داده های اطلاعاتی دقیق درباره زلزله ترکیه و سوریه+ اینفوگرافی

خبرگزاری مهر – گروه بین الملل: زلزله شدید بامداد روز دوشنبه هفته گذشته ششم فوریه ۲۰۲۳ در جنوب ترکیه که مناطقی از شمال سوریه را نیز به شدت لرزاند؛ تاکنون هزاران جان باخته و مصدوم برجا گذاشته است.

این زلزله شدید ۷.۸ ریشتری که در ساعت ۴:۱۷ دقیقه بامداد رخ داد و مرکز آن در شهر قهرمان ماراش ترکیه بود، موجب ویرانی های گسترده ای در ترکیه و سوریه شده و علاوه بر آمار قربانیان بسیار بالا که در دو کشور به قریب به ۴۰ هزار جان باخته رسیده، آوارگی صدها هزار نفر دیگر را از مناطق زلزله زده به همراه داشته است.

چرا آمارهای زلزله تصاعدی شد؟

تنها ۱۲ ساعت پس از زلزله ویرانگر نخست در مناطق گسترده ای از سوریه و ترکیه، زلزله دوم در همان منطقه به قدرت ۷.۶ ریشتر رخ داد، امری که ویرانی ها را گسترده تر کرد و شمار بیشتری از مردم و حتی نیروهای امداد و نجات را به کام مرگ کشید.

از سوی دیگر، زلزله های بالای ۷ ریشتر در مقیاس زلزله های «بسیار قوی» رده بندی می شوند. دو زلزله اصلی که اخیرا در سوریه و ترکیه رخ داد بالای ۷ ریشتر بودند که همین امر آمار قربانیان و ویرانی ها را بشدت بالا برد.

همچنین از زمان وقوع این دو زمین لرزه، هزاران پس لرزه مناطق پرخطر سوریه و ترکیه را لرزانده است، امری که موجب تخلیه گسترده مناطق زلزله زده و سکونت دادن آنها در مناطق امن شود.

بررسی قدرت تخریبی زلزله و امتداد آن در مناطق پیرامونی

الجزیره در گزارشی تصویری به بررسی زلزله اخیر پرداخته است. در اینفوگرافی زیر که اطلاعات آن از سوی مرکز تحقیقات زمین شناسی آمریکا استخراج شده قدرت زلزله در مناطق مختلف ترکیه، سوریه، لبنان، عراق و قبرس ارزیابی شده است.

براین اساس، مناطق به رنگ قهوه ای پر رنگ شامل مرکز اصلی زلزله در شهر قهرمان ماراش ترکیه و محدوده نزدیک به آن است که در رده بندی «بسیار ویرانگر» قرار دارند.

مناطق به رنگ قهوه ای در اطراف شهر مرکز زلزله در رده بندی «ویرانگر» قرار گرفته اند. مناطق به رنگ نارنجی نیز در رده بندی درجات زمین لرزه در رده «شدید» قرار گرفته اند. نکته مهم اینکه سه منطقه اصلی که بیشترین قربانیان و ویرانی های زلزله در آن رخ داده بر اساس نقشه در مرزهای ترکیه قرار دارد.

رده بندی «بسیار قوی» که به رنگ زرد پر رنگ در نقشه دیده می شود، شامل مناطق مرزی سوریه نیز شده است. این مساله دلیل پایین بودن تلفات زلزله در سوریه را به نسبت ترکیه توجیه می کند، در واقع مناطق شمال سوریه، توان تخریبی کمتری از دو زلزله اخیر را احساس کرده اند و به مراتب آن میزان تخریب و تلفات آن ها نیز پایین تر بوده است.

مناطق دیگری از سوریه و ترکیه نیز در درجات متوسط و ضعیف که به رنگ سبز و سبز کم رنگ مشخص شده، زلزله اخیر را احساس کرده اند. لبنان و دیگر کشورهای اطراف نیز از جمله عراق و قبرس این زلزله را در درجات بسیار ضعیف که با رنگ آبی در نقشه مشخص است، احساس نموده اند.

زلزله در کدام شهرهای ترکیه و سوریه قوی‎‌تر احساس شد؟

در این اینفوگرافی کانون های دو زلزله شدید ۷.۸ و ۷.۶ ریشتری را مشاهده می کنید. همچنین میزان قدرت زلزله به تفکیک شهرهای مختلف در جنوب ترکیه و شمال سوریه که زمین لرزه را احساس کرده اند، دیده می شود.

براین اساس، شهرهای قهرمان ماراش و آدی یامان در کانون اصلی زلزله اخیر قرار داشته و زلزله را بسیار شدید احساس کرده اند که در نتیجه آن میزان تخریب و آمار قربانیان در آن ها بیشتر از دیگر شهرها بوده است.

