نیرنگ روسی

 یکی از تاکتیک‌های سیاستگذاری که همان نیرنگ باشد در سیاستگذاری خارجی و و مسائل امنیتی، اطلاعاتی و نظامی از اهمیت و جایگاه مهمی برخوردار است. سیاستگذاران برای گمراه ساختن افکار داخلی یا حریفان خارجی خود در نظام بین‌الملل به تاکتیک نیرنگ متوسل می‌شوند. نیرنگ، تاکتیکی ویژه در سیاستگذاری امنیتی، اطلاعاتی و نظامی است که بر گمراه‌سازی، انحراف افکار دیگران با یک چرخش ویژه در سیاست‌های خودی همراه است. برخی تاکتیک‌های نیرنگ‌وار به گونه‌ای طراحی و اجرا می‌شوند که هیچ شکی را ایجاد نکرده و فرایند فریب دیگران را به نحو احسن اجرایی می‌سازد.

آنچه کودتای گروه نظامی و امنیتی "گروه واگنر Wagner Group" به رهبری یوگنی پریگوژین در روسیه در ژوئن 2023 نامیده می‌شود را می‌توان در قالب الگوی نیرنگ روسی مورد بررسی قرار داد:

یکم – نیرنگ نمایش روسیه ضعیف: پیشینه گروه نظامی و امنیتی واگنر که ارتش خصوصی روسیه در کانون‌های تنش ژئوپلیتیک جهان محسوب می‌شود، نمایندگی رسمی دولت روسیه برای قدرت‌سازی و نمایش قدرت این کشور در نظام جهانی با پوشش ارتش خصوصی است.

نمایش قدرت گروه واگنر طی 18 سال اخیر در نقاط حساس ژئوپلیتیک راهبردی روسیه در سراسر جهان از کریمه تا سوریه، لیبی و ...، این ارتش ولادیمیر پوتین را به ابزار نظامی پوششی رهبران کرملین بدل کرد که منافع راهبردی روسیه را در سیاستگذاری خارجی تهاجمی روسیه تأمین و نمایش داده‌اند.

ارتش واگنر طی نزدیک به دو دهه اخیر بخش مهمی از نیرو و قدرت میدان سیاستگذاری خارجی تهاجمی روسیه در معادلات و مناسبات جهانی بوده و خدمات بزرگی به قدرت راهبردی روسیه داشته است.

آنچه کودتای نیم روزه ارتش واگنر نامیده می‌شود، نمایشی زیبا و موفق از تاکتیک نیرنگ روسی برای نمایش و برجسته‌سازی انگاره فریبنده تضعیف روسیه و ضعف روسیه در افکار عمومی جهان به‌خصوص غرب بوده است.

نمایش روسیه ضعیف و دولت لرزان پوتین را می‌توان یکی از اهداف اصلی تاکتیک نیرنگ روسی ولادیمیر پوتین از کودتای جعلی واگنر قلمداد کرد تا در چنین فرایندی بتوانند سیاستگذاران و استراتژیست‌های غربی را فریب دهد و معادله قدرت در منطقه به‌ویژه جنگ اوکراین را به سود روسیه تغییر و ادامه دهند.

روسیه ضعیف و دولت لرزان پوتین می‌تواند تاکتیک‌ها و راهبردهای جنگی و اطلاعاتی جنگ اوکراین را دچار تغییر و نوعی نابه‌سامانی کند و بازی را به سود نیات، اهداف و منافع سیاستگذاران تاکتیک نیرنگ روسی، تغییر دهد.  

دوم – نیرنگ کودتای ضد پوتین: بیشتر تحلیل‌های یک هفته اخیر به تضعیف حکمرانی ولادیمیر پوتین در روسیه پرداخته است و کودتای نمایشی گروه واگنر را ضربه بزرگ به پوتین تفسیر کرده‌اند. اما واقیعت را باید در پیشینه توانمندی و استادی ولادیمیر پوتین در تاکتیک نیرنگ جست وجو کرد که روس‌ها از اساتید فن نیرنگ اطلاعاتی و نظامی در جهان هستند و شورش مسلحانه نیم‌روزه گروه واگنر تنها یک تاکتیک طراحی شده از سوی اتاق فکر پوتین برای فریب سیاستگذاران ارشد غربی در زمینه ضعیف نشان دادن حکمرانی پوتین بوده است.

فریب افکار عمومی داخلی و خارجی با نمایش کودتای جعلی گروه واگنر و یوگنی پریگوژین علیه دولت روسیه و شخص پوتین را می‌توان بخشی از تاکتیک نیرنگ روسی برای هراس آفرینی از کودتا در روسیه دانست که به تقویت جایگاه قدرت قانونی ولادیمیر پوتین در افکار عمومی روسیه و جهان منجر شده است.

افکار عمومی داخلی روسیه و حتی جهان در برابر کودتای جعلی گروه واگنر به هراس افتادند که پوتین ضعیف شده می‌تواند به کودتای بسیار هراسناک در روسیه با پیامدهای خسارت‌بار جهانی منجر شود، بنابراین واکنش مثبتی به کودتای جعلی نداشتند.
  
