جمعه ۰۲ آذر ۱۴۰۳
نویسنده: عبد الله خلیفة الشایجی
روابط ایالات متحده آمریکا و متحدانش در خلیج فارس دچار بحران‌های پی در پی اعتماد شده است. این بحران‌ها از کاهش شمار نیروها در خلیج فارس و عقب نشینی از عراق شروع شده تا به خروج آشفته از افغانستان در سال 2021 کشیده می‌شود.
اما شکست بزرگ آمریکا موفقیت چین در ماه مارس در دستیابی به نفوذ بزرگ به منطقه خلیج فارس یعنی پایگاه نفوذ آمریکا از طریق موفقیت در میانجی‌گری برای احیای روابط دیپلماتیک میان عربستان و ایران بعد از هفت سال قطعی روابط و جنگ سرد در منطقه بود به ویژه با تهدید امنیت عربستان از سوی حوثی‌ها از طریق حملات موشکی و پهپادی به مناطق مهم و حیاتی در عربستان و به خصوص حمله بی سابقه به تاسیسات آرامکو در سال 2019 که در آن هنگام ترامپ دست به هیچ اقدامی نزد و این مسئله تردید کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس را نسبت به متحد آمریکایی برانگیخت و جستجوی آن‌ها برای تنوع بخشیدن به ائتلاف امنیتی با قدرت‌های بزرگ به ویژه روسیه و چین آغاز شد.
از جمله پرسش‌های مطرح شده در مصاحبه هفته گذشته شبکه سی ان ان با رئیس جمهور بایدن آینده روابط آمریکا با عربستان سعودی بود. رئیس جمهور بایدن در این مصاحبه درباره شروط عربستان سعودی برای عادی سازی با اسرائیل گفت «همچنان راه برای دستیابی به عادی سازی میان عربستان و اسرائیل دور است». این سخنان او در پاسخ به مسائلی بود که درخصوص شروط عادی سازی با حمایت آمریکا یعنی ارائه تضمین‌های امنیتی به عربستان و حمایت از برنامه اتمی مسالمت آمیز این کشور ترویج داده شده بود. بایدن اشاره کرد که مسئله ارائه تضمین‌های امنیتی و حمایت از برنامه صلح آمیز اتمی عربستان سعودی نیازمند بحث و گفت وگو و زمان طولانی است.
عربستان در ماه ژوئن با حضور وزیر امور خارجه آمریکا موضع خود را در این راستا بیان کرده بود: «عادی سازی به نفع منطقه است؛ اما باید موضوع فلسطین در درجه اول حل فصل شود». این در حالی است که آنتونی بلینکن گفته بود کشورش نقش اصلی را در گسترش عادی سازی با اسرائیل ایفا خواهد کرد.
اسرائیل از مخالفت خود با حمایت آمریکا از برنامه مسالمت آمیز اتمی عربستان خبر داد و این علی رغم گشودن حریم هوایی از سوی عربستان به روی تمام شرکت‌های هوایی [اسرائیل] بعد از راه اندازی خط تل‌آویو – جده از سوی رئیس جمهور بایدن بود.
روشن است که روابط کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس – آمریکا در حال گذر از بحران و کاهش اعتماد میان دو طرف است مگر اینکه واشنگتن متقاعد شود که شدیدا به اصلاح روند روابط و تجدیدنظر در رویکرد خود و روابطش نیاز دارد تا به متحدان نگران خود اطمینان دهد، در غیر این صورت این روابط تاثیر منفی بر آینده شراکت راهبردی دو طرف دارد و جهانی شدن امنیت خلیج فارس را تسریع می بخشد.
منبع:القدس العربی