جمعه ۰۲ آذر ۱۴۰۳
در آستانه یک سالگی عملیات ویژه روسیه در اوکراین، رقابت طرفین در هر دو بخش نرم و سخت تعمیق شده و غرب به شکلی تمام عیار برای کرملین با هدف پیش گیری از تهاجم بزرگ احتمالی ارتش روسیه خط و نشان می کشد. در همین راستا جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا روز دوشنبه اول اسفند 1401 در سفری غیرمنتظره به کی‌یف پایتخت اوکراین رفت و این پیام را به رهبران غربی داد که تهدیدات حملات موشکی روسیه نیازمند افزایش قابل‌توجه ارسال محموله‌های تسلیحاتی آمریکا و اروپاست. و همزمان به مردم اوکراین پیام دلگرم کننده آمریکا با شما و جهان با شماست را منتقل کرد.
رئیس‌جمهوری آمریکا همچنین با این بیان که زمانی که اولین بار ولودیمیر زلنسکی، از انفجارها در کی‌یف خبر داد، خیلی خوب را به خاطر می‌آورد؛ هشداری جدی و با صراحت به مسکو داد و افزود که کاملاً اطمینان دارد که اوکراین روسیه را در بزرگترین جنگ زمینی اروپا در سه ربع قرن گذشته شکست خواهد داد. در واقع می توان این طور برداشت کرد که سفر جو بایدن تاکیدی موثر بر حمایت «تزلزل ناپذیر کشورش از اوکراین، اعلام کمک‌های نظامی جدید و دور جدید تحریم‌ها علیه روسیه است و علی‌رغم مخالفت برخی از سیاستمداران جمهوری خواه با ارائه کمک های بیشتر که به‌نوعی بخشی از دموکراسی امریکایی است حمایت گسترده و دو حزبی در واشنگتن از آرمان اوکراین وجود دارد. مجموعه این اظهارات در بیانیه بایدن نیز بدین مضمون "در حالی که جهان برای بزرگداشت یک سالگی تهاجم وحشیانه روسیه به اوکراین آماده می‌شود، من امروز در کیف هستم تا با رئیس‌جمهور زلنسکی ملاقات کنم و بر تعهد تزلزل ناپذیر خود به دموکراسی، حاکمیت و تمامیت ارضی اوکراین تأکید کنم و زمانی که پوتین تقریباً یک سال پیش حمله خود را آغاز کرد، فکر می‌کرد که اوکراین ضعیف است و غرب تقسیم شده است. او فکر می کرد که می تواند از ما پیشی بگیرد. اما او کاملاً در اشتباه بود" تکرار شده است و جالب تر این که در بیانیه بر تداوم حمایت تمام عیار همانند یک سال گذشته در قالب ائتلافی از کشورها از اقیانوس اطلس تا اقیانوس آرام برای کمک به دفاع از اوکراین با حمایت نظامی، اقتصادی و بشردوستانه بی‌سابقه ایجاد کرده تاکید شده است.
ولودیمیر زلنسکی نیز مذاکرات با جو بایدن را ثمربخش و بسیار حیاتی ارزیابی و گفته است امیدواریم سال 2023 به سال پیروزی تبدیل شود و هر اقدامی لازم برای اطمینان از اینکه جهان دموکراتیک "در این نبرد تاریخی پیروز شود؛ انجام خواهد داد. و اگر چه اوکراین با دوران بسیار دشواری روبه روست، اما با کمک ایالات متحده و بقیه جهان "دستاوردهای تاریخی" خواهد داشت. وی همچنین پیش از تشکر از حمایت آمریکا برای اطمینان از تحقق این امر افزود که بازسازی و بازیابی عدالت نیز مهم است... و متجاوز باید مسئولیت تجاوز را بپذیرد و خسارت را جبران کند. موضوع مهم دیگر این که جو بایدن در کی یف اعلام کرد که ایالات متحده 500 میلیون دلار کمک نظامی اضافی شامل تجهیزات نظامی از جمله مهمات توپخانه، موشک و گلوله ارائه خواهد کرد. و بزودی دولتش تحریم‌های بیشتری را علیه نخبگان و شرکت‌هایی که به دنبال دور زدن تحریم‌ها یا حمایت از ماشین جنگی روسیه هستند، اعلام خواهد کرد.
در شرایطی که برخی مطلعین بر این باورند که روسیه با بسیج چند صد هزار نیرو و تدارک تجهیزات خود را برای حمله ای مهم در محدوده سالگرد عملیت ویژه آماده کرده است؛ بر کسی پوشیده نیست که این سفر از دیدگاه اروپایی ها بویژه کشورهای محور شرقی و جنوبی قاره سبز بسیار مهم ارزیابی شده و به نوعی پاسخ به سفر زلنسکی در ماه دسامبر گذشته به واشنگتن به عنوان اولین سفر او به خارج از اوکراین از زمان آغاز جنگ است. البته رئیس کاخ سفید با اوکراین آشنایی کامل داشته و به عنوان معاون رئیس جمهوری شش بار به اوکراین سفر کرده است. آخرین سفر او به کیف در ژانویه 2017 بود. البته از دیگر اهداف این سفر رئیس‌جمهوری تمرکز بر گفت وگوی عمیق با رئیس‌جمهور زلنسکی و تا حدی روی نحوه پیگیری وقایع سال 2023 برای رسیدن به یک درک مشترک برای شناسایی اهدافی که باید انجام شود، بوده است. البته مسکو بارها از زبان مقامات مختلف از جمله پرزیدنت پوتین، مدودوف و لاوروف بارها به غرب بویژه واشنگتن نسبت به آثار مخرب تداوم حمایت از اوکراین و حتی مجازات سخت دشمنان روسیه هشدار داده است که برخی تحلیلگران این گونه تهدیدها را پیش زمینه استفاده از تسلیحات نامتعرف در شرایط خاص از سوی روسیه ارزیابی کرده اند.
به هر حال در یک سالگی آوردگاه چند وجهی اوکراین این جمع بندی وجود دارد که از سویی طرفین نوعی جنگ فرسایشی در جغرافیای محدود را پذیرفته و آمریکا به عنوان بازیگر تعیین کننده همچنان بر تخریب و تضعیف ظرفیت های روسیه تاکید دارد اگر چه این تخریب موجب نابودی کامل اوکراین شود. و از سوی دیگر هیچ دستاورد ملموسی حداقل برای مسکو و تا حدودی کیف وجود نداشته در عین حال که میزان تلفات انسانی و نابودی تجهیزات دو طرف بسیار چشمگیر بوده است؛ امری که ذات طبیعی هر جنگی را تایید مجدد می کند و در این شرایط ضرورت دارد تداوم اتخاذ مواضع کشورهای بیرونی از جمله جمهوری اسلامی ایران کاملا سنجیده؛ با رویکرد تامین منافع ملی و گرفتار نشدن در باتلاق نامحدود خسارات و ضایعات دوران جنگ و پسا جنگ باشد.