دلیل یارکشی پوتین از کشورهای آفریقایی

به گزارش صد آنلاین ، اقبال قلی اف معاون موسسه‌ی بین‌المللی MGIMO در حوزه‌ی سیاست انرژی و دیپلماسی در مقاله ای برای کلاب والدای با عنوان «همکاری انرژی روسیه و آفریقا: چالش ها و چشم اندازها» نوشت: شرکت‌های روسی برای ارائه پروژه‌هایی در حوزه‌ی انرژی به کشورهای آفریقایی دوست آمادگی دارند. این پروژه‌ها قرار است تا در طول زنجیره‌ی شایستگی از ظرفیت‌سازی تا راه‌اندازی شرکت‌ها به تقویت فناوری شرکت‌های آفریقایی منجر شود همچنین به این شرکت‌ها برای ترکیب شدن در زنجیره‌های تولیدی و لجستیکی روسیه و کشورهای دیگر کمک کند. در وضعیت کنونی تکامل سیستم انرژی جهانی، همکاری روسیه-آفریقا به طور فزاینده‌ای مهم است. همکاری در حوزه‌ی انرژی با کشورهای آفریقایی هم از طریق روابط دو جانبه، هم از طریق اوپک‌پلاس و هم از طریق دیگر پلتفرم‌ها انجام می‌شود.

چالش‌های کلیدی سوخت و انرژی آفریقایی

آفریقا ذخایر چشم‌گیری از خاک زیر زمینی و پتانسیلی برجسته در تولید انرژی دارد. هرچند، کشورهای آفریقایی با چند مشکل روبرو هستند. اول از همه، دسترسی به منابع همراه با برابری و مساوات نیست. نزدیک به ۶۰۰ میلیون آفریقایی به برق دسترسی ندارند. بحران‌های انرژی حتی در کشورهایی که به برق دسترسی دارند مثل آفریقای جنوبی، هم بسیار متداول است. به دلیل خاموشی‌های برق، مقامات آفریقایی باید فجایع ملی و مسائل اورژانسی را {مرتبا} اعلام کنند. دوم، آن‌ها به تعداد کافی نیروی انسانی متخصص در حوزه‌ی سوخت و انرژی ندارند. سوم، زیرساخت‌های بخش سوخت و انرژی توسعه نیافته است.(ظرفیت‌های ناکافی پردازش انرژی،شبکه‌ها و ایستگاه‌های برقی آبی) مسائل امنیت انرژی به دلیل شرایط پیچیده‌ی بین‌المللی برای کشورهای آفریقایی اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است. پیشرفت فناوری و افزایش سرمایه‌گذاری در پروژه‌های انرژی نیز چالش‌های مهمی باقی‌ مانده است.

وضعیت همکاری روسیه ـ آفریقا

شرکت‌های نفت و گاز روسیه در بسیاری از کشورهای آفریقایی فعالیت می‌کنند. برای نمونه، لوک اویل،گازپروم و روس نفت در حال اجرای پروژه‌هایی در الجزایر،آنگولا، غنا، مصر، کامرون، ساحل عاج، نیجریه، جمهوری کنگو، سیرالئون و لیبی هستند.(پروژه‌های آن به حالت تعلیق در آمده است.) لوک اویل از اواسط دهه‌ی ۱۹۹۰ حضور خود در بازار آفریقا را بیشتر کرد. روس اتم در حال ساخت اولین نیروگاه هسته‌ای مصر به نام الضبعه است. این واحد از واحدهای ما با ظرفیت هر یک ۱۲۰۰ مگاوات تشکیل شده و دارای راکتورهای VVER_۱۲۰۰ (راکتورهای قدرت آب-آب) نسل ۳+ خواهد بود. بر اساس این قرارداد، روس اتم سوخت هسته‌ای روسیه را برای کل چرخه‌ی حیات نیروگاه تامین خواهد کرد. همچنین آموزش پرسنل را به عهده می‌گیرد و از شرکای مصری خود در تعمیر و نگهداری و خدمات نیروگاه در دهه‌ی اول بهره برداری آن، حمایت خواهد کرد.

