نگاهی به چاه مشهور امام علی/ از مناجات‌های شبانه تا وقف برای نیازمندان

به گزارش صد آنلاین، امام علی، نخستین امام شیعیان، در دوران امامت خود دشواری‌های بسیاری را متحمل شد. ایشان با قدرت و صبر، مشکلات را تاب می‌آورد و حتی دردهای قلبی و شکایت‌هایش را به چاه می‌برد و آنجا مناجات می‌کرد. امام در نخلستان‌های کوفه مناجات‌های شبانه داشت که در خلوت و سکوت شب به راز و نیاز می‌پرداخت.

یکی از بخش‌های برجسته‌ای که از زندگی امیرالمؤمنین (ع) بر جای مانده است، موقوفات اوست. ایشان به کار خیر وقف توجه ویژه‌ای داشت و چاهی را که خود حفر کرده بود، به نیازمندان و حاجیان خانه خدا اختصاص داد. این وقف به عنوان میراثی معنوی همچنان باقی ماند.

مفهوم و اهمیت وقف از دیدگاه امام علی (ع)

وقف یکی از ارزشمندترین اعمال خیر و نشانه‌ای روشن از تعاون و انفاق بدون منت است. برخلاف اعمال دیگر که با مرگ انسان پایان می‌یابند، اعمال خیری مانند وقف همچنان جاری می‌مانند و انسان از ثواب آن بهره‌مند می‌شود. امام صادق (ع) در این باره از قول پیامبر اسلام (ص) نقل می‌کند که وقتی غنایم جنگی تقسیم شد، زمینی به امام علی (ع) رسید و او چاهی در آن حفر کرد که به آب رسید. امام علی (ع) اعلام کرد این چاه به عنوان صدقه و وقف دائمی برای حاجیان و در راه‌ماندگان اختصاص یافته و نه فروختنی، نه بخشیدنی و نه ارث‌بردنی است. (تهذیب الأحکام، ج‏۹، ح ۱۴۸)

چند نکته درباره وقف و ماندگاری آن:

1. ارزش واقعی مال: مال و ثروت در حقیقت از عمر انسان به دست می‌آید و ارزش بسیاری دارد. آیا منطقی است که پس از مرگ، همه ثروت‌مان به دیگران برسد و تمام شود؟ وقف، راهی برای استفاده ماندگار از ثروتی است که طی سال‌ها به دست آورده‌ایم. قرآن نیز از وقف با عنوان «باقیات الصالحات» یاد می‌کند که به معنای اعمال صالحی است که برای همیشه باقی می‌ماند.

2. دنیا کشتزار آخرت: اگر دنیا را مزرعه آخرت بدانیم، بخشی از مال را به عنوان امانت نزد خود خواهیم دید و وقف کردن آن کار سختی نخواهد بود.

3. بهترین تجارت: وقف نوعی معامله‌ی ماندگار است که در آخرت نتیجه خواهد داشت. برخلاف صدقه که یک عوض برای آن داده می‌شود، وقف میراثی جاودان خواهد بود.