جمعه ۰۲ آذر ۱۴۰۳
سیدابراهیم رئیسی، در پاسخ به دعوت رسمی شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین، در رأس هیئتی بلندپایه و برای دیدار رسمی سه‌روزه عصر دوشنبه عازم پکن پایتخت چین شد. در مراسم بدرقه رئیس‌جمهور در فرودگاه مهرآباد محمد مخبر، معاون اول رئیس‌جمهور و حجت‌الاسلام قمی، معاون بین‌الملل دفتر مقام معظم رهبری حضور داشتند. امیرعبداللهیان وزیر خارجه، خاندوزی وزیر اقتصاد، بذرپاش وزیر راه، اوجی وزیر نفت، ساداتی‌نژاد وزیر کشاورزی، فاطمی‌امین وزیر صمت، فرزین رئیس‌کل بانک مرکزی و علی باقری مذاکره‌کننده ارشد کشورمان، رئیسی را در این سفر همراهی می‌کنند. به دنبال انجام این سفر، حسین امیرعبداللهیان در توییتی نوشت: «همراه با رئیس‌جمهور برای انجام سفر رسمی دوجانبه عازم چین هستیم. مناسبات متنوع دوجانبه، چندجانبه‌گرایی و پیگیری سیاست خارجی متوازن، در دستور کار است. ایران و چین مصمم به اجرای کامل برنامه مشارکت جامع راهبردی هستند. هر جا که منافعی برای ملت است و بر مبنای منافع مشترک آنجا هستیم».
استقبال رسمی و امضای 20 سند همکاری
شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین، در محل کنگره ملی خلق چین و به صورت رسمی از سیدابراهیم رئیسی که در رأس هیئت عالی‌رتبه اقتصادی و سیاسی به این کشور سفر کرده است، استقبال کرد. در این مراسم همچنین به افتخار رئیس‌جمهوری اسلامی ایران و هیئت عالی‌رتبه همراه، ۲۱ گلوله توپ شلیک شد و هنگام ورود رئیسی به ساختمان کنگره مارش خوشامدگویی توسط سه نفر از اعضای گارد احترام نواخته شد.
در مراسم استقبال رسمی، پس از گرفتن عکس یادگاری رؤسای جمهور ایران و چین، اعضای هیئت‌های عالی‌رتبه دو کشور معرفی شدند. در ادامه پس از قرار‌گرفتن آیت‌الله رئیسی و شی جین‌پینگ در جایگاه رسمی، سرود ملی دو کشور نواخته شد و سپس رؤسای جمهور ایران و چین از یگان تشریفات حاضر در مراسم سان دیدند. با استقرار مجدد سران دو کشور در جایگاه رسمی، همچنین گارد احترام از مقابل دکتر رئیسی و شی جین‌پینگ رژه رفتند. بلافاصله پس از مراسم استقبال رسمی، مذاکرات دوجانبه هیئت‌های عالی‌رتبه دو کشور برگزار شد.
پس از این نشست اسناد مهم همکاری‌های دوجانبه میان ایران و چین در حضور رؤسای جمهور به امضای مقامات دو کشور رسید. 20 سند همکاری میان مقامات عالی‌رتبه ایران و چین در حضور رؤسای جمهور دو کشور به امضا رسید. مراسم امضای ۲۰ سند همکاری و یادداشت تفاهم میان ایران و چین از سوی مقامات عالی‌رتبه دو کشور و در حضور سیدابراهیم رئیسی و شی جین‌پینگ برگزار شد. تفاهمات همکاری در زمینه مدیریت بحران، گردشگری، ارتباطات و فناوری اطلاعات، محیط زیست، تجارت بین‌المللی، مالکیت معنوی، کشاورزی، صادرات، بهداشت و درمان، رسانه، ورزش و میراث فرهنگی ازجمله اسناد امضا‌شده میان مقامات ایران و چین است.