روس‌گیدرو، در حال انجام ۳۳ پروژه‌ در دوازده کشور آفریقایی به ارزش بیش از سه میلیارد روبل است. در چند سال گذشته، شرکت‌های انرژی روسیه رقابت خود را با نمایندگان اتحادیه‌ی اروپا، ایالات متحده و چین در بازارهای انرژی آفریقا افزایش داده‌اند. آن‌ها در حال مناقصه برای شرکت در پروژه‌های اکتشافات زمین‌شناسی و انرژی‌های جایگزین در مقیاس بزرگ هستند.

نقش بازارهای آفریقا به عنوان واردکنندگان نفت و فرآورده‌های نفتی از روسیه، پس از چرخش سیاست‌انرژی و دیپلماسی روسیه به سمت شرق و ارائه اقداماتی برای کاهش تاثیر تحریم‌های غرب بر بخش انرژی، به طور چشم‌گیری در حال افزایش است. به عنوان مثال، کشورهای شمال آفریقا،(مراکش، تونس، لیبی، مصر و الجزایر) واردات محصولات نفتی روسیه را چندین برابر افزایش دادند. آفریقای جنوبی همچنین برای صادرکنندگان نفت و فرآورده‌های نفتی روسیه جذاب تر شده است.

وقت عمل :چشم‌انداز همکاری انرژی

اکنون که امنیت جهانی انرژی بسیار اهمیت پیدا کرده است؛ روسیه باید هدف ژئواستراتژیک خود یعنی تثیبت رهبری‌اش در جامعه‌ی جهانی انرژی را تعقیب کند. علاوه بر این روسیه آماده است تا به کشورهای آفریقایی در تقویت امنیت انرژی خود کمک کند، از جمله با تنوع بخشیدن به ترکیب انرژی آن‌ها، که شامل ساخت نیروگاه‌های برق، توسعه‌ی بخش پتروشیمی و ایجاد زیرساخت‌های انرژی تجدیدپذیر می‌شود. کشورهای جنوب صحرای آفریقا در ده سال آینده به ۹۳ میلیارد دلار سرگایه‌گذاری زیر ساختی نیاز خواهند داشت.

آفریقا از جایگاه خود به عنوان عرصه‌ای که در آن شرکت‌های فراملیتی با یکدیگر رقابت می‌کنند؛ نگهداری می‌کند و قدرتمندترین کشورهای جهان از نظر ژنواکونومیک، این قاره را به حوزه‌های نفوذ تقسیم می‌کنند. در این زمینه، تعهد شرکت‌های فراملیتی به بهره‌برداری از فرصت‌های سرمایه‌گذاری جدید و ترویج قراردادهای بلندمدت در بخش نفت و گاز به عامل اصلی تاثیرگذار بر توسعه‌ی استراتژیک کشورهای آفریقایی تبدیل شده است.

وضعیت فعلی بخش انرژی و سیاست جهانی ممکن است فرصت‌های جدیدی برای پیشرفت فناوری و ایجاد سرمایه‌گذاری و مشارکت بین‌المللی با کشورهای آفریقایی به بخش سوخت و انرژی روسیه ارائه دهد. شرکت‌های بزرگ نفت و گاز روسیه آماده هستند تا محموله‌های خود را به آفریقا از نظر حجم و دامنه‌ی جفرافیایی افزایش دهند. در واقع، شرکت‌های روسی می‌توانند به خوبی از هاب‌های انرژی موجود آفریقا استفاده کنند یا مراکز جدید ایجاد کنند. دانش منحصر به فرد گازپروم و راه‌حل‌های فن آوری گاز طبیعی می‌توانند به شرکای آفریقایی ما برای غلبه بر چندین چالش کمک کند. با توجه به اینکه مراکش هشتاد درصد ذغال سنگ خود را از روسیه وارد می‌کند، کشورهایی مانند مراکش از روسیه می‌خواهند تا یک مرکز مشترک ذغال سنگ ایجاد کند.

