راهکارهای پیشگیرانه برای زوج‌های مبتلا به اچ‌آی‌وی در دوران بارداری

هانا سهرابی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان، در خصوص انتقال HIV از مادر به کودک در دوران بارداری توضیحاتی ارائه داد و گفت: احتمال انتقال این ویروس از مادر به کودک در دوران بارداری به طور کلی ۳۵ درصد است. از این آمار، ۲۰ درصد مربوط به دوران بارداری، ۵۰ درصد در زمان زایمان و ۳۳ درصد در دوران شیردهی است.

وی افزود: زنان باردار مبتلا به HIV نیازمند مراقبت‌های بهداشتی ویژه‌ای هستند که شامل درمان‌های ضد رتروویروسی و مشاوره‌های بهداشتی و روانی است. این مراقبت‌ها می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا بارداری سالم‌تری داشته باشند.

سهرابی همچنین تاکید کرد که مادران مبتلا به HIV باید از خطرات داروهای ضد رتروویروسی در دوران بارداری آگاهی داشته باشند و از طرفی باید به اهمیت پایبندی به درمان ضد رتروویروسی تا آخر عمر توجه کنند. وی افزود: علاوه بر درمان ضد رتروویروسی، این مادران باید آموزش‌های لازم را در خصوص مراقبت‌های بهداشتی برای نوزاد دریافت کنند.

وی ادامه داد: برقراری ارتباط مستمر مادران با مراکز خدمات زایمان و مراقبت‌های نوزادی، مشاوره‌های بهداشت روان و خدمات درمانی برای سوء مصرف مواد از جمله مواردی است که در روند درمان و پیشگیری از انتقال HIV اهمیت دارد.

داروهای پیشگیری از انتقال HIV به جنین

سهرابی در مورد داروهای پیشگیری از انتقال HIV به جنین گفت: داروی "AZT" (زیدوودین) اولین دارویی است که از سال ۱۹۹۴ برای پیشگیری از انتقال HIV از مادر به کودک مورد استفاده قرار گرفته است. این دارو هنوز تنها دارویی است که در مطالعات حاملگی برای جلوگیری از انتقال HIV به جنین استفاده می‌شود.

خطرات بارداری برای مادران مبتلا به HIV

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان به خطرات بارداری برای مادران مبتلا به HIV اشاره کرد و گفت: HIV سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کند و می‌تواند خطر عفونت‌های دیگر را در دوران بارداری افزایش دهد. علاوه بر این، زنان مبتلا به HIV در معرض خطر عفونت‌های ویروسی، قارچی و باکتریایی بیشتری هستند که می‌تواند سلامت آن‌ها را تهدید کند.

وی افزود: در صورت عدم درمان، مادران مبتلا به HIV ممکن است در هنگام زایمان مقدار بیشتری از ویروس را به جنین منتقل کنند. همچنین، خطر خونریزی و عفونت‌های پس از زایمان نیز در این مادران افزایش می‌یابد.

انتقال HIV از مادر به جنین

سهرابی درباره انتقال HIV از مادر به جنین گفت: این انتقال ممکن است در دوران بارداری، هنگام زایمان و یا پس از زایمان از طریق شیر مادر رخ دهد. با درمان مناسب، این خطر به کمتر از یک درصد کاهش می‌یابد. همچنین، احتمال زایمان زودرس و تولد نوزاد با وزن پایین در مادران مبتلا به HIV بیشتر است.

وی افزود: در صورتی که مادر پس از زایمان به نوزاد خود شیر بدهد، احتمال انتقال ویروس از طریق شیر مادر به نوزاد وجود دارد. به همین دلیل، توصیه می‌شود که از شیر خشک به جای شیر مادر استفاده شود.

انتقال HIV از طریق شیر مادر

سهرابی در ادامه تاکید کرد که بهترین روش برای تغذیه نوزاد در مادران مبتلا به HIV استفاده از شیر خشک است، چرا که HIV در شیر مادر نیز یافت می‌شود. بدون هیچ مداخله درمانی، احتمال انتقال HIV از مادر به نوزاد در زنان HIV مثبت که نوزادشان را شیر نمی‌دهند، ۱۵ تا ۲۵ درصد است. در حالی که در زنان HIV مثبت که نوزادشان را شیر می‌دهند، این احتمال به ۲۵ تا ۴۵ درصد می‌رسد.

وی ادامه داد که مطالعات نشان داده است که تغذیه با شیر مادر آلوده به HIV می‌تواند تاثیرات مثبت درمان ضد رتروویروسی در دوران بارداری و زایمان را کاهش دهد.

علائم HIV در دوران بارداری

سهرابی به علائم بالینی ابتلا به HIV در زنان باردار اشاره کرد و گفت: علائم این بیماری در دوران بارداری مشابه علائم عمومی آن در سایر افراد است، اما ممکن است شدت یا فراوانی برخی علائم در این دوران تغییر کند. علائم اصلی شامل تب، تعریق شبانه، خستگی، ضعف، کاهش وزن غیرقابل توضیح، تورم غدد لنفاوی، عفونت‌های مکرر، جوش‌ها و ضایعات پوستی، مشکلات گوارشی مانند اسهال مکرر، تهوع و استفراغ و سردرد و دردهای عضلانی است.

روش‌های پیشگیرانه انتقال HIV به مادر و کودک

سهرابی در پایان توصیه کرد که زوج‌های مبتلا به HIV که قصد بچه‌دار شدن دارند، باید از خطرات انتقال ویروس به کودک آگاه باشند. او پیشنهاد کرد که این زوج‌ها قبل از اقدام به بارداری درمان ضد رتروویروسی دریافت کنند و بار ویروسی آن‌ها به طور کامل تحت کنترل باشد. همچنین، در مواردی که تنها یکی از زوجین مبتلا به HIV است، روش‌های ایمن برای بارداری مانند تلقیح مصنوعی (Intra uterine artificial insemination) یا استفاده از اهدای اسپرم می‌تواند گزینه‌های مناسبی باشد.

نتیجه‌گیری

سهرابی تاکید کرد که هیچ‌گاه نمی‌توان خطر انتقال HIV از مادر به کودک را به صفر رساند، اما با اقدامات پیشگیرانه و درمان‌های ضد رتروویروسی، می‌توان این خطر را به حداقل رساند و از سلامتی مادر و کودک محافظت کرد.