اهمیت سفر رئیسی از نگاه پکن
روزنامه انگلیسی‌زبان چاینا دیلی در یادداشتی درباره سفر ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری ایران، به پکن نوشت: «مقامات و کارشناسان بر این باورند که سفر ابراهیم رئیسی به چین، حمایت دوجانبه و جدی دو کشور و همچنین تعهد و اقدامات پایدار پکن برای ارتقای صلح و رفاه در خاورمیانه و همچنین جهان را برجسته خواهد کرد». این روزنامه در ادامه با اشاره به برنامه رئیسی در جریان سفر سه‌روزه خود به پکن و دیدارش با رئیس‌جمهور چین نوشت: «رئیس‌جمهور شی جین‌پینگ با رئیسی گفت‌وگو خواهد کرد تا به‌طور مشترک مسیر توسعه آینده روابط دوجانبه را ترسیم و مسیر توسعه آینده را تعیین کند. این دو همچنین درباره موضوعات منطقه‌ای و بین‌المللی مورد علاقه مشترک تبادل نظر خواهند داشت».
وانگ ونبین، سخنگوی وزارت امور خارجه چین نیز روز دوشنبه درباره سفر رئیسی به پکن گفت: «روابط چین و ایران مبتنی بر دوستی سنتی است و تقویت و توسعه روابط، انتخاب استراتژیک مشترک دو طرف است». وانگ در یک کنفرانس خبری در پکن اظهار کرد: «پکن مشتاقانه منتظر همکاری با تهران است تا از این دیدار به‌عنوان فرصتی برای تلاش در جهت پیشرفت بیشتر در مشارکت راهبردی جامع میان ایران و چین استفاده کند». وی افزود: «دو کشور همچنین به دنبال نقش‌های سازنده در تقویت وحدت و همکاری میان کشورهای خاورمیانه و تسهیل امنیت و ثبات منطقه خواهند بود».
چاینا دیلی در یادداشت خود به افزایش تعاملات تجاری میان دو کشور اشاره کرد و نوشت: بر اساس آمار اداره کل گمرک چین، تجارت این کشور با ایران در 9ماهه سال گذشته (میلادی) به 12.32 میلیارد دلار رسید که نسبت به مدت مشابه سال قبل 18 درصد رشد داشته است. این روزنامه چاپ پکن با انتشار بخش‌هایی از یادداشت روز دوشنبه ابراهیم رئیسی در روزنامه چینی Peoples Daily افزود: رئیس‌جمهوری ایران همچنین بر اساس قرارداد همکاری‌های همه‌جانبه چین و ایران، طرحی که دو کشور در سال 2021 آن را امضا کردند، همکاری دوجانبه بیشتری را پیش‌بینی کرده است.
لی شائوسیان، مدیر مؤسسه تحقیقاتی چین و عربی دانشگاه نینگ‌شیا، در‌این‌باره گفت: چین و ایران سابقه طولانی در روابط دوستانه دارند و شرکایی هستند که از منافع اصلی یکدیگر حمایت می‌کنند. وی ادامه داد: «ایران کشوری ایدئال در خاورمیانه برای پیشبرد طرح یک کمربند و یک جاده است و همکاری با چین برای توسعه اقتصادی ایران کلیدی است».
به نوشته چاینا دیلی، ناظران می‌گویند پیشبرد مذاکرات برای ازسرگیری پایبندی به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) نیز در دستور کار سفر رئیس‌جمهور ایران به چین قرار دارد. ما شیائولین، محقق باسابقه مطالعات خاورمیانه و مدیترانه در دانشگاه ژجیانگ، خاطرنشان کرد چشم‌انداز کنونی توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ با تحریم‌ها و حملات لفظی ایالات متحده ضعیف شده است. وی پیش‌تر به رسانه‌های چینی گفت: «موضع ثابت چین در این موضوع، رد تلاش‌ها برای سیاسی‌کردن توافق و تمرکز بر مذاکرات است و دیدار آتی بین شی و رئیسی ممکن است امید بیشتری به ازسرگیری مذاکرات بر سر این توافق به همراه داشته باشد».