انتظار می‌رود که غیر از بخش نفت و گاز، پروژه‌های مشترک در بخش انرژی کم‌کربن و انرژی‌های تجدیدپذیر در سال‌های آینده اهمیت ویژه‌ایی پیدا کنند. در اینجا، شرکت‌های روسی می‌توانند راه‌حل‌هایی برای ساخت و راه‌اندازی نیروگاه‌های خورشید و بادی ارائه دهند. روس‌اتم، یک شرکت دولتی روسیه، با ارائه راه‌حل‌های مختلف به شرکای آفریقایی خود، بر ارتقای همکاری با آفریقا در زمینه‌ی انرژی هسته‌ای تمرکز کرده است. این‌ها نه تنها شامل ساخت نیروگاه‌های اصلی هسته‌ای بلکه همچنین نیروگاه‌های کوچیک‌تر برای کشورهایی با سیستم‌انرژی توسعه نیافته، بدون فراموش کردن نیروگاه‌های نفتی شناور برای کشورهای ساحلی است. روس‌اتم فرصتی برای شرکت در مناقصه برای ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای، در چندین کشور آفریقایی، از جمله‌ آفریقای جنوبی، که در حال حاضر تنها نیروگاه‌ هسته‌ای فعال در این قاره را اداره می‌کند،خواهد داشت. در آفریقا هنوز هم‌علاقه‌ای به ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای وجود دارد که چندین کشور مشتاق پیوستن به باشگاه انرژی هسته‌ای هستند. به عنوان مثال، اوگاندا قصد دارد اولین واحد انرژی هسته ای خود را در سال ۲۰۳۱ راه اندازی کند. چارچوب مالی همکاری روسیه و افریقا در زمینه انرژی شایان توجه ویژه است زیرا کشورهای غربی به دنبال زیاد کردن محدودیت‌ها تحریمی خود هستند. این یک واقعیت است که روسیه قصد دارد به تدریج از معادلات دلاری به وسیله تعداد خاصی از مصرف کنندگان انرژی‌اش دور شود. برخی از کشورهای آفریقایی مثل زیمباوه برای حمایت از روسیه در این تلاش برای دور شدن از معادلات دلاری حضور دارند. در حال حاضر حدود سی پروژه در دستور کار همکاری انرژی با آفریقا وجود دارد. هنگام طراحی پروژه‌های بزرگ انرژی، تدابیری که تضمین می‌کند منافع سرمایه‌گذاران روسی رعایت می‌شود بسیار مهم است. چین،ایالات متحده‌ی آمریکا و اتحادیه‌ِ اروپا در بازارهای انرژی آفریقا کاملا فعال بوده اند. به عنوان مثال، چین پروژه‌های بزرگی به ارزش میلیاردها دلار انجام می‌دهد و آمریکایی‌ها ال.ان.جی خود را به عنوان بخشی از پروژه‌ی «پیشرفت آفریقا» به این قاره می‌برند. کلان پروژه‌های توسعه‌ی زیرساخت شامل ساخت بندر باگامویو در تانزانیا با مشاکرت چین و عمان است. این بزرگترین جنوب شرقی آفریقا خواهد بود. همچنین پروژه‌ی ساخت یک خط راه آهن به طول ۱۵۰۰ کیلومتر در لاگوس،نیجریه، با مشارکت چین و همچنین یک نیروگاه برق آبی ۴۰ گیگاواتی در کنگو و غیره وجود دارد. اما فدراسیون روسیه می‌تواند از مزایای خود استفاده کند و شرکت‌های روسی آماده‌ی ارائه پروژه‌هایی هستند که برای کمک به کشورهای آفریقایی دوست برای تقویت حاکمیت فناوری خود در طول زنجیره‌ی شایستگی از ظرفیت‌سازی تا راه‌اندازی شرکت‌ها در آفریقا و همچنین فعال کردن شرکای آفریقایی خود طراحی شده‌اند. برای ادغام در زنجیره‌های تولیدی لجستیکی در روسیه و جاهای دیگر.