خاورشناس روس: آذربایجان حتی فکر جنگیدن با ایران را هم نکند

 یوری لیامین کارشناس نظامی روس در گفت وگو با سایت رگنیوم روسیه تحلیل خود را از آخرین شرایط نظامی جنوب قفقاز ارائه کرد.

به گزارش دیپلماسی ایرانی، وی گفت: کریدور سیونیک برای دسترسی به دریای سیاه و مقابله با تحریم ها و تنوع بخشی به مسیرهای حمل و نقل برای ایران مهم است. اگر خطر تصرف سیونیک ارمنستان توسط باکو وجود داشته باشد ایران ممکن است به استقرار پیشگیرانه نیرو متوسل شود.

او ادامه داد: تهران با اتحاد ترکیه و باکو در مرزهای شمالی خود که امنیت ایران را به طور مستقیم تهدید می کند، مخالف است. باکو قادر نیست علیه ایران عملیات نظامی مستقیم انجام دهد، ولی برای ورود نیروهای ایرانی به خاک ارمنستان مشکلات متعددی وجود دارد.

وی تصریح کرد: به احتمال زیاد یک بار ورود نیروهای ایرانی برای توقف خصومت های احتمالی در آن منطقه کافی است. زیرا بعید است باکو بخواهد بر سر این موضوع با ایران درگیری آشکار داشته باشد. اما اینکه رهبران ارمنستان از ایران درخواست ورود نیروهای ایرانی را می کنند یا خیر، هنوز یک سوال بزرگ است. 

لیامین اظهار داشت: پاشینیان بسیار فعالانه در تلاش است تا میانجیگران غربی را جذب کند و بعید است آنها مداخله ایران را بپذیرند. بنابراین رهبران ارمنستان باید انتخاب کنند: کمک ایران در اینجا و اکنون یا تضمین شفاهی غرب.

این خاورشناس استدلال کرد که در اصل، ایران همچنین می تواند بدون مداخله مستقیم و درگیری «روی زمین» با استفاده از زرادخانه موشکی و هوایی خود عمل کند.

لیامین معتقد است: بسیار تردید دارم که باکو به خاطر سیونیک وارد درگیری نظامی آشکار با ایران شود.

این کارشناس توضیح داد که اولاً، در نهایت، این سرزمین (سیونیک) بخشی از ارمنستان است که در سطح بین المللی به رسمیت شناخته شده است، که همین مساله آذربایجان را مجبور می کند با دقت بیشتری عمل کند. ثانیاً، باکو باید مراقب باشد که وضعیت فعلی به یک درگیری گسترده با ایران تبدیل نشود، زیرا زیرساخت های نفت و گاز آذربایجان در برابر حملات ایران بسیار آسیب پذیر است.

این کارشناس می‌افزاید: «آذربایجان البته می‌تواند به کمک موشک‌ها و پهپادهای موجود نیز اقداماتی انجام دهد، اما توان حمله ایران به‌طور غیرقابل مقایسه ای بیشتر است.»

این کارشناس معتقد است باکو تنها به یک شرط می تواند در مورد عملیات نظامی تمام عیار در سیونیک به تصمیم گیری برسد. این شرط سرعت است. اگر در مدت کوتاهی منطقه سیونیک به اشغال نظامیان باکو درآید، ایران با یک رویداد از قبل محقق شده مواجه خواهد شد و شاید دیگر واکنش تندی از سوی تهران وجود نداشته باشد. این امکان وجود دارد که آنکارا و باکو دقیقاً برای این سناریو – یک حمله رعدآسا – آماده شوند و لیامین آن را رد نمی کند.

از سوی دیگر، لیامین خاطرنشان می کند، این احتمال وجود دارد که انتقال یگان های انفرادی به مرز ارمنستان توسط ارتش باکو صرفا یک نمایش قدرت باشد.

این کارشناس یادآور شد که آذربایجان پس از جنگ ۲۰۲۰ بیش از یک بار به فشار قهرآمیز بر ارمنستان متوسل شد تا ایروان را به دادن امتیازاتی از جمله امتیازات ارضی متقاعد کند.

این خاورشناس خاطرنشان کرد : آذربایجان برتری نظامی قابل توجهی نسبت به ارمنستان دارد و از این رو می تواند گزینه های مختلفی را انتخاب کند. یعنی ممکن است اقدام باکو در قالب رزمایش، یک عملیات نظامی محدود در یک منطقه خاص انجام شود و غیره. به‌طور بالقوه، باکو ممکن است تلاش کند تا یک عملیات کوتاه در مقیاس بزرگ‌تر انجام دهد و محدودیت‌های واکنش احتمالی روسیه و ایران را بسنجد تا خود را برای مداخله بزرگتر آینده آماده کند. 

از نظر لیامین قدرت های بزرگ منطقه – ترکیه و ایران – هنوز آمادگی خود را برای جنگ علنی نشان نداده اند. در ۱۲ شهریور، مذاکراتی میان حسین امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران و هاکان فیدان، همتای ترکیه ای وی انجام شد. هر دو طرف تعهد خود را به صلح اعلام کردند، اما ایران بار دیگر به صراحت اعلام کرد که اجازه تصرف کریدور سیونیک را نخواهد داد. عبداللهیان گفت: ما از مذاکرات ایروان و باکو استقبال می کنیم و هیچ گونه تغییر ژئوپلیتیکی در منطقه و مسدود کردن مسیر ترانزیتی موجود در منطقه را نمی پذیریم.

لیامین معتقد است که در سال های آینده، وقوع درگیری مسلحانه مستقیم بین ترکیه و ایران بعید است. اما در عین حال، هر دو کشور می توانند به متحدان خود کمک نظامی کنند، بنابراین تهدید آغاز جنگ نیابتی همچنان وجود دارد. از نظر او ایران و ترکیه علاقه‌ای به درگیری مستقیم با یکدیگر ندارند، زیرا هر دو طرف از قبل در منطقه مشکلات کافی دارند. علاوه بر این، آنها نمی خواهند روابط اقتصادی نسبتا نزدیک خود را قطع کنند. اما عوامل مختلف زیادی وجود دارد که می تواند در این مدت تغییر کند.

لیامین تاکید می‌کند که باکو ممکن است در کوتاه‌مدت امکان انجام یک عملیات نظامی محلی را با قصد اشغال بخشی از قلمرو ناشناخته قره باغ کوهستانی یا مناطق مورد مناقشه در مرز با ارمنستان را در نظر بگیرد. اگر ارمنستان، روسیه و ایران نتوانند بر اوضاع تأثیر بگذارند، ممکن است در آینده یک جنگ بزرگتر برنامه ریزی شود که بازیگران اصلی منطقه برای حفظ منافع خود مجبور به مداخله در آن خواهند بود.