شنبه ۰۳ آذر ۱۴۰۳
تحولات در قفقاز جنوبی یکی از مهمترین چالش‌های جمهوری اسلامی ایران در حوزه سیاست خارجی بود. جمهوری آذربایجان با همکاری ترکیه سال‌هاست که طرح‌هایی را در این منطقه دنبال می‌کنند که به نظر می‌رسد در تضاد با منافع ملی ایران قرار دارد. هرچند که بعد از بازپس‌گیری مناطق مورد مناقشه بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان تنش در منطقه برای مدت کوتاهی کاهش یافت، اما به نظر نمی‌رسد الهام علی‌اف به راحتی از اهداف خود عقب‌نشینی کند. به اعتقاد برخی کارشناسان، مخصوصا بعد از پیروزی قاطع در انتخابات ریاست جمهوری این کشور، اکنون احتمالا علی‌اف با قدرت بیشتری تلاش خواهد کرد تا شرایط خود را به ارمنستان تحمیل کند.
از طرف دیگر، ترکیه به عنوان یکی از بازیگران موثر در قفقاز جنوبی همواره از مواضع باکو حمایت کرده و به اعتقاد برخی کارشناسان در واقع تحریک کننده سیاست‌های جاه‌طلبانه علی‌اف بوده است. بر اساس گزارش رسانه‌ها وزیر امور خارجه ترکیه در سفر هفته پیش خود به واشنگتن علاوه بر گفتگو در مورد مسائل دوجانبه، در ارتباط با تحولات این منطق نیز با همتای آمریکایی خود رایزنی کرد. «دکتر لاشا چانتوریدزه» -استاد روابط بین‌الملل دانشگاه نورویچ و کارشناس مسائل روسیه- در گفتگو با ایسکانیوز به بیان مهمترین محورهای سفر وزیر خارجه ترکیه و همچنین پیش‌بینی سیاست خارجی علی‌اف در دور جدید ریاست جمهوری وی پرداخت.
وی در خصوص روابط ترکیه و آمریکا و دلایل سفر اخیر وزیر امور خارجه ترکیه به واشنگتن گفت: سال انتخابات ریاست جمهوری در ایالات متحده است و کشورهایی مانند ترکیه که متحدان آمریکا هستند اما روابط چندان نزدیکی با هم ندارند، سعی می‌کنند آنچه احتمال وقوع دارد را بسنجند و ارزیابی کنند. این استاد آمریکایی با بیان اینکه برخی مسائل از جمله فروش جنگنده‌های آمریکایی به ترکیه به صورت علنی مطرح شد، تصریح کرد: به دلیل خرید سامانه‌های موشکی ضدهوایی روسیه توسط ترکیه، فروش جنگنده‌های آمریکایی به این کشور متوقف شده بود.
از نظر چانتوریدزه چنین مسائلی اغلب نه به امید حل آنها بلکه برای ارزیابی و دیدن اینکه شرایط تغییر کرده و یا در شرف تغییر است، مطرح می‌شود. وی افزود: من معتقدم که آقای هاکان فیدان -وزیر خارجه ترکیه- می‌توانست به بحران غزه بپردازد، اما این موضوع را قالب مسئله «صلح پایدار در خاورمیانه» مطرح کرد. اردوغان -رئیس‌جمهور ترکیه- انتقادات شدیدی به اسرائیل مطرح کرده و اخیرا رئیس‌جمهور بایدن نیز شروع به انتقاد از اقدام دولت اسرائیل در غزه کرده است.
استاد دانشگاه نورویچ با بیان اینکه موضوع دریای سیاه جالب ترین موضوع بود، خاطر نشان کرد: با طولانی شدن جنگ بین روسیه و اوکراین، حضور نیروی دریایی روسیه در دریای سیاه به دلیل از دست دادن تعداد قابل توجهی از کشتی‌های نیروی دریایی و تأسیسات پشتیبانی کاهش خواهد یافت. این توازن نیروها را در آنجا بر هم می‌زند و ترکیه به طور بالقوه به عنوان قدرت نظامی مسلط ظاهر می‌شود. دو کشور احتمالا در ماه‌ها و سال‌های آینده به بحث درباره این موضوع ادامه خواهند داد. وی افزود: سایر نقاط مورد علاقه هر دو طرف مانند قفقاز جنوبی و گروه‌های کرد نیز مورد بحث قرار گرفت.
چانتوریدزه در خصوص سیاست خارجی جمهوری آذربایجان در دوره جدید ریاست جمهوری علی‌اف گفت: نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آذربایجان مورد انتظار بود. علی اف یک انتخابات زودهنگام برای بهره‌برداری از پیروزی اخیر در قره‌باغ و تحکیم قدرت خود برگزار کرد. این استاد آمریکایی تصریح کرد: احزاب اصلی اپوزیسیون انتخابات را تحریم کرده بودند اما باید توجه داشت که علی‌اف اکنون در آذربایجان واقعا محبوب است. از نظر وی، به احتمال زیاد سیاست خارجی آذربایجان در نتیجه پیروزی او تغییر چشمگیری نخواهد داشت.
از نظر این استاد آمریکایی، باکو به تعادل بین روسیه، ایران، ترکیه و اسرائیل ادامه خواهد داد. وی افزود: احتمالا روابط باکو با روسیه و ایران بهبود خواهد یافت، که توسط کریدورهای حمل و نقل جدید که نخجوان را به بقیه آذربایجان و ایران را با روسیه پیوند می‌دهد، تسهیل خواهد شد.
انتهای پیام/900009