نوعی پارچه جدید برای لباس فضایی ابداع شد

این فناوری جدید، «منسوجات محافظ الکترواستاتیک فلز مایع» (LiqMEST) نام دارد و هدف آن غلبه کردن بر مشکلات ناشی از غبار است که فضانوردان ماموریت «آپولو» (Apollo) ناسا در دهه های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ با آن دست و پنجه نرم کردند. در آن مأموریت، گرد و غبار به سرعت سطوحی مانند سپرهای گرد و غبار فرودگر را دچار خوردگی کرد، لباس فضایی فضانوردان را به هم چسباند و به طور کلی به همه چیز چسبید و سفر سه روزه را به یک چالش تبدیل کرد.

سازمان ناسا قصد دارد با برنامه «آرتمیس» (Artemis) خود، فضانوردان را بار دیگر در سال ۲۰۲۵ یا ۲۰۲۶ روی سطح ماه فرود بیاورد. این جدول زمانی نه تنها به پیشرفت پرواز خدمه ماموریت« آرتمیس ۲» به دور ماه کمک می کند که برای سال ۲۰۲۴ برنامه ریزی شده است، بلکه به توسعه کاوشگر و لباس فضایی مأموریت«آرتمیس ۳» نیز کمک خواهد کرد. آرتمیس ۳، مرحله ای از برنامه است که خدمه را روی سطح ماه فرود خواهد آورد.

انتظار میرود که فناوری پارچه ای جدید علاوه بر دور نگه داشتن گرد و غبار لباس های فضایی، انعطاف پذیری لازم را نیز برای فضانوردان در شرایط ناملایم فراهم کند ولی به گفته سازندگان، مهم ترین مزیت این ماده، ویژگی دافعه آن است.

«عارف رحمان» (Arif Rahman) دانشیار مهندسی دانشگاه هاوایی پسیفیک و سرپرست این پروژه گفت: وقتی پارچه فعال می شود، یک میدان الکتریکی را به وجود می آورد که غبار ماه را دفع می کند و جلوی چسبیدن غبار را می گیرد. این راهبرد را می توان هم برای لباس های فضایی و هم برای پوشش های پارچه ای تجهیزات در طول ماموریت های ماه بکار برد.

رحمان تصمیم دارد با استفاده از بودجه ای که از پروژه« MURAP» ناسا دریافت کرده است ، یک نمونه اولیه بسازد. کمک هزینه ۵۰ هزار دلاری از طریق اطلاعیه سالیانه مشارکت MUREP دریافت شد که مؤسسات را با مدیران مأموریت ناسا مرتبط می سازد و همکاري پژوهشی را ترویج می دهد.

اگر همه چیز طبق برنامه پیش برود، رحمان قصد دارد یک پیشنهاد کمک مالی جدید را به ناسا ارائه کند که هدف نهایی آن استفاده کردن از فضا است. ناسا مجموعه ای از سطوح آمادگی فناوری را دارد که براساس آن، محصولات جدید باید پیش از دریافت گواهینامه برای رفتن به فضا، فرآیندی را پشت سر بگذارند که معمولا حداقل سالها زمان می برد.

ناسا برای چندین دهه در حال مطالعه کردن مشکل غبار ماه بوده است؛ از جمله به واسطه «ابتکار نوآوری سطح ماه» (LSII) که در سال ۲۰۱۹ آغاز شد. مقامات آژانس می گویند کاهش گرد و غبار ، یکی از شش چالش اصلی است که باید برای ساخت زیستگاه های پایدار فضانوردان روی ماه مورد توجه قرار بگیرد.

فناوری الکترواستاتیک دانشگاه هاوایی پسیفیک، تنها نمونه ای نیست که آزمایش می شود. ناسا نیز یک نوع پارچه را در قسمت بیرونی «ایستگاه فضایی بین المللی» در پروژه «آزمایش مواد ایستگاه فضایی بین المللی» (MISSE) آزمایش کرده است. این آزمایش ها مواد را در شرایط سخت مداری ماه ها در یک زمان، در خلاء و در معرض تابش زیاد نور خورشید بررسی می کنند.

گروهی از پژوهشگران «مرکز فضایی کندی» (KSC) ناسا، یک سپر الکترودینامیک گرد و غبار را در ماموریت «MISSE- ۱۱» به ایستگاه فضایی بین المللی پرتاب کردند. این نخستین آزمایش در این مجموعه بود که فناوری دفع گرد و غبار را در فضا بررسی کرد و نویدبخش بود. آزمایش های زمینی پیش از پرواز نشان داد که الکترودهای نصب شده روی شیشه می توانند بیش از ۹۸ درصد از گرد و غبار را در شرایط خلاء حذف کنند.

به نظر میرسد تجزیه و تحلیل روی سپر مرکز فضایی کندی در حال انجام شدن است. نتایج MISSE- ۱۱ در وب سایت ایستگاه فضایی بین المللی ناسا در دسترس نیست. ماموریت بعدی به نام «MISSE- ۱۵» در سال ۲۰۲۱ پرتاب شد و نتایج آن هنوز ارسال نشده اند.