راه‌هایی برای حفظ سلامت چشم و افزایش نور چشم در اسلام و قرآن

لذت زندگی همراه با عافیت بر کسی پوشیده نیست عافیتی همه جانبه که همه گونه درد و بیماری و رنج را از بدن انسان را در بر بگیرد، بخشی از این عافیت و سلامت مربوط به سلامت چشم می‌شود. 

آیه‌ای در قرآن کریم داریم که می‌فرماید: «وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ ما هُوَ شِفاءٌ وَ رَحْمَهٌ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ لا یزِیدُ الظَّالِمِینَ إِلَّا خَساراً؛ واز قرآن، آن چه شفا و رحمت است برای مؤمنان نازل می‌کنیم؛ و ستمگران را جز خسران (و زیان) نمی‌افزاید. خدا که خودش طبیب و شفا دهنده‌ی همه بیماری‌ها و رنج‌ها هست، در این آیه قرآن را مایه شفا و رحمت معرفی می‌کند.

همچنین حضرت امیرالمومنین علیه السلام می‌فرماید: واستشفوا بنوره فإنه شفاء الصدور؛ از نور آن شفا بجویید که شفابخش سینه هاست. از طرف دیگر برای سوره‌های قرآن خاصیت‌هایی ذکر شده که در صورت تلاوت آنها اثراتش در زندگی مادی و معنوی ما کاملا مشهود خواهد بود. اینها را گفتیم که بگوییم هر دردی در پناه اسلام و قرآن قابل درمان هست از جمله زیاد شدن نور چشم.

بسیاری از ما که به بیماری‌های چشمی مبتلا هستم حداقل برای یکبار هم که شده سراغ یک دعا برای زیاد شدن نور چشم رفته ایم. بزرگان دینی ما توصیه‌هایی داشته اند برای اینکه نور چشم مان زیاد شود در این فرصت اول می‌خواهیم سراغ سوره‌ها و آیه‌هایی برویم که برای نور چشم توصیه شده اند و بعد از آن به سراغ دعا‌هایی که در این زمینه آمده است.

اولین توصیه قرآنی برای زیاد شدن نور چشم همین نگاه کردن به قرآن است. امام صادق علیه السلام می‌فرمایند: «هر کس قرآن را از روى آن تلاوت کند چشم وى نیز از قرآن بهره بردارى مى نماید و از عذاب او و پدر و مادرش هم کاسته مى شود گرچه با کفر از دنیا رفته باشند» همچنین از پیامبر گرامی اسلام روایت شده که فرمودند: «هر کس پیوسته به قرآن بنگرد، تا زنده است، از بهره بینایی برخوردار می‏‌شود» پس خود نگاه کردن به قرآن باعث زیاد شدن نور چشم می‌شود.

در آثار و خواص خواندن آِیت الکرسی همین زیاد شدن نور چشم را عنوان کرده اند. از حضرت علی روایت شده که فرمودند: «زمانی که کسى مبتلا به چشم درد شود آیه الکرسى را به نیّت شفا بخواند و [اگر]به دل یقین داشته باشد که خوب می‌شود به راستى، إن شاء اللَّه، درمان یابد» در بحث دعا برای زیاد شدن نور چشم به آیت الکرسی زیاد اشاره شده است ولی در روایات تنها به خواندن آیت الکرسی برای نور چشم اشاره شده است ولی میان مردم هم رایج است که بعد از نماز دست‌ها را روی چشم می‌گذارند و آیت الکرسی می‌خوانند هر چند در روایات خواندن آیت الکرسی با این کیفیت نیامده ولی از سید بن طاووس نقل شده که: نور چشم شخصى ضعیف شد.

در خواب، شخصی را دید که به او می‌گوید این کلمات را بخوان: «أُعِیذُ نُورَ بَصَرِی‏ بِنُورِ اللَّهِ الَّذِی لَا یُطْفَى‏؛ پناه می‌دهم روشنى چشم خود را به نور خدا که خاموش نمی‌شود» سپس دست‌هاى خود را بر چشمان خود بمال و به دنبال آن آیه الکرسى را بخوان. راوى گوید: پس، آن مرد چنان کرد، چشم‌هایش خوب شد و به دفعات، دیگران نیز این را تجربه کرده و از آن نتیجه گرفتند»

برای سوره حمد خواص بسیاری ذکر شده و در واقع سوره حمد نسخه‌ای هست برای همه آلام و درد‌هایی که ممکن است داشته باشیم در روایتی از امام صادق علیه السلام نقل شده است که فرمودند: «چنان‎چه بر مرده‎ای ۷۰ بار سوره حمد خواندید و زنده شد تعجب نکنید.»، اما یک از خواص عجیب این سوره در باره نور چشم هست چرا که پیامبر فرمودند: «چون کسی را درد چشم باشد یا در بینایی او ضعفی باشد در اول ماه، چون هلال ماه را ببیند دست بر چشم خود بنهد و سوره فاتحه را ۱۰ بار با نیت خالص و توجه به معنی آن بخواند و در آخر سوره مبارکه «توحید» را ۳بار بخواند بعد از آن ۷بار بگوید: «یا ربِّ قَوِّ بَصَری».

سپس بگوید: «اللهم اکف انت الکافی، اللهم عاف انت المعافی». درد چشم و ضعف بینایی به صحت مبدل می‌گردد. (خواص آیات قرآن کریم، محمدتقی نجفی، ص۱۰)

امام رضا علیه السلام توصیه‌های بسیار مفیدی برای تقویت چشم و زیاد شدن نور چشم دارند که به کار بستن آنها براحتی می‌تواند ما را از بیماری‌های چشمی برهاند. از جمله مواردی که امام رضا علیه السلام به آن دستور داده اند کوتاه نمودن ناخن‌ها هست.

در کتاب کافی آمده است که علی اسباط از امام رضا علیه السلام نقل می‌کند که ایشان مرا در خراسان دید در حالی که چشم درد داشتم. حضرت به من فرمودند: می‌خواهی تو را به کاری دعوت کنم از این وضع خلاصی یابی. او گفت بله! حضرت فرمودند: هر روز ۵شنبه‌ها ناخن هایت را کوتاه کن. من هر هفته چنین کردم و تاپایان عمر به چشم درد مبتلا نشدم.

همچنین حضرت مسواک کردن را موجب تقویت بینایی می‌دانند و می‌فرمایند: «اَلسِّواکُ یَجْلُو الْبَصَرَ وَ یُنْبِتُ الشَّعْرَ وَ یَذْهَبُ بِالدَّمْعَهِ؛ مسواک زدن، نور چشم و رشد مو را زیاد و آبریزش چشم را برطرف مى‏کند.»

توصیه بعدی امام رضا علیه السلام سرمه کشیدن است «من اصابه ضعف فی بصره فلیکتحل سبعه مراود عند منامه من الاثمد؛ هر کس ناراحتى و ضعفى در چشم خویش احساس مى کند به هنگام خواب هفت بار سرمه اثمد بکشد، چهار بار در چشم راست و سه بار در چشم چپ»

همچنین فرمودند: «من کان یؤمن باللّه و الیوم الاخر فلیکتحل؛ کسى که ایمان به خداوند و روز قیامت دارد پس سرمه بکشد»؛ و در نهایت در نسخه شفابخش امام رضا علیه السلام برای چشم آمده است که: «هرکس بعد از طلوع آفتاب ۱۰۰۰ مرتبه بگوید «الظاهر» ایزد تعالی او را از نابینائی نگاه دارد.