جمعه ۰۲ آذر ۱۴۰۳
تخلفات در بازار گوشت قرمز هر روز به صورت تصاعدی افزایش پیدا می‌کند. پس از آنکه گوشت قرمز از سبد غذایی بیشتر خانواده‌های ایرانی حذف و یا به حداقل رسید دولت ارز یارانه‌ای آن را حذف کرد، اما به‌رغم آزاد‌سازی قیمت تقلب و قاچاق همچنان در این بازار به‌وفور مشاهده می‌شود.
با کاهش ارزش پول کشور، ارزش افزوده فروش دام زنده به کشور‌های عربی حوزه خلیج فارس چندین برابر قیمت داخلی بود، آنقدر که بازار قاچاق آن به مانند قاچاق سوخت شد.
افشین صدر دادرس، رئیس اتحادیه دام سبک کشور، از روش‌های تقلب در بازار گفت؛ به این ترتیب که گوشت دام ماده و بز را به عنوان گوشت نر پرواری به مشتری می‌دهند. در حالی که قیمت آن‌ها نصف گوشت نر است. برخی از مصرف‌کنندگان که معمولاً به صورت سنتی گوشت قرمز خود را تهیه می‌کنند از دیرپز بودن این گوشت‌ها شکایت دارند.
بیشتر این تقلب‌ها در حاشیه شهرهای بزرگ و به‌ویژه در استان تهران صورت می‌گیرد و برخی سودجویان با این استدلال که گوشت را مستقیم از دامدار به مصرف‌کننده می‌رسانند و هزینه کشتارگاه صنعتی و فروشنده از روند قیمت‌گذاری حذف شده و گوشت گوسفند ماده یا بز را به جای گوسفند نر به مشتری عرضه می‌کنند.
بازار قاچاق دام زنده نیز هر روز بیشتر از روز قبل توجیه اقتصادی پیدا می‌کند. شیخ‌نشین‌های حاشیه جنوب خلیج فارس علاقه زیادی به گوسفند ایرانی دارند و حتی در بازار آن‌ها قیمت گوشت گوسفند ایرانی بالاتر از گوشت گوسفند استرالیا یا نیوزلند است. از سوی دیگر، با کاهش ماهانه ارزش پول کشور تعداد بیشتری از دامداران و تولید‌کنندگان گوشت حاضر هستند ریسک کار قاچاق را بپذیرند.
گرمای هوا و بالا رفتن دمای خلیج فارس باعث افزایش تلفات دام قاچاق و همین امر سبب شده که فعلا سرعت قاچاق کمتر شود و در نتیجه عرضه در بازار رسمی افزایش پیدا کند. اما نکته تراژیک ماجرا اینجاست که اگر این قاچاق به هر علتی متوقف شود نزدیک به پنج میلیون نفر که در این حوزه شاغل هستند بیکار خواهند شد.
منصور پوریان، رئیس شورای تامین دام کشور، در گفتگو با تجارت‌نیوز با بیان اینکه از زمان حذف ارز یارانه‌ای نزدیک به ۹۰ درصد دامداری‌های خرد و کوچک تعطیل شده‌اند گفت: زمانی که دولت تصمیم به حذف ارز یارانه‌ای گرفت ما هشدار دادیم که سفره مردم کوچک شده و وعده‌های گوشتی مردم به شدت کاهش داده پیدا کرده از طرفی هزینه‌ها افزایش داشته و نمی‌توانیم با قیمت گوشت وارداتی رقابت کنیم.
بنا بر آمار ارائه‌شده از سوی مرکز آمار ایران مقایسه عملکرد کشتارگاه‌های رسمی کشور در تیر ۱۴۰۲ با مدت مشابه سال ۱۴۰۱ نشان‌دهنده کاهش ۱۴ درصدی مقدار عرضه گوشت قرمز در کشتارگاه‌های رسمی کشور است.
مقدار تولید گوشت در تیر ۱۴۰۲ نسبت به ماه مشابه سال ۱۴۰۱ برای گوسفند و بره ۲۶ درصد، برای بز و بزغاله هفت درصد، برای گاو و گوساله چهار درصد و برای گاومیش و بچه‌گاومیش ۱۴ درصد کاهش و برای شتر و بچه‌شتر ۳۷ درصد افزایش داشته است.
همچنین نتایج حاصل از این طرح آمارگیری نشان می‌دهد که مقدار عرضه گوشت قرمز در کشتارگاه‌های رسمی کشور در تیر ۱۴۰۲ نسبت به ماه قبل از آن (خرداد) در حدود سه درصد کاهش داشته است.
علی‌اصغر ملکی در گفتگو با تجارت‌نیوز با اشاره به رکود و کاهش تقاضا در بازار گفت: وضعیت تقریباً ساکن است؛ زیرا تقاضایی وجود ندارد. اگر بخواهیم به صورت بازه یک‌ساله نگاه کنیم میزان مصرف‌کنندگان گوشت گوسفندی روند نزولی دارد و هر روز مشتریان ما کمتر می‌شوند. در حال حاضر قیمت هر کیلو گوشت گوسفندی ۴۳۰ هزار تا ۴۳۵ هزار تومان است و همکاران ما با ۱۰ درصد سود آن را به دست مصرف‌کننده می‌رسانند. این درحالی است که واردات گوشت قرمز از کشور‌های حوزه قفقاز بیشتر از قبل شده است.
نکته جالب در بازار گوشت قرمز این است که همه دولت‌ها و همه وزرا در کنترل آن ناتوان بودند از اسکورت کامیون یخچال‌دار گوشت قرمز توسط پلیس تا واردات آن با هواپیمای نظامی همگی نشان از عدم توان برنامه‌ریزی برای این بازار دارد.
منصور پوریان، رئیس شورای تامین دام کشور، با اشاره به اثرگذاری واردات گوشت قرمز گفت: ما در جلسات متعدد به دولت گفتیم که یکی از راه‌های رفع کمبود نقدینگی صادرات است. دولت تا پیش از این با این استدلال که ارز یارانه‌ای می‌دهد صادرات را ممنوع کرد، اما حالا که ارز آزاد شده و دولت هم قصد ندارد واردات گوشت گرم و منجمد را متوقف کند حداقل اجازه بدهد فعالان حوزه، صادرات انجام دهند.
وی ادامه داد: به‌رغم برخی قول‌ها دولت اجازه صادرات را نداد و بسیاری از دامداری‌ها کوچک تعطیل شدند و اکنون نیز در صورت ادامه وضع موجود شغل و زندگی نزدیک به پنج میلیون نفر در خطر می‌افتد.
به نظر می‌رسد دولت با علم به اینکه اکثریت مردم مانند سابق توانایی خرید گوشت قرمز را ندارند تمام توان و ظرفیت های خود را برای بازار مرغ گذاشته است و به همین دلیل هنوز به خوراک مرغ ارز یارانه‌ای می‌دهد. هرچند از آن بازار هم خبرهای خوبی به گوش نمی‌رسد.