سوم – بهترین تاکتیک برای صادرات مزدوران واگنر به اروپا: آنچه کودتای 23 ژوئن گروه واگنر در روسیه عنوان می‌شود، شوک بزرگی به افکار عمومی جهان به ویژه غرب و اروپا وارد کرد. این رویداد بیش از آن‌که خطری برای حکمرانی اقتدارگرای ولادیمیر پوتین در روسیه باشد، خطر بزرگی برای امنیت و صلح اروپا خواهد بود، زیرا خروج زیرکانه یوگنی پریگوژین و نیروهایش از روسیه و استقرار آنها در روسیه سفید به مثابه صادرات این گروه نظامی و مزدور روسیه به اروپاست.

تحول شگفت‌انگیز 23 ژوئن 2023 روسیه و اعلام قیام یا شورش مسلحانه واگنر علیه رهبران ارتش روسیه را تنها می‌توان در قالب همان تاکتیک نیرنگ روسی تحلیل کرد. تاکتیک نیرنگ که اصلی از سیاست‌های امنیتی و اطلاعاتی روسیه تزاری، اتحاد جماهیر شوروی و روسیه نوین است. در ماجرای خروج اعتراضی و نمایشی گروه واگنر علیه حاکمیت دولت روسیه و پایان دادن سریع به این شورش از سوی دولت پوتین با همکاری الکساندر لوکاشنکو، مؤلفه‌های همان تاکتیک نیرنگ روسی برای فریب افکار جهانی به‌خصوص ایالات متحده امریکا و اروپا قابل مشاهده است.

آنچه کودتای گروه واگنر نامیده می‌شود، بیشتر با هدف استراتژیک انتقال و صادر کردن این گروه جنگجوی مزدور تروریست روسیه به درون مرزهای اروپا و ناتو در روسیه سفید طراحی و اجرا شده است. 

روند تحولات شورش واگنر در روسیه را تنها می‌توان نمایشی فریبنده از ضعف دولت روسیه برشمرد که در واقع بر اساس تاکتیک نیرنگ روسی برای فریب افکار عمومی غرب به‌ویژه اروپا طراحی شده است و به راحتی موفق به انتقال کم هزینه و بی‌حاشیه ارتش مزدور واگنر به مرزهای اتحادیه اروپا و ناتو در بلاروس شدند.

*

تاکتیک نیرنگ، یکی از اصول سیاستگذاری عمومی به‌ویژه سیاستگذاری خارجی روسیه طی چند قرن اخیر بوده است. اصل نیرنگ روسی که بخش مهمی از موفقیت سیاست‌های اطلاعاتی، امنیتی و نظامی این کشور بوده است همچنان با زیبایی و دانش خاصی ادامه دارد.

کودتای جعلی 23 ژوئن 2023 گروه واگنر در روسیه را می‌توان جلوه‌ای از تاکتیک نیرنگ روسی دانست که به خوبی طراحی و اجرایی شد تا با فریب افکار عمومی داخلی روسیه و سایر بازیگران جهانی، نیات و اهداف پوتین برای نفوذ و اعزام ارتش خصوصی خود به اروپا را با کم‌ترین هزینه اجرایی کند.

اعزام یا صادر کردن ارتش مزدور و ستیزه‌جوی بی‌رحم واگنر به روسیه سفید و مرزهای اروپا و ناتو، زمانی از اهمیت بیشتری برخوردار می‌شود که در قالب بخشی از سیاست راهبردی اتحاد استراتژیک روسیه و بلاروس مورد تحلیل قرار گیرد.

اعزام و صادر کردن گروه واگنر به روسیه سفید بخش دوم از سیاست تقویت دولت لوکاشنکو توسط دولت پوتین است که بعد از ارسال تسلیحات اتمی روسیه به بلاروس، به زیبایی و با هنرمندی خاصی طراحی و اجرایی شده است.   

**

کودتای پریگوژین و گروه واگنر علیه پوتین برخلاف تحلیل‌های همیشگی در این زمینه، می‌تواند مؤلفه‌ای از تغییر سیاست راهبردی روسیه برای نفوذ بیشتر به اروپا به‌خصوص مرزهای شرقی ناتو در لهستان و ... باشد. سیاستی که با ارسال تسلیحات اتمی به بلاروس شروع شده و با اعزام ارتش واگنر به این کشور ادامه یافته است.

واقعیت کودتای جعلی گروه واگنر را می‌توان در دانش و هنر رهبران روسیه در بهره‌گیری از تاکتیک نیرنگ روسی جست وجو کرد. تاکتیکی که اکنون در ماجرای شورش جعلی گروه واگنر به خوبی طراحی، اجرا شده و توانسته است افکار عمومی جهان را فریب بزرگی دهد. بهترین روند این نیرنگ روسی زمانی است که شاید اروپا از این مزدوران حمایت کرده و آنها را به ساختار نظامی خود جذب کند و آنگاه فرآیند نیرنگ روسی به حد اعلای موفقیت خود خواهد رسید و نفوذ ویرانگر و فراگیر روسیه در اروپا تکمیل خواهد شد.

کودتای گروه واگنر تنها یک نیرنگ روسی از سوی پوتین برای تضمین حکمرانی خود و پیشبرد سیاست راهبردی حرکت به قلب اروپا با هزینه کم‌تر و تکمیل سیاست مشت آهنین در مقابل اتحادیه اروپا و ناتو با ارسال تسلیحات اتمی و ارتش واگنر است.