وضعیت سفر خانوارهای ایرانی در دهه 90 / چرا مردم سفر نمی‌روند؟

به گزارش صد آنلاین ، در آستانه تعطیلات نوروز 1402، مرکز آمار ایران گزارش وضعیت گردشگری ملی در سال 1400 را منتشر کرد. گزارشی که نشان از سقوط آمار سفرها در سال گذشته می‌دهد.

حال گردشگری ایران خوب نیست. از یک سو مردم توان اقتصادی سفر ندارند و از سوی دیگر زیرساخت گردشگری فراهم نیست. حالا هم خبر از پلمب برخی از کمپ‌ها و اماکن گردشگری برای رعایت نکردن حجاب به گوش می‌رسد. ضربه‌ای دیگر بر پیکره گردشگری ایران در روزهای رکود.

گزارش جدید مرکز آمار نشان می‌دهد در سال 1400 سفر رفتن چندان در اولویت ایرانیان نبود. یکی از دلایل این خانه‌نشینی را می‌توان شیوع ویروس کرونا در کشور دانست. ویروسی که جان هزاران نفر را گرفت و بسیاری از خانوارها را داغدار عزیزانشان کرد.

30 درصد از خانوارها سفر کرده‌اند

مقاومت در برابر واردات واکسن و واکسیناسیون مردم زخمی عمیق بر جان و مال مردم گذاشت. واکسیناسیون عمومی در ایران سال 1400 آغاز و به کندی صورت گرفت؛ تا جایی‌که برای واکسن هم مردم صف طولانی تشکیل می‌دادند. صف‌هایی که نتیجه واردات قطره‌چکانی بود.

کسب‌وکارهای زیادی با شیوع ویروس کرونا زمین خوردند. برخی قید بازار کار را زدند و خانه‌نشین شدند. برخی هم دست به عصا ادامه دادند. صنعت گردشگری و مشاغل زیرمجموعه آن یکی از متضرران بزرگ دوران کرونا در همه کشورهاست. البته برخی از کارشناسان حوزه گردشگری بر این باورند که نبود زیرساخت‌های گردشگری کار را برای ایران سخت‌تر کرد.

بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، از 26 میلیون و 301 هزار و 670 خانوار ایرانی در سال گذشته، هفت میلیون و 788 هزار و 221 خانوار سفر کرده‌اند؛ یعنی حدود 30 درصد از خانوارها.

سهم سفرهای تفریحی چقدر بود؟

نکته مهم در گزارش مرکز آمار سهم سفرهای تفریحی از میان سفرهای بومی سال 1400 است. بیش از 24 میلیون و 600 هزار سفر سال گذشته صورت گرفته، اما بیش از 114 میلیون مورد آن بدون اقامت شبانه بود.

از میان 10 میلیون سفر با اقامت شبانه هم فقط حدود یک میلیون و 600 هزار مورد آن تفریحی بود. سایر سفرها به قصد درمان، دیدار بستگان، زیارت و کاری انجام شده است.

سفرهای سال 1400 کمتر از بهار 98

بررسی آمارهای گردشگری ملی در دهه 90 نشان می‌دهد میزان سفر ایرانیان فقط در بهار هر سال حدود 2 برابر میزان سفر آنها در سال 1400 است. (آمارها مربوط به سفرهای بومی‌ست)

آنطور که داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد، در بهار سال 1390 از میان 20 میلیون و 384 هزار خانوار ایرانی، 11 میلیون و 801 هزار و 481 خانوار سفر کرده‌اند؛ یعنی حدود 58 درصد از خانوارهای ایرانی.

بهار سال 91 به تعداد سفر ایرانیان اضافه شد. از میان 21 میلیون و 561 هزار خانوار ایرانی در این دوره، 12 میلیون و 900 هزار و 772 خانوار سفر کرده‌اند. بهار سال 1392 نیز از میان 22 میلیون و 226 هزار خانوار ایرانی، حدود 53 درصد از آنها حداقل یک‌بار سفر کرده‌اند.

بررسی‌های تجارت‌نیوز نشان می‌دهد بهار سال‌های بعد نیز بیش از 50 درصد از خانوارهای ایرانی حداقل یک‌بار سفر کرده‌اند. میزان سفرها رفته رفته افزایش یافت تا جایی‌که بهار سال 1396، از میان 24 میلیون و 678 هزار و 334 خانوار ایرانی، 16 میلیون و 901 هزار و 86 خانوار سفر کرده‌اند؛ یعنی حدود 68 درصد خانوارهای کشور.

بهار سال 97 و سال 98 به ترتیب 69 و 66 درصد خانوارهای کشور حداقل یک‌بار سفر کرده‌اند. روند سفر ایرانیان نشان می‌دهد همزمان با افزایش تعداد خانوارها، سفرهم بیشتر شد. با شیوع ویروس کرونا این روند متوقف شد. به گفته کارشناسان سال 1400 یکی از بحرانی‌ترین سال‌ها برای گردشگری ایران بود.

مردم توانایی اقتصادی برای سفر ندارند

کرونا هنوز در ایران و کشورهای دیگر تمام نشده است. ویروس چینی هنوز با سویه‌های جدید دولت‌ها و مردم را غافلگیر می‌کند. البته از آن روزهای سیاه کرونایی عبور کرده‌ایم. بسیاری از مردم واکسینه شدند و دولت‌ها برای احیای گردشگری دست به کار شدند.

در ایران اما احیای گردشگری چندان کار راحتی نیست. تورم و افزایش هزینه‌ها سفر تفریحی را از لیست اولویت خانوارهای ایرانی خارج کرده است.

پیش از این حرمت‌الله رفیعی، رئیس انجمن دفاتر هواپیمایی به تجارت‌نیوز گفته بود، الگوی سفر مردم تغییر کرده است. برخی دیگر توان سفر خارج از کشور ندارند و گردشگری داخلی را انتخاب کرده‌اند. برخی دیگر هم ۱۰ تا ۲۰ نفره خانه می‌گیرند تا هزینه‌های سفر را کم کنند.

پیش‌تر نیز مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی با بررسی وضعیت سفرهای ایرانیان بین سال‌های 1387 تا 1398 از کاهش کیفیت گردشگری در ایران نوشت. بر اساس این گزارش کمیت گردشگری در این سال‌ها افزایش داشته اما همزمان از کیفیت آن کاسته شده است.

بنا بر این گزارش شکاف رفاهی موجب شده که خانوارهای بیشتری به فکر کاهش هزینه‌های سفر باشند، بنابرین اقامت در خانه اقوام را آشنایان را به اقامت در هتل‌ها و اجاره ملک ترجیح می‌دهند. همچنین افراد از وسایل حمل‌ونقل شخصی بیشتر از هواپیما و قطار استفاده می‌کند.

داده‌های مرکز آمار نیز نشان می‌دهد بیشتر سفرهای سال گذشته با وسایل نقلیه شخصی و وسایل نقلیه شخصی دیگران صورت گرفته است.

کارشناسان می‌گویند زیرساخت گردشگری در ایران معیوب است اماعلی‌اصغر شالبافیان، معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی علت رکود گردشگری را ایران‌هراسی می‌داند. در حالی‌که همین حالا بسیاری از علاقمندان به گردشگری در داخل و خارج از کشور شاهد پلمب کمپ گردشگری به علت رعایت نکردن حجاب هستند. موضوعی که می‌تواند تبلیغات منفی برای گردشگری در ایران را بیشتر کند و نیاز به پروژه ایران‌هراسی ندارد.