دوشنبه ۰۵ آذر ۱۴۰۳
روز گذشته اخبار مربوط به رابطه تهران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پی ادعای کشف اورانیوم غنی‌شده با خلوص ۸۴ درصد در ایران با روایت‌های مختلف و خط‌ونشان‌های رسانه‌ای همراه شد. در‌حالی‌که دوشنبه‌شب خبر گفت‌وگوی تلفنی حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان، با جوزپ بورل مبنی بر تلاش برای احیای برجام و رفع تحریم‌ها منتشر شد، ادعای غنی‌سازی 84درصدی موجی جدید از واکنش‌های تقابلی را علیه ایران شکل داد.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پی ادعای مطرح‌شده در شبکه بلومبرگ درباره سطح غنی‌سازی اورانیوم در ایران، اعلام کرد در حال گفت‌وگو با تهران در زمینه فعالیت‌های راستی‌آزمایی اخیر آژانس در ایران است؛ خبری که به جهش دوباره قیمت‌ها در ایران کمک کرد و دلار از مرز 50 هزار تومان رد شد و سکه سقف 29 میلیون تومان را زد.
اما ماجرا چه بود؟ دیروز بلومبرگ در گزارشی مدعی شد بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران هفته گذشته اورانیوم ۸۴ درصد غنی‌شده را شناسایی کرده‌اند. این خبرگزاری آمریکایی در ادامه نوشت آژانس در تلاش است توضیح دهد که چگونه اورانیوم غنی‌شده ایران به خلوص ۸۴ درصد رسیده است. در ادامه رویترز در صفحه توییترش مدعی شد: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از گزارش‌های اخیر در رسانه‌ها درباره سطح غنی‌سازی اورانیوم در ایران باخبر است. اما دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل در واکنش به این اخبار در توییتر خود نوشت: آژانس در حال گفت‌وگو با ایران درباره نتایج فعالیت‌های راستی‌آزمایی اخیر در ایران است و اطلاعات مقتضی را به شورای حکام ارائه خواهد داد.
البته رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اوایل بهمن جاری در اظهاراتی اعلام کرده بود ایران تا این لحظه هیچ‌گونه سلاح هسته‌ای نساخته است. او گفته بود: از اورانیوم غنی‌سازی‌شده با خلوص ۹۰ درصد می‌توان برای ساخت سلاح استفاده کرد. ایران ۷۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌سازی‌شده با خلوص ۶۰ درصد و صد کیلوگرم اورانیوم غنی‌سازی‌شده با خلوص ۲۰ درصد در اختیار دارد.
در تلاشیم اطلاعات بیشتری کسب کنیم
در‌این‌بین آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا که به ترکیه سفر کرده است، دیروز در یک نشست خبری مشترک با مولود چاووش‌اوغلو همتای ترکیه‌ای‌اش، در پاسخ به سؤالی درباره اینکه آیا آمریکا ادعای مطرح‌شده در شبکه بلومبرگ درباره سطح غنی‌سازی اورانیوم در ایران را تأیید می‌کند و در این صورت، اقدامات آمریکا در واکنش به آن چه خواهد بود؟ گفت: بله، من این گزارش را دیده‌ام. با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و شرکای خود در تروئیکای اروپا [آلمان، فرانسه و انگلیس] تماس نزدیک داریم. بلینکن ادامه داد: در تلاشیم اطلاعات بیشتری کسب کنیم؛ آن موقع، چیز بیشتری برای گفتن خواهم داشت؛ اما مسلما این یک موضوع بسیار جدی است.
وجود ذرات با غنای بالا در هریک از روندهای غنی‌سازی امری طبیعی است
به دنبال مطرح‌شدن این ادعای بلومبرگ، بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران، بیان کرد: وجود ذرات با غنای بالا در هریک از روندهای غنی‌سازی امری طبیعی است. به‌عنوان مثال در روند غنی‌سازی اورانیوم تا غنای ۲۰ درصد اورانیوم ۴۷ درصد هم دیده می‌شود و در روند تولید اورانیوم ۶۰ درصد، اورانیوم با غنای بالاتر هم دیده می‌شود. او با بیان اینکه این یک موضوع عادی است و ایران نیازی به پنهان‌کاری چنین موضوعی ندارد، گفت: حتی آژانس هم چنین موردی را گزارش نداده است. سخنگوی سازمان انرژی اتمی خاطرنشان کرد: ایران تاکنون به غنی‌سازی بالای ۶۰ درصد مبادرت نکرده است. کمالوندی انتشار چنین اخباری را با اهداف سیاسی و سیاه‌نمایی دانست و گفت: آنچه آژانس با ایران مطرح کرده، درباره وجود ذره (particale) از اورانیوم با غنای بالای ۶۰ درصد در محل برداشت محصول از طریق نمونه‌برداری‌های مرسوم و عادی است. او تأکید کرد: آنچه در روند غنی‌سازی حائز اهمیت است، محصول و تولید نهایی است که ایران تاکنون برای بالاتر از ۶۰ درصد اقدام نکرده است.