وانگ ونبین، سخنگوی وزارت امور خارجه چین، همچنین در گفت‌وگو با خبرنگاران تأکید کرد دو کشور «ارتباطات و هماهنگی خوبی در زمینه امور بین‌المللی و منطقه‌ای داشته‌اند». وی افزود: «دو کشور قاطعانه از اصل عدم مداخله در امور داخلی و منافع مشترک کشورهای در‌حال‌توسعه حمایت می‌کنند».
واکنش آمریکا
سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در یک نشست خبری به سؤالاتی درباره ایران و سفر رئیسی به چین پاسخ داد. ند پرایس در پاسخ به اینکه واکنش او به مورد بحث قرار‌گرفتن «جبهه متحد ضد آمریکایی» در دیدار رؤسای جمهور ایران و چین در پکن چیست؟ گفت: «توصیف هدف این سفر را بر عهده خود این دو کشور می‌گذارم. فقط نکته‌ای کلی می‌گویم؛ اینکه زمانی نه‌چندان دور، آمریکا تلاش هماهنگی برای تعامل با جمهوری خلق چین در زمینه برنامه هسته‌ای ایران انجام داد، دقیقا به این خاطر که کشورهای ما (آمریکا و چین) آن را چالشی برای خود می‌دانند». پرایس ادامه داد: «روابط دوجانبه ما با چین پیچیده است،
شاید مهم‌ترین رابطه دوجانبه ما باشد. این رابطه جوانب مختلفی دارد که عمدتا رقابتی هستند. برخی جوانب محل اختلاف و مناقشه هستند که ما به همین دلیل مسیرهای تعامل را باز نگه می‌داریم. برخی حوزه‌ها هم هستند که در آنها هماهنگی و همکاری وجود دارد و ما در آنها منافع مشترکی داریم و به نفع آمریکاست که با چین همکاری کند».
او در همین راستا با اشاره به همکاری و مذاکرات آمریکا با چین در قالب گروه ۱+۵ برای دست‌یافتن به توافق هسته‌ای، گفت: «این همکاری‌ها به این دلیل بود که برنامه هسته‌ای ایران چالشی برای آمریکا، همچنین برای چین ایجاد می‌کند. چالش‌های دیگری نیز ناشی از ایران است که روی چین هم اثر می‌گذارند؛ همان‌طور که چالش‌هایی برای نظام بین‌المللی وجود دارند که چین در آنها نقش دارد و موجب نگرانی جدی ماست. هر کشوری باید ماهیت روابطش با چین را مشخص کند». وی در ادامه افزود: در زمینه ایران، عقیده داریم که مهم است بقیه جهان به وضوح نشان دهند که پیشرفت‌های هسته‌ای ایران و آنچه تلاش‌های آن برای نفوذ در منطقه و فراتر از آن می‌خواند، چیزی نیست که هر کشوری تحمل و حمایت کند.
البته یک روزنامه فرامنطقه‌ای در گزارشی با اشاره به سفر رئیس‌جمهور ایران به چین نوشت آمریکا نسبت به این سفر و تقویت روابط دو کشور بسیار نگران است. روزنامه رأی‌الیوم در مطلبی تأکید کرد سفر رئیسی به چین مهم‌ترین گام در راستای نزدیک‌‌شدن روابط تهران و پکن در سایه امضای توافق فراگیر به شمار می‌رود. در بخشی از این گزارش به اظهارات محمد جمشیدی، معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهور، درخصوص برنامه سفر رئیسی به چین پرداخته شده است. جمشیدی با بیان اینکه «این اولین سفری است که در دو دهه اخیر به دعوت چین انجام می‌شود»، خاطرنشان کرد: «خود چینی‌ها اعلام کرده‌اند در دو دهه گذشته سفری در این حد نداشته‌اند؛ بنابراین سفر مهمی است».
معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهور اهداف اصلی این سفر را به دو بخش اهداف اقتصادی و اهداف سیاسی و راهبردی تقسیم کرد و ادامه داد: «در حوزه اقتصادی، راهبرد جمهوری اسلامی ایران سیاست هم‌گرایی اقتصادی با تمرکز بر حوزه آسیا‌ست؛ چراکه قدرت و ثروت جهان در حال حرکت از سمت غرب به شرق است و نقطه تمرکز آن آسیا و به‌خصوص چین است و همه کشورهای غربی تمایل به ارتباط با چین دارند و حتی دولت آمریکا از زمان اوباما به سمت چین چرخش پیدا کرده و به دنبال رقابت است». رأی‌الیوم در ادامه به امضای توافق همکاری فراگیر میان ایران و چین در مارس 2021 اشاره کرد و نوشت: وزیر خارجه چین و محمد‌جواد ظریف، وزیر خارجه وقت ایران، توافقی به ارزش 400 میلیارد دلار امضا کردند. در این گزارش آمده است که برخی‌ها در داخل ایران این توافق فراگیر را دستاوردی راهبردی برای مقابله با سلطه‌گری آمریکا توصیف کردند.
این روزنامه فرامنطقه‌ای نوشت توافق ایران و چین منجر به خشم آمریکا شده است و برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که واشنگتن فشارهایی به تهران وارد می‌کند تا این دستاورد محقق نشود. در بخشی از این گزارش تصریح شد: «آمریکا همان‌گونه که از تقویت روابط تهران و مسکو نگران است، نسبت به گسترش روابط تهران و پکن نیز بسیار نگران است و آن را چالشی در مقابل سیاست‌های خود در خاورمیانه می‌داند».
پکن و میانجیگری تهران - ریاض؟
یک شبکه عربی در گزارشی به سفر رئیسی به پکن و تلاش چین برای وساطت میان ایران و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به‌ویژه عربستان پرداخت. در این گزارش آمده است که این سفر در پی خشم مقامات ایرانی از بیانیه مشترک چین و کشورهای عربی خلیج فارس درباره جزایر سه‌گانه انجام می‌شود؛ بیانیه‌ای که منجر به احضار سفیر چین در تهران شد. این سفر همچنین در حالی انجام شده است که به‌تازگی اختلافات میان چین و آمریکا گسترش یافته و آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، بعد از بحران بالون سفر خود به پکن را به تعویق انداخته است و واشنگتن تحریم‌هایی علیه شرکت‌های ایرانی و چینی وضع کرده است. در ادامه این گزارش تصریح شد که رؤسای جمهوری ایران و چین درخصوص مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی نیز رایزنی خواهند کرد و چه بسا مهم‌ترین این مسائل ایجاد ثبات و امنیت در منطقه خواهد بود؛ به‌ویژه اینکه پکن تلاش می‌کند که نقش واسطه میان ایران و کشورهای خلیج (فارس) ایفا کند.
البته روزنامه الجریده چاپ کویت هم درخصوص این موضوع نوشته است که رئیس‌جمهور چین در سفر خود به ریاض در دسامبر گذشته این موضوع را مطرح کرده است و با موافقت اولیه کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس همراه بوده است. براساس این گزارش ابتکار عمل پکن دو‌مرحله‌ای است؛ در مرحله اول نشستی میان وزیران خارجه ایران و عربستان برگزار خواهد شد و در مرحله دوم از دیگر کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس دعوت خواهد شد و نشستی ایرانی-خلیجی (فارس) در چین برگزار خواهد شد. براساس این گزارش چینی‌ها در سفر کنونی رئیسی به پکن این پیشنهاد را مطرح خواهند کرد. در ادامه این گزارش با اشاره به اینکه چین چندین بار خواستار میانجیگری بین ایران و کشورهای عربی ازجمله عربستان شده، به این مسئله مهم نیز اشاره شده است که در مارس ۲۰۱۷ و در آستانه سفر ملک سلمان، پادشاه عربستان به پکن، وانگ یی، وزیر خارجه وقت چین، مسئله وساطت میان تهران و ریاض را مطرح کرد.
