دموکراسی کاغذی پاکستان

نویسنده: ارشد چودری

دیپلماسی ایرانی: با نزدیک شدن زمان انتخابات سراسری در پاکستان، صحنه سیاسی این کشور تحرکاتی غیرعادی را شاهد است. هنوز کمیته انتخابات پاکستان زمان برگزاری انتخابات را اعلام نکرده است ولی تلاش نیروهای بانفوذ در این کشور برای هدایت کردن اوضاع سیاسی به سمتی معین، همچنان ادامه دارد. 

عمران خان، نخست وزیر سابق پاکستان و حزب او که در انتخابات قبلی توانست دولت ائتلافی تشکیل دهد، از نظر این نیروهای بانفوذ، عنصر نامطلوب شناخته می شود و حزب او «حرکت انصاف» بعد از حوادث نهم ماه می که طی آن معترضان حامی عمران خان به پایگاه های نیروهای مسلح در شهرهای مختلف حمله کردند، زیر فشار زیادی است. این فشارها موجب شده است شماری از رهبران سرشناس این حزب به احزاب دیگر ملحق شوند یا حزب جدیدی تشکیل دهند به طوری که در ماه های اخیر دو حزب سیاسی جدید توسط افرادی که قبلا به عمران خان نزدیک بودند، تشکیل شده است. 

شماری از رهبران جدا شده از حرکت انصاف حزب «ثبات» را در ایالت پنجاب تشکیل دادند و گروه سیاسی دیگری در استان خیبر پختونخوا به ریاست وزیر دفاع دولت عمران خان تشکیل شده است. 

با این حال اکثر ناظران سیاسی در پاکستان معتقدند تجزیه شدن احزاب سیاسی و تشکیل احزاب جدید، تجربه موفقی نبوده است و این گونه رفتارها در عقب ماندگی کشور و تضعیف دموکراسی در پاکستان نقش داشته و بیشترین آسیب را به کشور و مردم در آینده وارد خواهد کرد. 

ثبت حزب سیاسی جدید در پاکستان بسیار آسان است. به این منظور فقط لازم است نسخه ای چاپ شده از اساسنامه حزب و پرینت حساب بانکی آن و فهرست اسامی رهبران آن به کمیته انتخابات تقدیم شود. طبق اطلاعات کمیته انتخابات پاکستان، هم اکنون 168 حزب در این کشور ثبت شده و به عقیده ناظران، بالا بودن تعداد این احزاب نشان دهنده افزایش چند دستگی سیاسی و اجتماعی در کشور است. 

سلیم بخاری، روزنامه نگار و پژوهشگر سیاسی پاکستانی معتقد است دموکراسی پاکستان، واقعی نیست و فقط اسم دموکراسی را یدک می کشد. این کارشناس سیاسی برای اثبات دیدگاه خود به سرنگون شدن نخست وزیران یکی پس از دیگری قبل از آن که دوره نخست وزیری آنان کامل شود استناد می کند. 

حسن عسکری رضوی، سروزیر سابق پنجاب و پژوهشگر سیاسی معتقد است تشکیل و تجزیه شدن احزاب در پاکستان نوعی عملیات «مهندسی سیاسی» است که هیچ ارتباطی با حل مشکلات عمومی یا تقویت دموکراسی ندارد. وی می افزاید، هیچ حزب سیاسی در پاکستان نتوانسته حضور خود در صحنه را دائمی کند و هیچ انتخاباتی از اتهام ناسالم بودن در امان نبوده است. همواره محافل قدرتمند به شکلی در انتخابات مداخله می کنند و اکنون نیز تجربه های قبلی در حال تکرار شدن است به طوری که تلاش می شود یک حزب سیاسی معین (حرکت انصاف) به زور کنار گذاشته و تجزیه شود. 

عسکری درباره علت «مهندسی سیاسی» می گوید، نیروهای تاثیرگذار این کار را می کنند تا خودشان را تقویت کنند و دولتی روی کار بیاید که فرمانبردار آنها باشد. این عملیات مهندسی سیاسی هیچ ارتباطی به مشکلات مردم یا تقویت دموکراسی ندارد چرا که طراحان آن اصولا به مشکلاتی مثل گرانی و بیکاری و ناامنی توجه ندارند. 

به گفته عسکری، بزرگترین مشکل در پاکستان این است که هیچ حزب سیاسی نمی تواند با تکیه بر حمایت مردم قدرت را به دست بگیرد به همین علت همه گروه های سیاسی به سمت نیروهای تاثیرگذار گرایش پیدا می کنند که تصمیم نهایی در دست آنان است. وجاهت مسعود، تحلیلگر سیاسی پاکستانی نیز معتقد است، مردم و سیاستمداران باید تصمیم بگیرند که کدام حزب سیاسی برای بهبود نظام کشور و حل مشکلات مردم به شکلی جدی تلاش خواهد کرد تا به آن رای بدهند، ولی نهادهای نظامی پاکستان تلاش می کنند در این مسائل مداخله کنند و این کار آنان نه فقط جلوی پیشرفت کشور را می گیرد بلکه مردم را از داشتن زندگی مناسب محروم می کند.

منبع: ایندیپندنت عربی / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11