دولت سیزدهم تبلور سیاست خارجی متوازن

 سرتیپ محمدرضا قرایی آشتیانی وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در یادداشتی در رابطه با تبلور سیاست خارجی دولت سیزدهم نوشت: اشتراک گفتمانی، منافع و اهداف میان ایران و سه کشور ونزوئلا، کوبا و نیکاراگوئه در مسیر مبارزه با امپریالیسم را بر دو وجه آرمانی و واقعی تعریف می کنند؛ در واقع آنچه سیاست خارجی را به منصه تعالی می رساند ترکیبی از این دو بر جسب موضوع ایدئولوژی و منافع ملی می باشد؛ بطوریکه بازیابی و شناخت ظرفیت ها و توانمندی ها جهت حصول به وجوه حداکثری منافع در عرصه های مختلف با تاکید بر مسئله استقلال، خودباوری و کنش گری مسئله ایست که در حوزه سیاست خارجی مورد توجه بود و به بارورسازی آن می انجامد.

 آنچه که در حوزه سیاست خارجی از سوی دولت سیزدهم دنبال شده است سیاست خارجی متوازن در عرصه نظام بین الملل بوده است که توسعه روابط با کشورهای آمریکای لاتین نیز بخشی از این متوازن سازی به شمار می رود. در حقیقت دولت سیزدهم فراتر از رویکرد ایدئولوژیک‌ محور، همکاری‌های اقتصادی و بازرگانی با کشورهای آمریکای لاتین را در اولویت قرار داده است که برحسب اشتراک گفتمانی در قالب سیاست های ضد آمریکایی دنبال می گردد.

واقعیت امر این است که سیاست گسترش سطح ارتباطات و تعاملات با دولت های منطقه ی آمریکای لاتین به ویژه سه دولت ونزوئلا، کوبا و نیکاراگوئه، راهبردی انقلابی به حساب می آید، چرا که هر سه دولت دارای مواضع ضد امپریالیستی هستند و تهران با این دولت ها دارای منافع مشترک اساسی می باشد.

قابل ذکر است که در طول سال های پس از انقلاب، و بخصوص در زمان روی کار آمدن دولت های نهم و دهم و سیزدهم دولت های آمریکای لاتین به ویژه سه دولت ونزوئلا، کوبا و نیکاراگوئه، همگرایی و همسویی بیشتری با ما نشان داده اند، و بخشی از نیازمندی های دو طرف در قالب دیپلماسی سیاسی، اقتصادی و نظامی، تامین شد؛ با این حال فضای خالی موجود در روابط عمیق دوطرفه فقط در زمان دو دولت یازدهم و دوازدهم شیخ حسن روحانی به صورت بارز مشهود است که علت اصلی آن نیز بر همگان مشخص است و آن چیزی نیست مگر حکمفرمایی جریان غرب زده ی آن دولت بر سیاست خارجی کشور و گوش سپردن به دستور دولت ایالات متحده آمریکا مبنی بر خروج جمهوری اسلامی از حیات خلوت آنان (یعنی آمریکای لاتین). و آن چیزی نیست مگر ایراد خسارات سیاسی و مالی فراوان به سرمایه گذاری های نظام در آن منطقه، بدون آن که متولیان دولت یازدهم و دوازدهم به ویژه وزارت امور خارجه ی آن، پاسخگوی این خسارات عظیم باشد.

از این رو برای درک بهتر منافع حاصله از تعمیق روابط و عمق بخشی به آن فقط کافی است به نتایج سیاست دولت سیزدهم در همین حدود دوسال عمرش در ارتباط گیری با دولت ونزوئلا نگاهی بیندازیم تا متوجه شویم چگونه ارتباطات نفتی، اقتصادی، و سیاسی ما با ونزوئلا و دو کشور دیگر بر میزان اقتدارمان جهان افزوده است؛ 1- انتقال مکرر نفت، تجهیزات و فرآورده های نفتی مورد نیاز ونزوئلا با اسکورت دلاورمردان ارتش جمهوری اسلامی در سایه ی تهدیدات رژیم صهیونیستی و آمریکا 2- اقدامات لازم برای راه اندازی پالایشگاه های فراسرزمینی در این کشورها و برآورد کسب منافع مادی فراوان با دور زدن تحریم های غرب 3- همکاری های مشترک صنعتی و تجاری زمین مانده از زمان روی کار آمدن شیخ حسن روحانی 4- همکاری مشترک ایران و کوبا در تهیه واکسن کرونا 5- فراهم آوری بسترهای مشترک ارتباطات فرهنگی با راه اندازی رایزنی های فرهنگی در سه کشور با رویکرد تقویت قدرت نرم افزارانه ی جمهوری اسلامی 6- امضای ۳۵ سند همکاری با سه کشور به ویژه در حوزه ی همکاری های پزشکی، نفتی، تجاری با تمرکز بر رویکرد صنایع دانش بنیان و ....