نویسنده آورده است که در سال ۲۰۱۹ و در جریان سفر محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، به چین بار دیگر مقامات چینی مسئله میانجیگری میان تهران و ریاض را مطرح کردند و در جریان سفر وزرای خارجه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس به پکن در اوایل سال گذشته نیز این ابتکار عمل مطرح شد. در این گزارش آمده است: «به نظر می‌رسد که چین اکنون تلاش زیادی برای وساطت میان ایران و کشورهای عربی خلیج فارس اجام می‌دهد و بعد از سفر اخیر رئیس‌جمهور چین به ریاض ما شاهد قصد جدی ایران و عربستان برای انجام مذاکرات بودیم و وزیران خارجه ایران و عربستان در حاشیه نشست «بغداد۲» که در اردن برگزار شد، با هم دیدار کردند».
در بخش دیگری از این گزارش قید شد که «ایران و کشورهای خلیج (فارس) احترام زیادی برای چین قائل هستند و به این کشور احترام می‌گذارند؛ زیرا پکن در امور داخلی کشورهای دیگر دخالت نمی‌کند و همواره به حل اختلافات از طریق گفت‌وگو دعوت می‌کند. این کشور همچنین در کنار کشوری علیه کشور دیگر نمی‌ایستد و دائما تلاش می‌کند که در روابط خارجی‌اش توازن و تعادل ایجاد کند. چین روابط بسیار خوبی با تهران و ریاض دارد و عربستان بزرگ‌ترین صادرکننده نفت به چین است و روابط اقتصادی مستحکمی با هم دارند. چین نیز بزرگ‌ترین واردکننده نفت ایران است و حجم تبادلات تجاری میان تهران و پکن در سال ۲۰۲۲ به ۱۵هزار‌و ۷۹۵ میلیارد دلار رسید».
در این گزارش همچنین به این نکته اشاره شده که تخفیف تنش‌ها میان ایران و کشورهای عربی خلیج (فارس) به سود چین است؛ زیرا امنیت انرژی و موفقیت طرح «کمربند و جاده» را تضمین می‌کند؛ اما این کار ساده نیست؛ زیرا آمریکا تلاش خواهد کرد که این امر محقق نشود و حضور چین در منطقه تقویت نشود. در پایان این گزارش آمده است که متشنج‌ماندن روابط ایران و عربستان به سود آمریکاست؛ بنابراین احتمال این وجود دارد که واشنگتن از عملی‌شدن ابتکار عمل چین ممانعت کند. آمریکا به‌تازگی فشارهای خود بر پکن برای توقف خرید نفت از ایران را افزایش داده است و رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در پرونده ایران به‌تازگی اعلام کرد که واشنگتن آماده است تا برای توقف خرید نفت ایران از سوی چین مذاکرات خود با پکن را افزایش دهد.
میانجیگری پکن از ایده تا عمل
پیش‌تر «شرق» در سلسله گزارش‌ها و تحلیل‌های خود به بررسی دقیق‌تر پروسه احیای روابط تهران - ریاض و مهم‌تر از آن، نگاه سعودی‌ها به این موضوع حساس پرداخته بود. در گزارش 16 بهمن ماه عنوان شد که «ظاهرا ریاض علاقه‌ای برای ازسرگیری نشست بغداد و احیای روابط با تهران نمی‌بیند؛ چراکه تداوم فشارها و تقابل‌ها با ایران وضعیتی تقریبا بی‌سابقه را به وجود آورده است؛ بنابراین عربستان گمان می‌برد در سایه تقابل‌های ضد ایرانی در یک فضای ایدئال قرار گرفته و به اشتباه نیازی نمی‌بیند که با ادامه مذاکرات و احیای روابط یک فضای تنفس منطقه‌ای را ایجاد بکند».
