دوشنبه ۰۵ آذر ۱۴۰۳
نویسنده: محمد علی سبحانی، سفیر پیشین ایران در قطر، لبنان و اردن
عمان را میان همسایگان ایران می توانیم وفادار ترین همسایه به حساب بیاوریم. بنا به دلایل مشخصی از جمله روابط تاریخى و جغرافیایى و با توجه به اینکه ایران و عمان در دو طرف تنگه هرمز هستند به همین جهت روابط دو کشور بر امنیت خلیج فارس و منطقه تاثیر مثبت دارد. همیشه باید به این مورد توجه داشته باشیم که در بین همه همسایه‌های ایران، رفتار عمان دوستانه‌تر و وفادارانه‌تر بوده‌است. فارغ از اینکه چه دولتی در ایران بر سرکار و شرایط ایران چگونه است، این کشور همیشه به دنبال این بوده که وضعیت ایران به لحاظ امنیتى تغییری نکند و رابطه ایران با جهان و همسایه‌ها منطقى باشد.
سفر سلطان عمان هیثم بن طارق به تهران و مسائلی که در یکی دو دهه اخیر عمان درگیر بوده از چند جهت قابل بررسی است. یکی مساله برجام است که در این مساله عمان نه به طور مستقیم بلکه به شکل واسطه همیشه نقش مثبت ایفا کردند و دیگری در مساله یمن است. عمانى‌ها بازیگر مهمی در منطقه هستند و ارتباط با همه طرف‌ها را هم حفظ می‌کنند و این موضوع از شیوه‌هاى جالب سیاست خارجى عمان است. در رابطه با یمن هم همیشه نقش نزدیک کردن دیدگاه‌ها با طرف‌هاى دیگر را ایفا کردند. در سایر مسائل عربی هم عمان شکلی از بى‌طرفى را همیشه داشته و شاید هم گرایش به حل مشکلات ایران، آن را از بى طرفى خارج کرده و کشورى دوست و نزدیک به ایران ایجاد کرده است.
مساله مصر هم که این روزها از موضوعات مهمى است که مطرح شده و مدتهاست دولت ایران و طرف‌هاى مصرى از آن صحبت می‌کنند که جزئیات دقیقى از اتفاقاتى که این روزها در این موضوع افتاده است را ندارم. در دوره اصلاحات و بعد از مذاکره بین رئیس‌جمهوری مصر و آقای خاتمی و به دنبال آن مذاکره وزرای امور خارجه و سپس مذاکره در سطح تیم کارشناسی انجام شد. من هم در تیم مذاکره‌کننده حضور داشتم و فکر می‌کنم ما نمی‌توانیم همیشه فرصت برقرارى رابطه با مصر که بسیار بسیار مهم است را داشته باشیم.
توجه کنید مصرى‌ها در جهان عرب نقش محورى دارند. اتفاق مهمى در جهان عرب بدون مصر رخ نخواهد داد و مصرى‌ها توجه بسیارى به مسائل عربى دارند و به اینکه رفتار ایران در مسائل مربوط به جهان عرب چگونه است، حساسیت نشان می‌دهند. امکان برقراری رابطه ایران و مصر را نباید منتفى دانست، همانطور که رابطه ایران و آمریکا را نباید منتفی دانست. همانطور که ۸ سال دولت اصلاحات تلاش‌هاى خوبى در این زمینه صورت گرفت که به نتایج مثبت منجر شد و ایران در منطقه روابطی بدون تنش داشت و حتى مى‌توان گفت که در آن برهه زمانى تقریبا تنش جدى نداشتیم.
هرچند ممکن بود اختلافاتی وجود داشت کما اینکه همین الآن هم اختلافاتی وجود دارد و ممکن است بعدا هم باشد اما لزوما کشورهایى که با هم اختلاف دارند ضرورت ندارد با هم وارد تنش شوند. کشورها می‌توانند این تنش را در قالب گفت‌وگو و قرار و مدارهای کتبی و شفاهی و حسن همجواری و حسن نیت این مشکلات را کاهش دهند به نحوی که مانعی بر سر توسعه روابط نباشد و رابطه بهبود پیدا کند.
تصور من این است که ایران در ارتباط با منطقه سیاست جدیدى به کار گرفته و امروز به موفقیتی هرچند محدود رسیده است. به اعتقاد من هم در سیاست بین‌المللی و هم در تداوم حل مشکلات منطقه‌ای آمادگی وجود دارد. امروز هم آمادگی حل مشکلات را از سوی مسوولان ایرانى شاهدیم و هم سفر سلطان عمان به ایران موید این موضوع است. با اینکه از ترمیم روابط ایران و مصر اطلاعات دقیقى نداریم اما به نظر می‌رسد ایران این آمادگی را پیدا کرده است که در جهت تنش‌زدایى قدم‌هایی بردارد.
کار بسیار سخت و مشکل شده است. تحریم‌ها، مسائل داخلى و مسایل اقتصادى ایران را پیچیده کرده است. عدم تصویب اف ای تی اف و عدم امکان کارهای مالی، کار ایران را دشوار کرده است و همه می‌دانند نوع سیاست در ایران این نیست که در موضع ضعف تصمیم بگیرد یا سیاست ورزى کند. حتما باید در موضع قدرت باشد. من قبلا هم پیشنهاد کرده‌ام که دولت تیم مذاکره کننده خود را در حوزه‌هاى مختلف تقویت کند و از نیروهای مجرب بیشترى استفاده کند. متاسفانه الآن تغییر نسلی ایجاد شده و افرادی که توانایى هاى بیشترى داشتند، نیستند و دولتى که الآن سرکار است یک دولت محدود نگر و متاسفانه اهل سعه صدر نیست./شرق