توافق برای رفع تحریم‌ها، همکاری ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
همه اینها در حالی رخ داد که دوشنبه‌شب طبق اخبار رسمی وزیر امور خارجه کشورمان درگفت‌وگویی تلفنی درباره سیاست تکراری و منسوخ اعمال تحریم گفت: رفتار ماه‌های اخیر اتحادیه اروپا، ادامه سیاست ناکارآمد ترامپ رئیس‌جمهور سابق آمریکاست که بیش‌ازپیش تداوم استانداردهای دوگانه و غیرواقع‌بینانه توأم با استفاده ابزاری از مفاهیم حقوق‌بشری را اثبات می‌کند. وزیر امور خارجه کشورمان درباره تعاملات میان جمهوری اسلامی ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر سر موضوعات پادمانی اظهار کرد: در حال برنامه‌ریزی برای سفر آژانس به تهران هستیم و ابتکارات مشترکی را در دستور کار داریم. امیرعبداللهیان افزود: اگر آژانس با نگاه فنی و غیرسیاسی عمل کند، امکان دستیابی به چارچوبی برای حل‌وفصل موضوع وجود دارد.
البته خود امیرعبداللهیان نیز در پیامی توییتری درباره محورهای این گفت‌وگو نوشت: «امشب در گفت‌وگوی تلفنی با جوزپ بورل درخصوص روابط ایران و اتحادیه اروپا، توافق برای رفع تحریم‌ها، همکاری ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و تحولات اوکراین بحث و تبادل نظر کردیم. تأکید شد که جمهوری اسلامی ایران نظامی متکی بر مردم است و ۲۲ بهمن بار دیگر آن را اثبات کرد».
ایران باید فورا با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کند
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در صفحه توییترش درباره گفت‌وگو با حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، نوشت: «با حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، گفت‌وگو کردم. دوباره موضع اتحادیه اروپا را در قبال رفتار ایران مورد تأکید قرار دادم؛ نقض حقوق بشر را متوقف کند، دست از حمایت از جنگ متجاوزانه روسیه بکشد و بازداشت شهروندان اتحادیه اروپا را متوقف کند». بورل در ادامه نوشت: «ایران باید فورا با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کند». مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا همچنین دیروز مدعی شد این اتحادیه بسته تحریمی جدیدی علیه ایران آماده کرده است.
زبان تهدید جواب نمی‌دهد
البته اظهارات تهدیدآمیز و تند «جوزپ بورل»، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، درباره تماس تلفنی‌اش با «حسین امیرعبداللهیان»، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران، با واکنش دیپلمات روس همراه شد. اولیانوف در صفحه توییتر خود ضمن به‌اشتراک‌گذاشتن اظهارات بورل، با کنایه نوشت: «[این اظهارات] شبیه یک ضرب‌الاجل به نظر می‌رسد. چیزی که این روزها به آن دیپلماسی اتحادیه اروپا می‌گویند!». او در ادامه توضیح داد: «بروکسل هنوز نمی‌فهمد که چنین لحنی (زبان تهدید و زور) با مسئولان ایرانی جواب نمی‌دهد و فایده‌ای ندارد».
در همین راستا، مرتضی محمودوند در تذکری شفاهی در جریان جلسه علنی دیروز مجلس بیان کرد: امروز آژانس بین‌المللی انرژی اتمی یک ایراد و بهانه جدید به جمهوری اسلامی درخصوص غنی‌سازی گرفته و درصدد است تا به بهانه درصد غنی‌سازی، پرونده دیگری را علیه ایران تشکیل دهد که منجر به تنگنای اقتصادی و معیشتی برای مردم شود. او در ادامه اظهار کرد: کسانی پیشنهاد دادند که آژانس مجددا وارد کشور شده و تحقیقات خود را ادامه دهد. باید ببینند که این تحقیقات منجر به سنگ‌اندازی برای ضربه به ملت شده است.