درعینحال به این نکته کلیدی هم اشاره شد که «حتی اگر عربستان چنین سودایی در سر داشته باشد و به احیای روابط با ایران بی‌میل نباشد، نمی‌تواند در این مسیر بدون چراغ سبز واشنگتن گامی عملی بردارد. پیرو این گزاره زمانی که دولت بایدن از یک سو به دنبال مذاکره با چینی‌ها برای توقف خرید نفت از ایران است و به موازاتش سعی دارد از اهرم فشار اسرائیل نهایت استفاده را در تقابل با ایران ببرد و همچنین کارکردهای مشابهی را برای دیگر کشورها به‌ویژه تروئیکای اروپایی و اتحادیه اروپا در نظر گرفته است و افزون بر همه اینها به برخی از کشورهای همسایه مانند عراق و جمهوری آذربایجان هم فشارهایی را برای بازبینی در روابط خود با تهران وارد کرده است، این احتمال نیز وجود دارد که ایالات متحده به عربستان سعودی فشار بیاورد تا اجازه ندهد مذاکرات با ایران را دوباره از سر بگیرد».
البته حشمت‌الله فلاحت‌پیشه در گفت‌وگویی که با «شرق» داشت، تصریح کرد: «عربستان رفتار صادقانه‌ای در برابر جمهوری اسلامی ایران برای احیای روابط با تهران ندارد»؛ یعنی به باور رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دهم، عربستان درعینحال که از یک طرف از دیپلماسی با ایران دم می‌زند و با یک دست در تلاش برای احیای روابط با تهران ذیل نشست بغداد است، با دست دیگر به دنبال ریختن بنزین و نفت در آتش اختلاف‌ها و ناآرامی‌ها در داخل ایران نیز هست.
با این حال، تحلیلگر و مفسر حوزه سیاست خارجی بر این واقعیت هم تأکید دارد که وجود این اختلاف‌ها جزء ذات و طبیعت روابط ایران و عربستان سعودی است؛ چراکه فلاحت‌پیشه، «مناسبات تهران - ریاض را ملغمه‌ای از رقابت و رفاقت یا تعامل و تقابل» می‌بیند. در همین راستا، نماینده ادوار مجلس معتقد است اتفاقا طرف ایرانی درخصوص احیای روابط با ریاض از خود حسن نیت، تلاش و تحرک بیشتری نسبت به طرف عربستانی نشان داده؛ اما به باور او، این سعودی‌ها هستند که کماکان با یک شیطنت به دنبال فرسایشی‌کردن مذاکرات احیای روابط با ایران بوده‌اند تا در این شرایط، یک فضای تنفس منطقه‌ای شکل نگیرد.
پس از آنچه گفته شد، علی حسین‌پور از نگاهی متفاوت به موضوع تلاش میانجی‌گرایانه چینی‌ها برای احیای روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی می‌پردازد و به «شرق» می‌گوید که «اگرچه هم تهران و هم پکن به دنبال این هستند که روابط منطقه‌ای ایران ذیل احیای روابط با سعودی ها، آن هم در شرایط کنونی و به‌خصوص فشارهای چند ماه گذشته قدری بهبود پیدا کند؛ اما عملا ریاض تمایلی به این موضوع (احیای روابط با ایران) ندارد».
البته این تحلیلگر مسائل غرب آسیا به این نکته مهم نیز اشاره دارد که «عربستان به موازات تمایل‌نداشتن در احیای روابط با ایران به دنبال افزایش تنش با ایران نیز نخواهد بود»؛ چراکه به نظر حسین‌پور، «ریاض سعی می‌کند فضای کنونی به شکل دقیق و هوشمندانه‌ای مدیریت شود که نه احیای روابط در دستور کار باشد و نه تنش با تهران اوج بگیرد». با این ارزیابی، تحلیلگر حوزه بین‌الملل به «اجرای یک پروژه فرسایشی دیپلماتیک و سیاسی از سوی عربستان» باور دارد که در سایه آن، ریاض با برخی لفاظی‌های مثبت سیاسی و نمایش تحرکاتی برای برگزاری نشست بغداد یا میانجیگری چینی‌ها و دیگر بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در راستای احیای روابط ایران و عربستان، عملا به دنبال آن است که تهران را در مسیر مدنظرش کنترل کند».
