احکام طلاق در ازدواج دائم و موقت/ چه کسانی می‌توانند شاهد باشند؟

به گزارش اختصاصی سرویس فرهنگی صد آنلاین، صیغه طلاق جمله‌ای شرعی است که در حضور دو شاهد عادل و بالغ به زبان عربی خوانده می‌شود. یک بار خواندن صیغه برای وقوع طلاق کافی است. در صورت ناتوانی از بیان عربی، می‌توان از الفاظ معادل در زبان‌های دیگر استفاده کرد.

نمونه صیغه طلاق به زبان عربی:

• اگر خود مرد صیغه را بخواند: «زَوْجَتِى فاطِمَه طالِقٌ» (همسرم فاطمه از همسری رهاست).
• اگر وکیل مرد آن را بخواند: «زَوْجَه مُوَکلِی فاطِمَه طالِقٌ» (همسر موکلم فاطمه از همسری رهاست).

شرایط خواندن صیغه طلاق

1. پاکی زن از حیض و نفاس:
   زن باید هنگام طلاق از خون حیض و نفاس پاک باشد و شوهر در این دوره با او نزدیکی نکرده باشد.
   استثنائات:

   • ازدواج و نزدیکی انجام نشده باشد.
   • زن باردار باشد.
   • زن غایب باشد و مرد نتواند از وضعیت او اطلاع یابد.

2. حضور دو شاهد عادل و بالغ:
   دو مرد شاهد باید صیغه طلاق را بشنوند. حتی فرزندان بالغ و عادل زن و شوهر نیز می‌توانند به‌عنوان شاهد باشند.

3. قصد و اختیار:
   مرد باید با قصد و اختیار کامل صیغه طلاق را جاری کند. اگر او مجبور به طلاق شود یا صیغه را به شوخی بخواند، طلاق باطل است.

4. عقل و بلوغ مرد:
   مرد طلاق‌دهنده باید عاقل و بنابر احتیاط واجب بالغ باشد.

انواع صیغه طلاق

1. طلاق خلع

این نوع طلاق زمانی رخ می‌دهد که زن به دلیل نارضایتی از زندگی مشترک، مالی (مانند مهریه) را به مرد می‌بخشد تا طلاق دهد.
متن صیغه:

• مرد: «زَوْجَتِی فاطِمَه خَلَعْتُها عَلى ما بَذَلَتْ هِیَ طالِقٌ»
• وکیل: «عَنْ مُوَکلَتِی فاطِمَه بَذَلْتُ مَهْرَها لِمُوَکلِکَ...»

2. طلاق مبارات

این طلاق زمانی رخ می‌دهد که زن و مرد هر دو از یکدیگر بیزار باشند و زن مهریه یا مالی کمتر از آن را به شوهر ببخشد.
متن صیغه:

• مرد: «بَارَأْتُ زَوْجَتِی فاطِمَه عَلى ما بَذَلَتْ فَهِیَ طالِقٌ»

احکام ویژه طلاق

1. طلاق در ازدواج موقت:
   ازدواج موقت نیازی به طلاق ندارد. با اتمام مدت یا بخشش زمان باقی‌مانده توسط مرد، ازدواج پایان می‌یابد. شاهد گرفتن یا پاک بودن زن از حیض در این نوع ازدواج لازم نیست.

2. عده طلاق:

   • در ازدواج دائم: زن باید به‌اندازه دو بار حیض دیدن صبر کند. اگر عادت ماهانه نمی‌بیند، باید سه ماه صبر کند. زن باردار باید تا زمان زایمان عده نگه دارد.
   • در ازدواج موقت: عده برابر با دو حیض کامل یا ۴۵ روز (برای زنانی که عادت نمی‌بینند) است.

3. مهریه در طلاق:

   • اگر طلاق قبل از نزدیکی باشد، نصف مهریه به زن تعلق می‌گیرد.
   • بعد از نزدیکی، مرد موظف به پرداخت کامل مهریه است.

4. طلاق سه‌گانه:
   اگر طلاق سه بار و پس از هر مرتبه رجوع صورت گیرد، طلاق از نوع بائن خواهد بود و رجوع دوباره امکان‌پذیر نیست.

5. طلاق اهل سنت:
   اگر شرایط شرعی شیعه (مانند شاهدین عدلین) در طلاق اهل سنت رعایت نشده باشد، برای شیعیان معتبر نیست؛ اما از دید اهل سنت قابل‌قبول است.