پنجشنبه ۰۱ آذر ۱۴۰۳
همکاری باکو و اسرائیل علاوه بر حوزه نظامی و سیاسی، به آرامی در حوزه اقتصادی و فناوری نیز پیش رفته است. بر کسی پوشیده نیست که باکو در تلاش است به مرکز فناوری منطقه اوراسیا و پنجره ای به سوی کشورهای ترک نشین تبدیل شود.
علاوه بر این، هدف بلندمدت باکو تنوع بخشیدن به اقتصاد این کشور و کاهش وابستگی آن به نفت تا حد ممکن است. سهم نفت و گاز مجدداً بر تولید ناخالص داخلی این کشور مسلط شده و به ۴۷.۸ درصد رسیده است.
بدیهی است که باکو با الهام از تجربه کشورهای حوزه خلیج فارس، استراتژی مشخصی برای کاهش وابستگی اقتصاد کشور به نفت تدوین کرده است. بر اساس این برنامه، تمامی استارتاپ های اسرائیلی که به آذربایجان نقل مکان و کسب و کار خود را راه اندازی می کنند، به مدت ۱۰ سال از پرداخت مالیات شرکت ها، مالیات خرید املاک و سود سهام معاف خواهند بود.
در روزهای اخیر، مطبوعات آذربایجان و اسرائیل به طور فعالانه در مورد برنامه راه اندازی شده توسط آژانس نوآوری و توسعه دیجیتال آذربایجان (IDDA) گفت‌وگو کرده اند. بر اساس این برنامه، تمامی استارتاپ های اسرائیلی که فعالیت خود را به آذربایجان منتقل کنند به مدت ۱۰ سال از مالیات شرکت، خرید، املاک و سود سهام معاف خواهند بود. بر اساس این برنامه، کارمندان شرکت ها مالیات بر درآمد صفر برای دستمزد تا ۴۷۰۰ دلار پرداخت خواهند کرد. برای بهره مندی از این مزایا، شرکت ها باید حداقل یک سال فعالیت یا ۱۰ کارمند تمام وقت یا بیشتر داشته باشند و یا درآمد سالانه این شرکت ها باید ۲۰۰ هزار منات (بیش از ۱۱۷ هزار دلار آمریکا) باشد. این برنامه همچنین از مهاجرت به آذربایجان پشتیبانی می کند، از جمله معافیت از روند مجوز کار، حمایت از مجوز اقامت و سایر موارد مانند کمک در ارائه دفتر و/یا مسکن. این اژانس در حال حاضر برای آموزش پرسنل مربوطه کار می کند و برای بیش از ۳۰۰۰ دانش آموز در دوره های فناوری اطلاعات کمک هزینه تحصیلی پرداخت می کند.
پاشا علی اف، معاون مدیر امور منطقه ای IDDA، که مسئول انتقال استارت اپ ها به آذربایجان است، به روزنامه اسرائیلی گلوبز گفت که ابتکار عمل برای جذب شرکت های اسرائیلی بخش مهمی از ایجاد یک اکوسیستم فناوری قوی در آذربایجان است.
اما آیا این ابتکار موفق خواهد بود؟
روابط اسرائیل و آذربایجان در سال ۱۹۹۲ آغاز شد. باکو با افتخار بر حضور پایدار و امن جامعه یهودی در این کشور تاکید می کند.
همکاری بین دو طرف به طور پیوسته در حوزه نظامی در حال توسعه است. آذربایجان مشتری اصلی محصولات صنایع دفاعی اسرائیل است. تنها در سال‌های اخیر، موشک‌های ضد تانک اسپایک از شرکت اسرائیلی رافائل، پهپادهای هرمس از شرکت Elbit Systems و مهمات سرگردان هاروپ از صنایع هوافضای اسرائیل (IAI) خریداری شده است.
سابقه همکاری اسرائیل و آذربایجان در زمینه‌های مختلف نشان می‌دهد که این ابتکار در این زمینه نیز موفق خواهد بود. تنها سوالی که مطرح می شود این است که آیا این برنامه منحصراً در خدمت اهداف اعلام شده خود خواهد بود یا اهداف دیگری نیز خواهد داشت؟
بدیهی است که هر دو طرف تمام تلاش خود را برای اجرای این برنامه انجام خواهند داد. همچنین بدیهی است که اسرائیل در این راه گامی رو به جلو در جهت تقویت حضور خود در نزدیکی ایران خواهد برداشت. هرچند باکو در این مورد صحبتی نکرده و از پذیرش چنین اظهاراتی خودداری می کند. ایران اغلب ابراز نگرانی می کند که شرکت های مختلف اسرائیلی در آذربایجان در حال انجام فعالیت های اطلاعاتی هدفمند علیه تهران هستند. تهران تاکید می کند که اسرائیل جایی در منطقه ندارد و نباید جایی داشته باشد.
با این حال، اخیراً اسرائیل حلقه محاصره را در اطراف ایران تنگ تر کرده است و سعی دارد تهران را به یک جنگ بزرگ بکشاند. اخیرا اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس در تهران کشته شد. گمان می رود اسرائیل مسئول این قتل باشد، اگرچه آنها هنوز رسماً به دست داشتن خود در این قتل اعتراف نکرده اند، اما طرف ایرانی در سطوح مختلف اعلام کرده که به تل آویو پاسخ خواهد داد. اسرائیل همچنین ممکن است برای مقابله با این حمله دست کم به اقداماتی هم متوسل شود.
موقعیت جغرافیایی آذربایجان و حضور پررنگ اسرائیل در این کشور اغلب در مطبوعات و محافل تحلیلی این سوال را ایجاد می کند که آیا آذربایجان مناسب ترین کشور برای این منظور است که می تواند سکوی پرشی برای اسرائیل باشد؟
ششایان ذکر است که چند روز پس از قتل هنیه، گزارشی در رسانه های اسرائیل منتشر شد مبنی بر اینکه ارتش اسرائیل به دلیل تهدیدات احتمالی ایران، حضور پرسنل نظامی خود در آذربایجان و گرجستان را ممنوع کرده است.
با مقایسه واقعیت ها می توان به این نکته اشاره کرد که همکاری اسرائیل و آذربایجان در کنار اهداف آشکار و پنهانی که دارد، شانس تحقق دارد.
منبع: رجیون مانیتور / ترجمه: احسان موحدیان