در راستای این ارزیابی که علی حسین‌پور عنوان کرد، «شرق» هم پیش‌تر تصریح کرده بود که «عربستان به دنبال اجرای یک بازی سیاسی در قبال ایران است». در سایه این بازی سیاسی، سعودی‌ها سعی دارند با این قبیل اقدامات و موضع‌گیری‌ها، خود را از مظان اتهام درباره ترک میز مذاکره با ایران خارج کنند که ریاض متهم به کم‌کاری در ازسرگیری گفت‌وگوهای بغداد و اخلال در روند احیای روابط با ایران نشود.
ریاض با ادعای تلاش برای ادامه نشست بغداد، سعی دارد از حساسیت‌های تهران در این موضوع بکاهد تا کماکان ایران را در مسیر و ریل دیپلماسی مدنظر خود نگه دارد؛ چون اعلام رسمی شکست مذاکرات بغداد از زبان عربستان و عدم تمایل این کشور به احیای روابط با ایران به معنای تند‌شدن معادلات یمن خواهد بود که به اوج‌گیری هزینه‌های ریاض در همه زمینه‌های اقتصادی، تجاری، لجستیک، نظامی، انرژی و حتی امنیتی دامن خواهد زد؛ بنابراین سعودی‌ها برای پیشگیری از چنین اتفاقی هر‌از‌گاهی به دادن پالس مثبت دیپلماتیک روی می‌آورند.
در ضمن توقف مذاکرات وین برای احیای برجام و همچنین تداوم اختلاف‌های پادمانی بین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ایران هم پارامتر بسیار کلیدی در تعیین سرنوشت نشست بغداد است؛ چراکه بدون‌شک نشست بغداد در ادامه نشست وین به وجود آمد. در این زمینه بسیاری از ناظران معتقدند عربستان زمانی به احیای روابط با ایران رضایت خواهد داد که نشست وین و مذاکرات برای احیای برجام به نتیجه برسد.
با این حال علی حسین‌پور از عینک چینی‌ها به مناسبات منطقه خاورمیانه و به‌خصوص تنش روابط ایران و عربستان سعودی نگاه می‌کند و در‌این‌باره به «شرق» از تلاش‌های جدی پکن برای احیای مناسبات تهران - ریاض می‌گوید؛ چراکه این مفسر اعتقاد دارد «چینی‌ها در سایه احیای روابط دو طرف (ایران و عربستان) از یک سو به دنبال استفاده حداکثری از ظرفیت های هر دو کشور در منطقه خاورمیانه است و از سوی دیگر سعی دارد با این اتفاق (احیای روابط)، عملا از این اتفاق در معادلات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای برای تقابل با ایالات متحده آمریکا استفاده کند».
در همین زمینه او به دور جدید تنش های واشنگتن و پکن بعد از ساقط‌کردن بالون جاسوسی چینی‌ها اشاره می‌کند و پیرو آن وضعیت تقابل دو ابرقدرت چین و آمریکا را ریل‌گذار بسیاری از تحولات منطقه‌ای و فرامنطقه می‌داند. به‌همین‌دلیل از دیدگاه این مفسر حوزه بین‌الملل، چینی‌ها حداکثر تلاش خود را برای احیای روابط ایران و عربستان خواهند داشت؛ اما نکته اینجاست که حسین‌پور باور دارد که «احتمالا سعودی‌ها در مسیر مدنظر چین برای احیای روابط با ایران گام برنخواهند داشت».