زنگ هشدار وضعیت بیمه تامین اجتماعی در استان های مرزی

استان‌های مرزی کشور از کمترین میزان پوشش بیمه تامین اجتماعی برخوردارند.

آخرین گزارش سازمان تامین اجتماعی از وضعیت نرخ پوشش بیمه تامین اجتماعی کشور نشان می‌دهد این نرخ در سال 1401 به سطح 54.8 درصد رسیده که نسبت به سال 1400 معادل 2.2 درصد افزایش و بهبود یافته است.

نرخ پوشش بیمه سازمان تامین اجتماعی در واقع نسبت جمعیت تحت پوشش بیمه به جمعیت کل کشور است، با این حساب می‌توان گفت تا پایان سال 1401 قریب به 55 درصد جمعیت کشور تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار گرفته‌اند.

سازمان تامین اجتماعی در حال حاضر به عنوان مهم‌ترین و محوری‌ترین سازمان فعال در حوزه بیمه اجتماعی و بازنشستگی کشور است که بیشترین تعداد بیمه‌شدگان، بازنشستگان و مستمری‌بگیران را در کشور تحت پوشش حمایت‌های متنوع قرار داده است.

 سازمان تامین‌اجتماعی، به‌موجب اساسنامه و قوانین حاکم بر فعالیت آن، یک سازمان بیمه‌گر اجتماعی است که ماموریت اصلی آن پوشش کارگران مزد و حقوق‌بگیر (به‌صورت اجباری) و سایر صاحبان حرف و مشاغل آزاد (به‌صورت اختیاری) است. این سازمان، یک نهاد عمومیی غیردولتی است که بخش عمده منابع مالی آن از محل اخذ حق‌بیمه‌ها (با مشارکت بیمه‌شده و کارفرما) تامین می‌شود و متکی به منابع دولتی نیست.

به‌طور کلی تعهدات سازمان تامین اجتماعی، به دو بخش کوتاه‌مدت و بلند‌مدت تقسیم می‌شود. تعهدات کوتاه‌مدت شامل حمایت‌های درمانی در موارد بیماری، بارداری و حوادث، پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری، پرداخت مقرری بیمه بیکاری  و ...، پرداخت کمک هزینه ازدواج و پرداخت هزینه کفن و دفن به بازماندگان بیمه‌شده متوفی است.

در کنار حمایت‌های کوتاه‌مدت بیمه‌ای و درمانی که هر بیمه‌شده و افراد تحت تکفل وی از اولین روز بیمه‌شدن و درصورت تحقق شرایط مقرر در قوانین و مقررات، استحقاق بهره‌مندی از آنها را خواهند داشت، تعهدات بلندمدت نیز عمدتا مشتمل بر پرداخت مستمری بازنشستگی، پرداخت مستمری ازکارافتادگی کلی، پرداخت مستمری ازکارافتادگی جزیی، پرداخت مستمری بازماندگان و ... است.

استان‌های مرزی، کم نصیب از پوشش بیمه تامین اجتماعی

بررسی وضعیت نرخ پوشش بیمه تامین اجتماعی در استان‌های کشور نشان می‌دهد این نرخ عمدتا در استان‌های مرکزی کشور در وضعیت مطلوبی قرار دارد و در استان‌های مرزی در سطح پایین و نامساعدی قرار دارد.

بر اساس این گزارش تا پایان سال گذشته نرخ پوشش بیمه تامین اجتماعی در 11 استان کشور بالاتر از نرخ کلی کشور و در 20 استان دیگر کمتر از آن است.

آمارها حاکی از آن است نرخ پوشش بیمه تامین اجتماعی تا پایان سال گذشته در استان یزد در بالاترین سطح قرار دارد، به طوری که 85 درصد از جمعیت استان یزد تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار دارند.

در همین راستا استان‌های بوشهر، مرکزی و تهران نیز با نرخ پوشش بیمه تامین اجتماعی بیش از 70 درصد در رتبه‌های بعدی و در مقایسه با دیگر استان‌ها در وضعیت مطلوب‌تری قرار دارند.

از سوی دیگر کمترین میزان نرخ پوشش بیمه تامین اجتماعی طی دوره مورد اشاره مربوط به استان سیستان وبلوچستان بوده که برابر با 27 درصد است، به بیان دیگر تنها 27 درصد از جمعیت این استان تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار دارند.

از دیگر استان‌هایی که پس از سیستان و بلوچستان کمترین میزان نرخ پوشش بیمه تامین اجتماعی را دارند و استان‌های مرزی کشور محسوب می‌شوند، استان‌های آذربایجان غربی با نرخ 37 درصدی، استان خراسان شمالی و کرمانشاه با نرخ 39 درصدی و استان کردستان با نرخ 40 درصدی است.

به اعتقاد برخی کارشناسان به علت وضعیت نامساعد اشتغال در این استان‌ها و قدرت خرید پایین، بسیاری از کارفرماها از بیمه کردن کارگران خود سربازمی‌زند و از سوی دیگر نرخ بالای بیکاری در استان‌ها موجب شده بسیاری از ساکنان این استان‌ها نتوانند تحت بیمه تامین اجتماعی قرار بگیرند.