جمعه ۰۲ آذر ۱۴۰۳
نویسنده: مثنى عبد الله
درباره سفر اخیر احمد عطاف، وزیر امور خارجه الجزایر به تهران بسیار صحبت شد و پایتخت‌های عربی، منطقه‌ای و بین المللی توجه خود را از این سفر پنهان نکردند بلکه در این زمان خاص آن را غافلگیرکننده دانستند.
در اینجا این پرسش مطرح می‌شود که آیا عادی سازی روابط میان مراکش و اسرائیل به ویژه در زمینه نظامی و امنیتی و نیز انتشار خبرها درباره تلاش ایران برای احیای روابط خود با مراکش انگیزه الجزایر برای رفتن به سمت تهران بوده است؟
درست است که عادی سازی میان مراکش و اسرائیل خشم الجزایر را برمی‌انگیزد؛ زیرا به نوعی نزدیک شدن به امنیت ملی این کشور محسوب می‌شود، همان طور که سال گذشته تهدیداتی از سوی اسرائیل علیه این کشور در سفر یکی از مسئولانش به مراکش صادر شد. همچنین این‌که اسرائیل در رزمایش شیر آفریقایی برای نخستین بار شرکت کرد؛ اما تمام این‌ها تهدید واقعی برای الجزایر محسوب نمی‌شود به گونه‌ای که نیاز باشد برای تقویت امنیت خود به سرعت به سمت کشورهای دیگر برود. همچنین این‌که این کشور می‌داند مراکش کشوری دارای حاکمیت است که به دور از اختلافات میان دو کشور، از حق تصمیم گیری در روابط خارجی خود برخوردار است. از این‌رو الجزایر می‌گوید سفر وزیر امورخارجه‌اش به تهران و سفرهای دیگرش در گذشته در راستای تحکیم روابط اقتصادی، همکاری در زمینه انرژی و هماهنگ کردن مواضع در موضوعات دیگر بوده است؛ اما آیا از زاویه دیگری نیز می‌توان به این سفر نگاه کرد؟
بی‌تردید روابط الجزایر و ایران در حال حاضر بخشی از روابط در نظام منطقه‌ای است. در این راستا به نظر می‌رسد که در منطقه روند بازنگری در روابط دوجانبه، منطقه ای و بین المللی وجود دارد و این مسئله تنها به الجزایر و تهران محدود نمی‌شود بلکه شامل عربستان سعودی، امارات، مصر و ترکیه نیز می‌شود. از این‌رو گرم شدن مجدد روابط میان الجزایر و ایران بخشی از ارزیابی مجدد مواضع بیشتر کشورها است. اما پرسش مهم این است که آیا انگیزه همگرایی الجزایر و تهران تنها جنب و جوش‌ها و تدابیر اخیر منطقه‌ای است؟ یا می‌توان گفت که گرایش دو کشور برای تقویت روابط با درگیری جاری میان مسکو و غرب در سایه جنگ اوکراین مرتبط است؟
بی‌تردید بسیاری از ناظران از ماهیت روابط الجزایر و روسیه غافلگیر شدند و سفر رئیس جمهور الجزایر به مسکو سرمایه گذاری مهم روسیه بود تا این پیام را به حکومت‌های آفریقایی، منطقه‌ای و بین المللی برساند که الجزایر متحد راهبردی روسیه شده است. دراین جا مسئله قابل توجه این بود که در پرتو این سفر رئیس جمهور آمریکا با همتای الجزایری خود تماس گرفت تا برای بدتر نشدن روابط دو کشور تلاش کند. این امر تایید می‌کند که پیام روسیه رسیده است. از این‌رو می‌توان گفت روابط الجزایر – ایران علاوه بر این‌که بخش جدایی ناپذیر از روند تدوین دوباره سیاست منطقه‌ای و بین المللی از سوی الجزایر است، با پرونده جنگ روسیه در اوکراین نیز مرتبط است؛ یعنی موضوعی که درخصوص آن مواضع دو کشور به یکدیگر نزدیک است.
منبع: القدس العربی