پس از آن، شهرهای عثمانیه، کیلیس هاتای، و غازی آنتپ در جنوب ترکیه زلزله اخیر را با شدت بیشتری احساس نموده اند.

دیار بکر، شانلی اورفا، آدانا در ترکیه و حلب و ادلب در سوریه در رده بندی بعدی ، زلزله را به شدت احساس کرده اند. پس از این شهرها هم، زمین لرزه اخیر در شهرهای رقه، حماه و لاذقیه با درجه تقریبا قوی احساس شده است.

زلزله ها چگونه رخ می دهند؟

سطح یا پوسته زمین از صفحات سنگی عظیمی به نام صفحات تکتونیکی تشکیل شده است و این صفحات دائماً در امتداد شکاف هایی در محل برخورد خود حرکت می کنند که خطوط گسل نامیده می شوند.

هنگامی که این صفحات به یکدیگر برخورد می کنند، ممکن است در هم گیر کرده و باعث ایجاد تراکم فشار شوند، این فشارها ممکن است تا جایی افزایش یابد که این صفحات از هم جدا شوند و باعث حرکت های ناگهانی شوند که انرژی متراکم شده را به شکل امواج زلزله آزاد می کند، این ارتعاشات در نهایت باعث لرزش زمین می شوند.

چرا زلزله ترکیه شدید بود؟

نقطه ای که در آن زمین لرزه ایجاد می شود مرکز (Epicentre) نامیده می شود که مستقیماً در زیر پوسته زمین قرار دارد و به عنوان کانون زمین لرزه شناخته می شود. عوامل متعددی در میزان تخریب ناشی از زلزله نقش دارند که عمق زمین لرزه یکی از مهمترین عوامل محسوب می شود.

زمین لرزه اخیر در ترکیه تنها در عمق ۱۸ کیلومتری زمین رخ داد که نسبتا کم عمق محسوب می شود، اما نزدیکی امواج زمین لرزه به سطح زمین، لرزش های ناشی از این زلزله را شدیدتر کرد.

اندازه زمین لرزه، عمق، نزدیکی آن به مناطق مسکونی، شرایط خاک و احتمال ایجاد بلایای ثانویه مانند سونامی و رانش زمین برخی از عواملی هستند که تعیین می کنند یک زلزله چقدر می تواند مخرب باشد.

تصاویری که با دوربین های ماهواره ای از قبل و پس از زلزله ثبت شده، به طور اجمالی مقیاس ویرانی های این زمین لرزه شدید را نشان می دهد:

زمین لرزه ها چگونه اندازه گیری می شوند؟

زلزله های اخیر در ترکیه و سوریه که ۷.۸ و ۷.۶ در مقیاس ریشتر رخ داد در رده بندی بسیار قوی، قرار می گیرند.

لرزه سنج ها بر اساس شاخص های الگوریتمی عمل می کنند که هر درجه اضافی در شاخص عملاً ۱۰ برابر زلزله را قوی تر خواهد کرد.

برای درک این موضوع باید گفت، زمین لرزه هایی که با بزرگی ۴ یا کمتر در مقیاس ریشتر رخ می دهند در رده بندی زلزله های خفیف در نظر گرفته می شوند، اگرچه ممکن است باعث ایجاد خسارت هایی شوند.

زمین لرزه ۵ ریشتری ۱۰ برابر قوی تر از زلزله ۴ ریشتری است و می تواند خسارت بیشتری به ساختمان ها وارد کند.

یک زلزله ۶ ریشتری ۱۰۰ برابر شدیدتر از یک زلزله ۴ ریشتری خواهد بود.

زمین لرزه های ۷ ریشتری، بسیار قوی ارزیابی می شوند و پتانسیل ایجاد مرگ و تخریب در مناطق مسکونی را دارند.

زمین لرزه های ۸ و ۹ ریشتری و بالاتر منجر به تلفات جانی بسیار بیشتر و تخریب کامل مناطق مسکونی در مناطق زلزله زده می شود.

شدیدترین زمین لرزه های ترکیه

ترکیه یکی از مناطق زلزله خیز جهان است و زمین لرزه دوشنبه هفته گذشته که ۷.۸ در مقیاس ریشتر تخمین زده شد، از زلزله سال ۱۹۹۹ که ۷.۶ برآورد شده بود، گوی سبقت را ربود.

در آگوست ۱۹۹۹، زمین لرزه ای فاجعه بار منطقه مرمره را که منطقه ای پرجمعیت در جنوب استانبول است را به مدت ۴۵ ثانیه لرزاند. در عرض چند روز، تعداد رسمی کشته شدگان به ۱۷ هزار و ۵۰۰ نفر رسید.

درادامه در اینفوگرافی زیر قوی ترین زلزله ها در ترکیه از سال ۱۹۹۹ میلادی تاکنون را مشاهده می کنید