شنبه ۰۳ آذر ۱۴۰۳
نویسنده: ستانیسلاف تاراسوف
تهران به بازی خود با وارد شدن به مذاکرات جداگانه با کشورهای اروپایی بر سر توافق هسته ای ادامه می دهد. امریکایی ها، چینی ها و روس ها به این گفتگو دعوت نشدند، اما وزارت امور خارجه روسیه اطمینان می دهد که همه چیز تحت کنترل است.
چندی پیش نشست غیرعلنی در اسلو میان علی باقری کنی، معاون وزیر امور خارجه ایران و مسئول مذاکره کننده ایرانی در مذاکرات هسته ای یا رفع تحریم و نمایندگان وزارت امور خارجه بریتانیا، فرانسه و آلمان برگزار شد. در این نشست، انریکه مورا نیز حضور داشت. این در حالی است که مذاکره کنندگان روسیه و چین در نشست اسلو حضور نداشتند.
به طور کلی، برگزاری جلساتی با این فرمت در نروژ نادر است، اگرچه، این اولین بار نیست که یک کشور اسکاندیناوی که بخشی از اتحادیه اروپا نیست، به عنوان بستری برای مذاکرات میانجی گری میان اروپا و ایران عمل می کند. گفته می شود که اعضای اروپایی بدون انجام رایزنی های قبلی با واشنگتن و دور زدن روسیه و چین، پیش نویس توافقنامه خود را به طرف ایرانی پیشنهاد کردند.
بنابراین، با توجه به اینکه تهران با میانجیگری برخی کشورهای عربی، در حال انجام مذاکرات بسته با امریکاست، این احساس به وجود می آید که ایران بر اساس سناریوهای مختلف کار می کند: با امریکایی ها – جداگانه، با اروپایی ها – جداگانه. با این وجود، سرگئی ریابکوف گفت: «هیچ چیز شگفت انگیزی در این واقعیت وجود ندارد که ایران در حال گفت و گو با کشورهای غربی درباره توافق هسته ای است و ما کاملا در جریان هستیم.»
در شرایط کنونی، ایران در حال مانور دادن است و می کوشد مواضع مذاکره خود را به انگلیس، فرانسه و آلمان نزدیک کند تا آنها را از امریکا دور کند. اما، این سوال که آیا اعضای اروپایی خطر اتخاذ سیاست مستقلی را که در تضاد با خط واشنگتن باشد، می‌پذیرند، همچنان نامشخص است. بنابراین، امریکایی ها پیشنهاد می کنند که نوعی توافق موقت دوجانبه در مورد برجام منعقد شود. اما، تهران، همانطور که ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران می گوید، چنین سناریویی را رد می کند.
بدیهی است که مذاکرات در درون خود «گروه شش»، در درجه اول میان واشنگتن، مسکو و پکن مورد نیاز است که به دلایل واضحی اکنون دشوار است. اما به هر حال، ایران به مذاکره در مورد برنامه هسته ای حتی در فرمت اسلو نیاز دارد.
ایران پس از تصمیم به احیای روابط دیپلماتیک با عربستان سعودی، فعالانه به سمت عادی سازی روابط با جهان عرب حرکت کرد و در تدارک برگزاری نشستی با اعضای شورای همکاری های کشورهای عربی حوزه خلیج فارس تا پایان سال جاری است. هدف این است که مانند اوکراین، ایالات متحده امریکا نتواند در سرزمین های مجاور ایران جای پایی پیدا کند و به صورت نیابتی عمل کند.