هیچ شانسی برای بازگشت به میز مذاکره وجود ندارد
هرچند در‌این‌بین، به گزارش ایسنا، سفیر آمریکا در قدس اشغالی درباره روند احیای توافق هسته‌ای (برجام) از طریق مذاکرات وین با اشاره به اینکه «توافق هسته‌ای در‌حال‌حاضر دچار وقفه شده است»، ادعای واشنگتن مبنی بر حمایت نظامی ایران از روسیه در جنگ اوکراین را تکرار کرده و گفت که «آمریکا در‌حالی‌که ایران به روسیه برای جنگش در اوکراین پهپاد می‌دهد، وارد مذاکرات غیرمستقیم با تهران نخواهد شد».
او در کنفرانسی در قدس اشغالی مدعی شد: ایرانی‌ها در حال عرضه پهپادها به روسیه‌ای هستند که اوکراینی‌های بی‌گناه را می‌کشد. امروز هیچ شانسی برای بازگشت به میز مذاکره وجود ندارد. نایدز ادامه داد: اولا، به گفته رئیس‌جمهور بایدن، نظاره‌گر دستیابی ایران به یک سلاح اتمی نخواهیم بود. ثانیا همه گزینه‌ها روی میز است. ثالثا اسرائیل می‌تواند و باید هر کاری لازم باشد برای مواجهه با این موضوع انجام دهد و ما از آن حمایت می‌کنیم. این دیپلمات آمریکایی با وجود اینکه مقامات ایران بارها تأکید کرده‌اند تولید و به‌کارگیری تسلیحات اتمی جایی در دکترین دفاعی کشور ندارد، گفت: تهدید ایران هسته‌ای فقط برای اسرائیل نیست، تهدیدی برای خاورمیانه و آمریکا نیز محسوب می‌شود. ما روی این متمرکزیم.
نایدز بیان کرد: همکاری میان اسرائیل و آمریکا در قبال ایران به روال همیشگی، همه‌روزه است. نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، به‌عنوان دشمن سرسخت احیای برجام هم با وجود آنکه مقامات ایران تأکید کرده‌اند تولید و به‌کارگیری تسلیحات اتمی جایی در دکترین دفاعی کشور ندارد، در یک سخنرانی با تکرار ادعای واهی درباره وجود اهداف نظامی در برنامه هسته‌ای ایران گفت: محقق‌شدن اهداف ایران در زمینه دستیابی به تسلیحات اتمی، آینده اسرائیل را به خطر خواهد انداخت. به گزارش ایسنا، نتانیاهو با طرح این ادعا که «تفاهم فزاینده‌ای میان رهبران جهان و میان آمریکا و اسرائیل درباره خطرات ایران وجود دارد» افزود: اسرائیل هر کاری لازم باشد برای جلوگیری از دستیابی ایران به تسلیحات هسته‌ای خواهد کرد. نتانیاهو همچنین درباره توافق ابراهیم و عادی‌سازی روابط برخی کشورهای عربی منطقه با رژیم اسرائیل مدعی شد که این توافق نه‌تنها سدی دفاعی در قبال ایران است، بلکه ثابت می‌کند اسرائیل بدون توافقی نهایی با حاکمیت فلسطین هم می‌تواند صلح برقرار کند.
با توجه به روند متوقف‌شده در مذاکرات رفع تحریم‌ها، نمی‌توان دورنمای واضحی برای احیای برجام متصور بود. هرچند این روزها ایران سخت در تلاش است از ظرفیت دیپلماسی برای رفع موانع کمک گیرد، اما شرایط این روزها با شش ماه قبل که کشورهای اروپایی به دنبال احیای برجام بودند و تندروها از همه توان برای مخالفت در به نتیجه رسیدن مذاکرات به امید زمستان سخت استفاده کردند، بسیار متفاوت است و نمی‌توان خوشبینانه درباره بازشدن گره پرونده هسته‌ای ایران اظهارنظر کرد. فعلا در فضای ملتهب رسانه‌ای شاهد برداشت‌های مختلف از سخنان و توییت‌های اعضای غایب دور میز برجام هستیم و روایت‌های مختلف و گاهی ضد‌ونقیض با اهداف گوناگون در حال انتشار است. هفته‌هاست نبردی سخت در روایت اخبار و اطلاعات حول محور پرونده هسته‌ای ایران در جریان است.
منبع /شرق