جالب است که بدانید همه مصادیق فوق در زمان هشت سال دولت شیخ حسن روحانی فقط به علت حاکم بودن جریان غرب زده بر آن، تعطیل بود تا مبادا کدخدای دنیا از جمهوری اسلامی ناراضی باشد. بنابراین وجه تفاوت و تمایز بارز راهبرد انقلابی با راهبرد غیرانقلابی و غرب زده با توجه به این موارد مشخص و آشکار می گردد؛ تمایزی که با اصل منافع ملی و تامین آن مرتبط می باشد.

متاسفانه عملکرد دولت شیخ حسن روحانی در حوزه سیاست خارجی بیشتر در خصوص پرونده برجام مورد سوال قرار گرفته و در دیگر موضوعات مانند نتایج خسارت بار مالی و سیاسی مسکوت گذاشتن ارتباط با دولت های آمریکای لاتین بازخواست نمی شود. فقط کافی است به میزان بار مالی قراردادها و تفاهم نامه ها و اسناد مالی طرفین که در زمان دولت روحانی با سکوت از آنها عبور شد، نگاهی انداخته شود تا به عمق واقعی آنها پی ببرد.

دلایل واهی و غیرمنطقی و غیر کارشناسی کاهش سطح ارتباطات مانند دوری راه جغرافیایی، عدم تامین منافع مالی ما از ارتباط گیری با کشورهای آمریکای لاتین و .... نیز (که همچنان همزمان با سفر رئیس جمهور رئیسی در فضای رسانه ای کشور از قلم عناصر و جریانات به اصطلاح اصلاح طلب از سال ۹۲ تاکنون ادامه یافته است) متاسفانه به عنوان یک خط رسانه ای به افکار عمومی القاء می شود.

موضوع دیگر در این باره، حضور جریان ساز همسر رئیس جمهور در این سفر(با دارا بودن صفات و ویژگی های دانشگاهی و مذهبی) به ویژه نکات مهم طرح شده توسط ایشان در مصاحبه ی تلویزیونی شان است؛ اتفاقی که در زمان هیچ یک از سفرهای روسای جمهور قبلی رخ نداده است، زیرا (بدون آن که بخواهیم جسارتی به آنان داشته باشیم) هیچ یک از همسران آنان حداقل به این میزان از تحصیلات دانشگاهی نائل نشده اند.

نکته ی آخر آن که، به رغم وجود مخالفت بارز و مشهود جریان غرب زده ی دولت شیخ حسن روحانی با «سیاست میدان» به ویژه «راهبرد بین الملل و منطقه ای سردار سپهبد سپهبد حاج قاسم سلیمانی»، هر از گاهی شاهد اعلام همسویی و همراهی دستگاه سیاست خارجی دولت روحانی آن هم فقط از زبان محمدجواد ظریف و نه شیخ حسن روحانی هستیم. اما به نظر می آید زمان آن رسیده باشد که مردم ما با بازگشایی پرونده ی عملکرد دولت روحانی در ارتباطات جمهوری اسلامی با آمریکای لاتین پی به نفاق نهفته در این عرصه ببرند؛ روندی که با تشکر رئیس جمهور ونزوئلا در این سفر از سردار حاج قاسم سلیمانی فقط در یکی از موارد به عمل آورد و روسای جمهور کشورهای نیکاراگوئه و کوبا به صورت ویژه به تمجید وتحسین شخصیت حاج قاسم پرداختند. کوتاه سخن اینکه، چتر دیپلماسی فراگیر بر سر آمریکای لاتین با حصول به اهدافی چون تأمین منافع ملی، بارورسازی ظرفیت ها و قابلیت های امپریالیست ستیز در حوزه های سیاسی، اقتصادی، تجاری و ... موضوعیست که در حوزه سیاست خارجی متوازن با راهبرد انقلابی از سوی دولت سیزدهم در آمریکای لاتین و دیگر مناطق دنبال می گردد.