جمعه ۰۲ آذر ۱۴۰۳
«حسن هانی‌زاده» کارشناس مسائل منطقه در تشریح دلایل وقوع کودتای نظامی در نیجر در گفت‌وگو با ایلنا اظهار کرد: کودتای اخیر در نیجر برآیند یک سلسله از رقابت‌ها میان آمریکا و فرانسه بود. واقعیت این است که «محمد بازوم» رئیسجمهوری مخلوع، در انتخابات با اکثریت آرا پیروز شد اما بعداً مشخص شد که وی تحت حمایت فرانسه بوده و در مقابل، ایالات متحده از این نتیجه چندان خوشحال نشد. واشنگتن از سال‌ها پیش به این جمع‌بندی رسیده که پاریس به دنبال احیای نفوذ سنتی خود در کشورهای آفریقایی است و به همین دلیل یک تقابل آشکار میان فرانسه و ایالات متحده را شاهد هستیم.
باید متوجه باشیم که فرانسوی‌ها معتقدند که در قاره سیاه می‌بایست یک نوع دموکراسی مشخص ایجاد کنند تا بتوانند علاوه بر تامین منافع خود آرامش را به قاره آفریقا بازگردانند اما در مقابل ایالات متحده اعتقاد دارد که برای تامین منافع واشنگتن می‌بایست نظامیان حاکم بر کشورهای آفریقایی را تحت حمایت خود قرار دهد تا در نهایت بتواند از طریق اجرای کودتاهای مختلف، سناریوهای مد نظر خود را پیاده سازی کند.
وی ادامه داد: بر همین اساس شاهد هستیم که حالا در نیجر نظامیان دست به کودتا علیه رئیسجمهوری این کشور زدند و این در حالیست که ایالات متحده در پرونده سودان هم به نوعی از نظامیانی که علیه عمرالبشیر کودتا کرده بودند به صورت پنهان و حتی از طریق اسرائیل حمایت کرد. اگر به اظهارات اخیر امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه بازگردیم می‌بینیم که او صراحتاً گفته بود پاریس باید به دور از دخالت ایالات متحده منافع خود را پیگیری کند به استقلال سیاسی در حوزه بین‌الملل و برخی از پرونده‌های موجود در نظم نوین کنونی برسد. بر همین اساس تقابل میان ایالات متحده و فرانسه نه تنها در مورد ناتو بلکه حالا در مورد کشورهای آفریقایی هم کاملاً مشهود است. به موازات این امر باید توجه کنیم که در الجزایر هم شاهد آن هستیم که زبان فرانسوی از کتب درسی حذف شده و قرار است به جای آن زبان انگلیسی تدریس شود.
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: همین یک موضوع کوچک با محوریت فرهنگ به ما می‌فهماند که چرا فرانسه در مورد تأمین منافع خود در قاره سیاه و همچنین کشورهای شمال آفریقا نگران است اما آنچه که بدون تردید نمی‌تواند مورد تایید قرار بگیرد این است که کودتای نیجر و اساساً هر اتفاقی از این دست، خارج از اصول دموکراسی در جهان به حساب می‌آید. مشکل اینجاست که ایالات متحده هنوز به این تفکر اعتقاد دارد که میتواند با اعمال کودتا در کشورها اوضاع را به نفع خود پیش ببرد و به همین دلیل اروپا دقیقاً بر خلاف جهت واشنگتن حرکت می‌کند؛ به گونه‌ای که دولت‌های اروپایی معتقدند نباید اقدام‌های اینچنینی موجب برهم زدن نظم کشورهای آفریقایی شود و به هر ترتیب باید از طریق مذاکره و گفت‌وگو مشکلات حل و فصل شود. در شرایط کنونی حضور نظامیان در رأس هرم قدرت بدون تردید میتواند نیجر را به سرنوشت سودان دچار کند.
وی افزود: هر جایی که پای نظامی‌ها به قدرت باز شد، نه تنها مشکلات افزایش پیدا می‌کند، بلکه یک دو قطبی علنی به وجود می‌آید و به همین دلیل است که می‌گویم احتمال دارد ما شاهد تکرار بحران سودان در نیجر باشیم. در آخر باید به این مسئله اشاره کنم که در قاره آفریقا شاهد یک رقابت علنی میان کشورهای شرقی و دولت‌های غربی هستیم. همه می‌دانند که چین و روسیه از سال‌ها پیش نفوذ خود در قاره سیاه را دوچندان کرده‌اند و این در حالیست که نزاع میان کشورهای غربی در خصوص تعمیق نفوذ خود در این جغرافیا همچنان ادامه دارد. درست است که روسیه در شرایط کنونی درگیر پرونده اوکراین است اما با نگاه به سخنانی که اخیراً ولادیمیر پوتین در مورد کمک به کشورهای آفریقایی انجام داد، حداقل می‌توان به این جمع‌بندی رسید که مسکو در کنار چین سعی می‌کند در حوزه سیاسی اقدام به کنشگری مشخص در مواجهه با پرونده‌های مطروحه در قاره آفریقا کند.
انتهای پیام/