبادات خداوند کامل و بی‌عیب فرض کند. اینجا باید مراقب باشیم که همیشه احساس نیاز به بهبود و ارتقاء در عبادت‌های خود داشته باشیم. -
عبادت واقعی خداوند
امام کاظم (علیه السلام) با بیان این جمله که «خداوند آن‌طور که سزاوار است عبادت نشده است»، به حقیقتی اشاره می‌کنند که هیچ انسانی به طور کامل قادر نیست خداوند را آن‌گونه که شایسته است، عبادت کند. این اشاره به نقص بشر در برابر عظمت خداوند و حقیقت عبادت دارد. همانطور که پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) فرمودند: «ما عَرَفناکَ حَقَّ مَعرفَتِکَ وَ ما عَبَدناکَ حَقَّ عِبادَتِکَ» که نشان می‌دهد حتی پیامبران هم نتوانسته‌اند خدا را آن‌گونه که شایسته است بشناسند و عبادت کنند.
نتیجه‌گیری
این حدیث گویای اهمیت تلاش مستمر در مسیر بندگی و عبادت خداوند است. انسان باید در برابر گناه از خداوند حذر کند و در انجام دستورات الهی جدی و با دقت باشد. همچنین نباید خود را در انجام عبادات کامل بداند، چرا که عبادت واقعی و شایسته تنها در درک کامل عظمت خداوند ممکن است و انسان همواره باید در جستجوی کمال و بهبود در عبادات خود باشد.